Zapamiętaj!
- Niepełnosprawność to złożone pojęcie, obejmujące zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne oraz społeczne, a jej stopień ustala specjalistyczny zespół.
- Podczas decydowania o tym, komu przysługuje znaczny stopień niepełnosprawności, bierze się pod uwagę szeroki zakres dolegliwości podzielonych na 12 kategorii.
- Orzeczenie o niepełnosprawności oparte jest na trzech łącznie występujących kryteriach – naruszonej sprawności, czasie trwania upośledzenia oraz wymaganej opiece lub pomocy.
- Znaczny stopień niepełnosprawności przysługuje osobom niezdolnym do pracy lub zdolnym do pracy w warunkach chronionych, które wymagają stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób.
Niepełnosprawność w świetle prawa
Niepełnosprawność jest pojęciem zdefiniowanym przez ustawę, które obejmuje niemożność efektywnego pełnienia ról społecznych. To nie tylko kwestia stanu zdrowia, ale także aspektów psychicznych i społecznych, które mogą wpływać na codzienną aktywność i uczestnictwo w życiu społecznym. Powstanie naruszenia sprawności organizmu, potocznie utożsamianego z chorobą, nie musi oznaczać, że mamy do czynienia z niepełnosprawnością.
Przy kwalifikowaniu do lekkiego, umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności uwzględnia się skutki wywołane przez mnóstwo rozmaitych przypadłości zdrowotnych, przyporządkowanych do 12 kategorii:
- upośledzenie umysłowe;
- choroby psychiczne;
- zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;
- choroby narządu wzroku;
- upośledzenia narządu ruchu;
- epilepsja;
- choroby układu oddechowego i krążenia;
- choroby układu pokarmowego;
- choroby układu moczowo-płciowego;
- choroby neurologiczne;
- inne;
- całościowe zaburzenia rozwojowe, powstałe przed 16. rokiem życia.
Orzeczenie o niepełnosprawności
Niepełnosprawność ustala się na podstawie trzech kryteriów, które muszą wystąpić łącznie:
- naruszonej sprawności fizycznej lub psychicznej;
- przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia przekraczającego 12 miesięcy;
- wymaganej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.
O tym, komu przysługuje znaczny stopień niepełnosprawności, decyduje co najmniej dwuosobowy zespół specjalistów – w składzie musi znaleźć się lekarz. Drugim może być pedagog, psycholog, pracownik socjalny, doradca zawodowy albo inny lekarz. Postępowanie orzecznicze dotyczące niepełnosprawności jest dwuinstancyjne, a orzekają o niej:
- Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
- Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Istnieje także prawo do odwołania się do rejonowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest wydawane osobie na czas określony lub na stałe. Jeżeli chodzi o stopnie niepełnosprawności, ustawodawca przewiduje trzy:
- znaczny;
- umiarkowany;
- lekki.
Komu przysługuje znaczny stopień niepełnosprawności – kryteria
Znaczny stopień niepełnosprawności przysługuje osobom zakwalifikowanym przez zespół orzeczniczy do jednej z dwóch grup:
- niezdolni do pracy, którzy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji wymagają stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych;
- zdolni do pracy w warunkach pracy chronionej, którzy również wymagają stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób.
Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu, który uniemożliwia samodzielne zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych. Pomoc innych osób jest niezbędna w takich obszarach, jak m.in. samoobsługa, poruszanie się i komunikacja. Warto zauważyć, że stwierdzenie znacznego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia takiej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej. Przykładowo pracodawca może przystosować stanowisko pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym.
- 1. grupa inwalidzka. Jakie choroby do niej kwalifikują?
- Świadczenie pielęgnacyjne na osobę dorosłą – co powinieneś wiedzieć?
- Świadczenia przy znacznym stopniu niepełnosprawności – zasiłek pielęgnacyjny
- Czy przy umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje zasiłek pielęgnacyjny?
