Polscy rolnicy mierzą się z wieloma zmianami. Dotyczą one emerytur z KRUS, dopłat bezpośrednich oraz podatków. Nowe przepisy wpłynęły na finanse i świadczenia. Wyjaśniamy najważniejsze kwestie.
Nowe zasady emerytur i rent rolniczych od 2023 roku
Od 1 marca 2023 roku zmieniły się zasady wypłacania świadczeń z KRUS. Prezydent RP podpisał ustawę z 13 stycznia 2023 roku. Zmiany weszły w życie od 1 marca 2023 roku. Dotyczą emerytur i rent rolniczych. Wprowadzono nowe stawki świadczeń.
Waloryzacja świadczeń odbywa się corocznie w marcu. Ma to zapobiec utracie wartości pieniądza. Waloryzacja polega na pomnożeniu emerytury podstawowej przez wskaźniki. Są one ustalane indywidualnie dla każdego świadczenia.
Od 1 marca 2023 roku emerytura podstawowa wzrosła. Wynosi ona 1429,60 zł. To o 345,02 zł więcej niż wcześniej. Emerytura podstawowa jest powiązana z 90% najniższej emerytury w systemie powszechnym. Podwyżka objęła wszystkie emerytury i renty rolnicze. Dotyczy też rent rodzinnych wypłacanych przez KRUS.
Wysokość świadczenia z KRUS zależy od okresu opłacania składek. Zależy też od indywidualnego wskaźnika wymiaru. Emeryt z 25-letnim stażem otrzymał od marca 2023 roku 1686,93 zł brutto. To o 348,49 zł więcej niż w lutym. Kwota podwyżki nie mogła być niższa niż 250 zł.
Jeżeli po waloryzacji świadczenie jest niskie, KRUS podwyższa je. Dotyczy to kwoty niższej niż 1588,44 zł. KRUS podwyższa je do tej kwoty z urzędu. Świadczenia uzupełniające dla osób niezdolnych do egzystencji też wzrosły. Maksymalna kwota wynosi 2157,80 zł. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające wzrosło do 1588,44 zł.
Decyzje waloryzacyjne wysłano w kwietniu 2023 roku. Objęły one około 1 mln osób. Waloryzacja odbyła się automatycznie. Nie trzeba było składać wniosku.
Czy waloryzacja emerytury rolniczej wymaga wniosku?
Nie, waloryzacja emerytur i rent rolniczych odbywa się automatycznie. Nie trzeba składać wniosku o waloryzację.
Jak obliczana jest wysokość rolniczej emerytury?
Wysokość emerytury rolniczej oblicza się mnożąc emeryturę podstawową przez indywidualny wskaźnik wymiaru. Wskaźnik zależy od długości okresu opłacania składek.
Dodatek za opłacanie podwójnych składek
Nowe przepisy wprowadziły dodatek do emerytury rolniczej. Przysługuje on od 1 marca 2023 roku. Dotyczy osób opłacających podwójne lub dodatkowe składki. Dodatek wynosi 0,5% emerytury podstawowej. Przysługuje za każdy pełny rok opłacania składek. Emerytura podstawowa wynosi obecnie 1429,60 zł.
Składki w podwójnej wysokości opłacają rolnicy prowadzący działalność pozarolniczą. Dotyczy to też rolników z gospodarstwami powyżej 50 ha. Dodatek przyznaje KRUS z urzędu. Wypłata nastąpiła do 6 miesięcy od wejścia ustawy w życie. Osoby składające nowy wniosek o emeryturę mają rozpatrywane prawo do dodatku na podstawie wniosku.
Przykłady obliczeń dodatku:
- Za 2 lata i 3 miesiące opłacania składek (np. od 1.01.2010 do 31.03.2012) dodatek wynosi 14,30 zł miesięcznie.
- Za 17 lat i 5 miesięcy opłacania składek (np. od 1.01.2005 do 31.08.2009 i od 1.10.2009 do 30.06.2022) dodatek wynosi 121,52 zł miesięcznie.
Dodatek podlega opodatkowaniu. Są od niego potrącane składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dodatek nie wpływa na wysokość głównej emerytury. Nie jest też uwzględniany przy niektórych świadczeniach socjalnych.
Kto otrzyma dodatek za podwójne składki KRUS?
Dodatek przysługuje rolnikom, którzy opłacali składki w podwójnej wysokości. Dotyczy to prowadzących działalność pozarolniczą lub gospodarstwo powyżej 50 ha.
Jak obliczyć wysokość dodatku za dodatkowe składki?
Wysokość dodatku to 0,5% emerytury podstawowej za każdy pełny rok opłacania składek. Obecna emerytura podstawowa to 1429,60 zł.
Inne świadczenia i zmiany
Od 1 marca 2023 roku wzrosły także inne dodatki. Dodatek pielęgnacyjny wynosi 294,39 zł. Dodatek inwalidy wojennego to 441,59 zł. Dodatek kombatancki wynosi 294,39 zł. Ryczałt energetyczny to 255,17 zł. Dodatek dla sieroty zupełnej wynosi 553,30 zł.
Wprowadzono nowe limity dotyczące rehabilitacji leczniczej. Zawężono krąg osób uprawnionych do skorzystania z niej. W 2023 roku nastąpił znaczący wzrost wszystkich wypłat KRUS.
„W 2023 r. będzie znaczący wzrost wszystkich wypłacanych przez KRUS świadczeń”
Prawo do dodatku KRUS przyznano z urzędu. Dotyczy to osób, które otrzymały emerytury przed 1 marca 2023 r. Wypłata nastąpiła do 10 września 2023 r.
Zaliczenie okresów KRUS do emerytury z ZUS
Osoby, które opłacały składki w KRUS, mogą ubiegać się o zwiększenie emerytury z ZUS. Dotyczy to osób, które mają prawo do emerytury z ZUS. Muszą też osiągnąć wiek emerytalny. Wiek ten wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Zwiększenie rolne stanowi dodatek do emerytury z ZUS. Jest ustalane przez ZUS.
Dodatek wynosi 1% emerytury podstawowej z ZUS. Przysługuje za każdy rok opłaconych składek rolniczych. Obecnie 1% z 1781 zł brutto to 17,81 zł. Zwiększenie rolne przysługuje osobom, które mają mniej niż 25 lat składkowych w KRUS. Nie przysługuje osobom, które już nabyły prawo do emerytury rolniczej.
Prawo do zwiększenia rolnego ustalane jest od miesiąca złożenia wniosku. Wniosek można złożyć w dowolnym czasie. Czas rozpatrzenia wniosku wynosi do 30 dni. Decyzję wydaje organ rentowy ZUS. Można odwołać się od decyzji do sądu okręgowego. Termin na odwołanie to miesiąc od doręczenia decyzji.
Wymagane dokumenty do zwiększenia rolnego
Aby uzyskać zwiększenie rolne, potrzebujesz dokumentów. Należy złożyć wniosek o zwiększenie rolne. Potrzebne jest też zaświadczenie z KRUS. Zaświadczenie potwierdza okres opłacania składek. Dokumenty można złożyć osobiście w ZUS. Można je też wysłać pocztą. Możliwe jest złożenie wniosku przez pełnomocnika. Dokumenty można składać w dowolnym czasie.
- Wniosek o zwiększenie rolne – dostępny w placówkach ZUS lub online.
- Zaświadczenie z KRUS – dokument potwierdzający lata ubezpieczenia rolniczego.
Kto może ubiegać się o zwiększenie rolne w ZUS?
O zwiększenie rolne mogą ubiegać się osoby uprawnione do emerytury z ZUS. Muszą osiągnąć wiek emerytalny (60 K, 65 M). Ważne jest opłacanie składek w KRUS. Dotyczy to osób, które nie nabyły prawa do emerytury rolniczej.
Ile wynosi zwiększenie rolne do emerytury ZUS?
Zwiększenie rolne wynosi 1% emerytury podstawowej z ZUS za każdy rok opłacania składek rolniczych. Obecnie 1% emerytury podstawowej ZUS to 17,81 zł.
Podwójna emerytura z ZUS i KRUS
Możliwe jest pobieranie dwóch emerytur jednocześnie. Dotyczy to osób, które pracowały zawodowo. Opłacały składki do ZUS i KRUS. Muszą spełnić określone warunki. Wiek emerytalny to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Wymagane jest co najmniej 25 lat ubezpieczenia w KRUS. Wymagane jest też opłacanie składek w ZUS.
Prawo do pobierania dwóch emerytur mają osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku. Musiały odprowadzać składki do obu systemów. Sumaryczna wysokość dwóch minimalnych świadczeń może wynieść nawet 3757,82 zł brutto. Najniższa emerytura rolnicza od 1 marca 2025 roku ma wynosić 1878,91 zł brutto.
Od 1 lipca 2025 roku planowane jest wprowadzenie renty wdowiej dla rolników. Będzie to nowe świadczenie. Jego szczegóły zostaną podane w przyszłości.
Kto może pobierać jednocześnie emeryturę z ZUS i KRUS?
Dwa świadczenia mogą pobierać osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku. Musiały pracować i opłacać składki w ZUS i KRUS. Wymagany jest wiek emerytalny i 25 lat ubezpieczenia w KRUS.
Dopłaty bezpośrednie dla rolników w 2023 roku
W 2023 roku rolnicy otrzymali dopłaty na nowych zasadach. Wnioskowało o nie około 1,23 mln rolników. Na wsparcie przeznaczono niemal 17 mld zł. Całkowita pula środków na płatności wynosi około 16,97 mld złotych. Dotacje obejmują różne kategorie zwierząt i roślin. Rolnicy aktywni zawodowo mogą liczyć na dotacje. Warunkiem jest posiadanie gruntów powyżej 1 ha.
Stawki dopłat za 2023 rok zostały określone w projektach rozporządzeń. Kurs wymiany EUR na złote wynosił 4,6283 zł. Podstawowe wsparcie dochodów to 502,35 zł/ha. Uzupełniające wsparcie redystrybucyjne wynosi 180,96 zł/ha. Wsparcie dla młodych rolników to 280,33 zł/ha.
| Rodzaj płatności | Stawka |
|---|---|
| Podstawowe wsparcie dochodów | 502,35 zł/ha |
| Uzupełniające wsparcie redystrybucyjne | 180,96 zł/ha |
| Wsparcie dla młodych rolników | 280,33 zł/ha |
| Płatność do bydła | 343,46 zł/szt. |
| Płatność do krów | 439,41 zł/szt. |
| Płatność do owiec | 116,44 zł/szt. |
| Płatność do roślin strączkowych | 823,91 zł/ha |
| Płatność do buraków cukrowych | 1391,96 zł/ha |
Wprowadzono nowe rodzaje płatności. Są one związane z dobrostanem zwierząt. Dotyczą też ochrony środowiska. Stawki ekoschematów mogą wynosić do 524,45 zł/ha. Obowiązują nowe zasady wzmocnionej warunkowości. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) rozpoczęła wypłatę zaliczek dopłat od 16 października 2023 roku.
Ile pieniędzy przeznaczono na dopłaty bezpośrednie w 2023 roku?
Na wsparcie w ramach dopłat bezpośrednich i PWK w 2023 roku przeznaczono niemal 17 mld zł.
Kiedy rozpoczęto wypłatę zaliczek dopłat w 2023 roku?
Wypłata zaliczek dopłat bezpośrednich rozpoczęła się od 16 października 2023 roku. Zajmuje się tym Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR).
Podatek rolny w 2023 roku
Wysokość podatku rolnego wzrosła w 2023 roku. Wzrost jest spowodowany ceną żyta. Średnia cena skupu żyta wyniosła 74,05 zł za 1 decytonę. Cena ta dotyczy 11 kwartałów przed 2023 rokiem. To o 20% więcej niż w 2021 roku. Podatek rolny ma dwie stawki. Wynoszą one 2,5 kwintala żyta od 1 ha przeliczeniowego i 5 kwintali od 1 ha fizycznego.
W 2023 roku podatek rolny wyniósł 185,12 zł za 1 ha przeliczeniowy. Dotyczy to gruntów gospodarstwa rolnego. Za pozostałe grunty stawka wynosi 370,25 zł za 1 ha. Podatek płaci się za użytki rolne. Obejmuje to grunty sklasyfikowane jako R, S, Ł, Ps, Br, Wsr, W.
Kto płaci podatek rolny?
Podatek rolny płacą właściciele gruntów. Płacą go też posiadacze samoistni. Dotyczy to również użytkowników wieczystych. Posiadacze zależni płacą podatek. Dotyczy to dzierżawców gruntów Skarbu Państwa. Płacą go osoby fizyczne i prawne.
Nie płacą podatku właściciele gruntów klasy V, VI, VIz. Zwolnione są użytki ekologiczne. Grunty wpisane do rejestru zabytków nie podlegają opodatkowaniu. Dotyczy to też gruntów na terenie rodzinnych ogrodów działkowych. Działki przyzagrodowe mogą być zwolnione. Warunki zwolnienia muszą być spełnione.
Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca. Następuje to po objęciu gruntu w posiadanie. Dotyczy to własności, posiadania samoistnego lub zależnego. Wieczyste użytkowanie też tworzy obowiązek. Podatek płaci się w czterech ratach. Terminy płatności to 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada.
Zwolnienia i ulgi w podatku rolnym
W 2023 roku można było uzyskać zwolnienie z podatku rolnego. Dotyczyło to gruntów klas V, VI, VIz. Zwolnione były grunty zadrzewione i zakrzewione. Grunty w rejestrze zabytków też były zwolnione. Dotyczyło to też terenów rodzinnych ogrodów działkowych. Zwolnienie przysługuje osobom spełniającym warunki emerytalne lub niepełnosprawności.
Można uzyskać ulgę w podatku rolnym. Ulga inwestycyjna wynosi 25% wydatków. Dotyczy inwestycji w gospodarstwie. Gmina może wprowadzić własne ulgi i zwolnienia. W terenach górskich i podgórskich ulga może wynosić 60% lub 30%.
Jak obliczana jest wysokość podatku rolnego?
Wysokość podatku rolnego zależy od ceny skupu żyta. Cena ta jest ogłaszana przez GUS. Stawka wynosi 2,5 kwintala żyta od 1 ha przeliczeniowego. Dla pozostałych gruntów to 5 kwintali od 1 ha.
Kiedy płaci się podatek rolny?
Podatek rolny płaci się w czterech ratach. Terminy to 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada.
Podsumowanie najważniejszych zmian
Rok 2023 przyniósł istotne zmiany dla rolników. Wzrosły emerytury i renty z KRUS. Wprowadzono dodatek za podwójne składki. Zmieniono zasady dopłat bezpośrednich. Stawki dopłat zostały ustalone. Wzrosła też kwota podatku rolnego. Nowe regulacje wpływają na finanse gospodarstw. Warto śledzić dalsze zmiany w prawie. Planowane są kolejne regulacje. Dotyczą one wynagrodzeń i prawa pracy od 2025 roku.
„(…) im wyższa jest kwota emerytury podstawowej i dłuższy okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne – tym wyższa będzie kwota rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego”
Zmiany w ubezpieczeniu społecznym rolników są kluczowe. Wpływają na wysokość świadczeń. Dotyczą milionów osób. Wypłaty wyrównania nastąpiły do 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy. Przygotuj się na podwyżki i zmiany.
