Seniorzy w Polsce mogą korzystać z wielu form wsparcia. Dotyczy to pomocy prawnej, opieki oraz dodatkowych świadczeń finansowych. Władze publiczne mają obowiązek zapewniać szczególną opiekę osobom starszym.
Bezpłatna pomoc prawna dla seniorów
Darmowa pomoc prawna jest dostępna w całym kraju. W Polsce działa ponad 1500 punktów wsparcia. Punkty usytuowano w urzędach miast i gmin. Znajdują się też w ośrodkach pomocy społecznej. Można je znaleźć w domach kultury.
W każdej gminie są co najmniej dwa takie punkty. Są czynne pięć dni w tygodniu. Pracują minimum cztery godziny dziennie. Pomoc świadczy adwokat lub radca prawny. Może jej udzielić także aplikant.
System pomocy jest zdecentralizowany. Opiera się na istniejących instytucjach. We Wrocławiu działa 25 punktów. 21 prowadzą adwokaci i radcy prawni. Cztery punkty prowadzą organizacje pozarządowe. W punktach NGO porad udzielają doradcy podatkowi. Nie dotyczy to spraw związanych z działalnością gospodarczą.
Kto może skorzystać z darmowej pomocy?
Pomoc prawna jest dostępna dla wielu grup. Mogą z niej korzystać seniorzy po 65. roku życia. Przysługuje kombatantom i weteranom. Obejmuje osoby korzystające z pomocy społecznej. Dotyczy młodzieży do 26 lat. Przysługuje posiadaczom Karty Dużej Rodziny. Wsparcie otrzymują zagrożeni katastrofą lub awarią. Kobiety w ciąży dostają pomoc poza kolejnością.
Jak zapisać się na poradę?
W większości punktów obowiązuje system zapisów. Możesz zapisać się telefonicznie. Dostępne są zapisy elektroniczne. Można też zapisać się osobiście. Sprawdź dostępne metody w swoim punkcie.
Jak przygotować się do wizyty?
Spotkania mają ograniczony czas. Koniecznie sprecyzuj swój problem. Zapisz najważniejsze kwestie. Przynieś istotne dokumenty. Może to być wezwanie do zapłaty. Podjęcie działań prawnych jest ograniczone w czasie. Na przykład, na nakaz zapłaty masz dwa tygodnie. Nie przychodź nieumówionym. Nie przychodź na inną godzinę.
Zakres darmowej pomocy prawnej
Pomoc obejmuje poradę prawną. Dotyczy też poradnictwa obywatelskiego. Zawiera wsparcie mediatora. Mediator pomaga rozwiązać konflikt bez sądu. Pomoc prawna obejmuje przygotowanie projektów pism. Dotyczy wniosków o zwolnienie z kosztów sądowych. Pomoc dotyczy wszczęcia postępowania sądowego. Obejmuje kwestie mieszkaniowe. Dotyczy opieki medycznej. Zawiera świadczenia z pomocy społecznej.
Pomoc można uzyskać stacjonarnie. Dostępne są porady zdalne. Możesz skorzystać z telefonu. Możesz użyć internetu. Poradę uzyskasz w tym samym dniu. Możesz też poczekać kilka dni. Sprawdź dostępność porad zdalnych. Jest to ważne w czasie epidemii.
System finansuje państwo. Pomoc obejmuje samozatrudnionych przedsiębiorców. Działa w ramach pomocy de minimis. Mediator nie działa w sprawach z sądu. Nie działa, gdy występuje przemoc.
„nieznajomość prawa szkodzi”
Wnioski o odmowę odpłatnej pomocy prawnej pobierzesz ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Znajdziesz tam informacje kontaktowe. Dotyczą punktów w różnych miastach. Obejmują punkty w powiatach.
Opiekun prawny dla osoby starszej
Opiekuna prawnego ustanawia sąd opiekuńczy. Jest to potrzebne w razie konieczności. Przyczyną jest niezdolność do dbania o interesy. Dotyczy interesów osobistych i majątkowych. Obejmuje potrzeby życiowe. Opiekun jest przedstawicielem ustawowym seniora. Może dokonywać czynności prawnych w imieniu seniora. Dotyczy to seniora, który nie może samodzielnie decydować.
Powodem ubezwłasnowolnienia może być choroba psychiczna. Może nim być upośledzenie umysłowe. Inne sytuacje uzasadniają ubezwłasnowolnienie całkowite. Kodeks cywilny artykuł 13 to reguluje. Dotyczy osób powyżej 13 lat. Podstawy to Alzheimer lub demencja starcza. W przypadku częściowego ubezwłasnowolnienia sąd przyznaje kuratora. W przypadku częściowej niepełnosprawności sąd powołuje kuratora.
Kto może zostać opiekunem prawnym?
W pierwszej kolejności sąd powołuje małżonka. Może to być osoba spośród krewnych. Wybiera się bliskich seniora. Dotyczy to też osoby pod opieką. Jeśli nie ma takiej osoby, sąd zwraca się do pomocy społecznej. Mogą to być placówki opiekuńcze.
Opiekun musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Musi mieć pełnię praw publicznych. Nie może nim być osoba skazana za pewne przestępstwa. Dotyczy to przestępstw przeciw wolności seksualnej. Obejmuje obyczajność lub użycie przemocy. Nie może nim być osoba z zakazem kontaktów. Dotyczy to zakazu pracy w opiece.
Jak złożyć wniosek o ustanowienie opiekuna?
Wniosek można złożyć do sądu opiekuńczego. Może go złożyć małżonek seniora. Mogą to być krewni w linii prostej. Wniosek złoży też prokurator. Mogą go złożyć bliscy lub instytucje. Dotyczy to organizacji wsparcia. Wniosek składasz, gdy senior nie może samodzielnie funkcjonować. Potwierdza to lekarz orzecznik. Wniosek składasz w sądzie rejonowym. Powinien być właściwy dla miejsca zamieszkania seniora. Dołącz zaświadczenia lekarskie. Dołącz inne dokumenty.
Jakie dokumenty są potrzebne?
Potrzebujesz odpis aktu urodzenia seniora. Niezbędne jest zaświadczenie lekarskie. Wymagane jest orzeczenie o niepełnosprawności. Przydatne są opinie psychologiczne.
Obowiązki opiekuna prawnego
Opiekun prawny dba o zdrowie seniora. Zarządza jego warunkami życia. Obejmuje zarządzanie majątkiem. Reprezentuje seniora we wszystkich sprawach. Składa sprawozdania do sądu. Opiekun musi działać starannie. Musi uzyskać zezwolenie sądu na ważniejsze sprawy.
Po objęciu opieki sporządza inwentarz majątku. To szczegółowy wykaz aktywów i pasywów. Przedstawia go sądowi. Dokumentuje go w celu ochrony majątku. Opiekun składa coroczne sprawozdania. Składa też rachunki z zarządu majątkiem. Sąd może zwolnić opiekuna z tego obowiązku. Dzieje się tak, gdy majątek jest nieznaczny.
Czy opiekun dostaje wynagrodzenie?
Opiekun prawny ma prawo do wynagrodzenia. Może być okresowe lub jednorazowe. Pokrywane jest z dochodów seniora. Może pochodzić z jego majątku. Wynagrodzenie finansują też środki publiczne. Opiekun może starać się o zwrot kosztów. Wynagrodzenie nie jest przyznawane. Dzieje się tak, gdy nakład pracy jest nieznaczny.
Ustanie opieki nad seniorem
Opieka kończy się po śmierci seniora. Ustaje z mocy prawa w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia. Kończy się, gdy senior odzyska zdolność. Może ustać decyzją sądu. Dzieje się tak w razie niewłaściwej opieki. Ustaje też po powołaniu nowego opiekuna. Sąd może odwołać opiekuna. Może wydać zarządzenia w razie niewłaściwego sprawowania opieki.
Podstawą prawną jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dotyczy to Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks nie przewiduje specjalnych rozwiązań. Dotyczy to seniorów nieubezwłasnowolnionych całkowicie. Podstawą ustanowienia opiekuna są przesłanki zdrowotne i wiekowe. Sprawy te mogą trwać różnie. Zależy to od sytuacji.
Wsparcie finansowe dla emerytów
Seniorzy mogą liczyć na dodatkowe pieniądze. Wsparcie finansowe od państwa może przekraczać 3000 zł rocznie. Trzy rodzaje dodatków zapewniają wsparcie. Dotyczy to dodatku pielęgnacyjnego. Obejmuje ryczałt energetyczny. To także dodatek osłonowy.
Dodatek pielęgnacyjny
Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobom po 75. roku życia. Dotyczy też całkowicie niezdolnych do pracy. Obejmuje niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Od 1 marca 2025 roku wynosi 348,22 zł miesięcznie. Rocznie daje to 4178,64 zł. Nie wymaga składania wniosków dla osób powyżej 75 lat. Przyznawany jest automatycznie przez ZUS. Dodatek ten nie jest opodatkowany. Nie wlicza się go do dochodu. Nie wpływa na prawo do innych świadczeń.
Ryczałt energetyczny
Ryczałt energetyczny przyznawany jest automatycznie. Dotyczy osób pobierających dodatek kombatancki. Roczna wysokość to 3752,52 zł. Miesięcznie wynosi 312,71 zł.
Dodatek osłonowy
Dodatek osłonowy to jednorazowa pomoc. Wynosi od 400 do 1437,50 zł. Zależy od liczby osób w gospodarstwie. Zależy też od dochodów. Próg dochodowy to 1500 zł netto na osobę. Dotyczy gospodarstwa wieloosobowego. W jednoosobowym progu wynosi 2100 zł. Wnioski składasz w gminie. Możesz je złożyć w ośrodku pomocy społecznej. Warto śledzić komunikaty. Unikniesz przegapienia terminu. Wnioski często złożysz online. Ułatwia to proces. Przygotuj dowód osobisty. Potrzebne są dokumenty dochodowe. Miej numer rachunku bankowego.
Roczna wysokość wsparcia może przekraczać 7900 zł. Dzieje się tak, gdy pobierasz dodatek pielęgnacyjny i energetyczny. W przypadku przekroczenia progu dochodowego, świadczenie nie jest odbierane. Jest jedynie zmniejszone proporcjonalnie.
Zdrowie osób starszych
Pojęcie osoby starszej dotyczy osób powyżej 60. roku życia. Artykuł 68 Konstytucji RP to reguluje. Zobowiązuje władze publiczne. Mają zapewnić szczególną opiekę zdrowotną. Dotyczy to osób w podeszłym wieku. Działania wobec seniorów prowadzą dwa ministerstwa. To Ministerstwo Zdrowia. Działa też Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Polityka społeczna wobec osób starszych do 2030 r. opublikowano w 2018 r.
Dostęp do opieki zdrowotnej
Minister zdrowia uznał geriatrię za kluczową dziedzinę. Stało się to w 2009 roku. Liczba lekarzy geriatrów rośnie. W 2013 r. było ich 298. W 2018 r. liczba wzrosła do 481. Około 175 osób szkoli się w tej dziedzinie. Podstawowa opieka zdrowotna (POZ) zmienia się. Dostosowuje się do potrzeb seniorów. Nowy model POZ działa od 1 października 2020. Zespół POZ to lekarz, pielęgniarka i położna. Wspiera ich koordynator administracyjny. Przeznaczono wyższe środki na finansowanie POZ. Dotyczy to świadczeń dla osób starszych.
Wsparcie diagnostyki obejmuje COG. To Procedura Całościowa Ocena Geriatryczna. Wprowadzono ją od 1 stycznia 2012. Ocena geriatryczna przynosi korzyści. Zapewnia dokładność diagnozy. Poprawia sprawność. Zmniejsza umieralność. Obniża liczbę leków. Zmniejsza koszty. Poprawia jakość życia. Obowiązek stosowania COG działa od 1 lipca 2016. Szpitale otrzymują wsparcie. Dotyczy to szkoleń z oceny geriatrycznej.
Projekt „Leki 65+” zapewnia dostęp do bezpłatnych leków. Dotyczy osób powyżej 65 lat.
Demencja i opieka długoterminowa
Demencja to globalny problem. Ryzyko rośnie z wiekiem. W 2016 r. na świecie żyło 47,5 mln osób z demencją. 28,5-33,3 mln miało chorobę Alzheimera. WHO przewiduje wzrost liczby chorych. Na 2030 r. prognoza wynosi 75,6 mln. Na 2050 r. to 135,5 mln osób. System wspiera osoby z chorobami otępiennymi. Obejmuje to ich opiekunów.
Opieka długoterminowa to świadczenia pielęgnacyjne. Dotyczy to usług leczniczych i opiekuńczych. Świadczone są w systemie społecznym i zdrowotnym. Formy świadczeń to zakłady stacjonarne. Obejmuje to ZOL i ZPO. Dostępna jest też opieka domowa. Podstawę prawną stanowią rozporządzenia ministra zdrowia z 2009 i 2013.
Prawne aspekty prowadzenia domu opieki senioralnej
Działalność domów opieki regulują przepisy prawne. Najważniejsza jest Ustawa o pomocy społecznej. Pochodzi z dnia 12 marca 2004 r. Dotyczy też Ustawa o podatku od towarów i usług. To ustawa z 11 marca 2004 r. Ważna jest Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Obowiązuje od 19 sierpnia 1994 r.
Działalność regulują rozporządzenia. Rozporządzenie Ministra Rodziny dotyczy zezwoleń. Pochodzi z 28 sierpnia 2020 r. Określa zasady prowadzenia działalności. Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczy odpadów medycznych. Obowiązuje od 5 października 2017 r. Warunki techniczne budynków reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury. Pochodzi z 12 kwietnia 2002 r. Bezpieczeństwo i higiena pracy to Rozporządzenie Ministra Pracy. Obowiązuje od 26 września 1997 r.
Warto znać te przepisy. Są kluczowe przy zakładaniu domu seniora. Pomagają też w bieżącym prowadzeniu placówki.
„Życzę Ci powodzenia w organizacji i prowadzeniu domu opieki senioralnej, a w razie wątpliwości możesz skorzystać z pomocy u mnie: Edyta Konopczyńska radca prawny”
Możesz przeczytać artykuł o kontrolach. Dotyczy prywatnych domów opieki. Dostępny jest ebook „Jak założyć dom opieki senioralnej. Podstawowe wymagania prawne”. Skorzystaj z pomocy prawnej. Kontakt z dr Edytą Konopczyńską jest możliwy. Kancelaria Radcy Prawnego Edyta Konopczyńska działa w Oławie. Adres to ul. Różana 8 lok. 8, 55-200 Oława. Telefon kontaktowy to +48 571 390 721. Email: [email protected].
