Zmiany skórne u osób starszych: Przyczyny, objawy i leczenie

Skóra osób starszych jest sucha i ścieńczała. Ma osłabioną elastyczność. Występuje wysuszenie i zwiotczenie. Widoczne są zmarszczki i przebarwienia. Pojawiają się też teleangiektazje. Zmarszczki to pierwsza widoczna zmiana starcza. Blisko ¾ osób starszych ma problemy z przesuszaniem. Przyczyną jest niska zawartość wody w naskórku. Skóra może być zaczerwieniona i łuszczyć się. Proces przyspieszają warunki atmosferyczne. Szkodzi gorąca kąpiel i detergenty. Skóra seniorów jest bardziej podatna na infekcje. Łatwiej ulega podrażnieniom.

Wybroczyny to drobne wynaczynienia krwi. Pojawiają się na skórze i błonach śluzowych. Mają wielkość 1-3 mm. Nazywa się je petocjami. Wynaczynienia krwi z naczyń włosowatych tworzą sine lub czerwone plamy. Mogą występować pojedynczo. Czasem tworzą skupiska przypominające wysypkę. Wybroczyny nie bledną przy ucisku. Siniaki to większe wynaczynienia krwi. Mają średnicę ponad 5 mm. Mogą osiągać nawet 10 cm. Nazywane są wylewami krwawymi. Kolor siniaka zmienia się z czasem. Przechodzi od purpurowego do żółto-zielonego. Integralność naczyń zależy od układu krzepnięcia. Ważna jest też otaczająca tkanka. Liczy się gradient ciśnień.

Wybroczyny często widać na nogach i rękach. Mogą być na twarzy i brzuchu. Pojawiają się też na stopach i pośladkach. Czasem występują w jamie ustnej. Mogą być widoczne na powiekach. Siniaki w plamicy starczej mają śródskórną lokalizację. Mają ostre granice. Występują na przedramionach. Plamica starcza najczęściej pojawia się na kończynach górnych. Dotyczy też powierzchni wyprostnych goleni.

Plamica starcza dotyka osoby starsze. Jest związana ze starzeniem skóry. Występują zmiany zanikowe w naczyniach. Dotyczy też tkanki podścieliskowej. Objawia się wybroczynami różnej wielkości. Początkowo są purpurowe. Potem stają się żółte lub brązowe. Szacuje się, że dotyczy około 10% seniorów. Wiek 70-90 lat jest typowy. Częściej występuje u kobiet. Purpura starcza nie zagraża życiu. Może stanowić problem estetyczny.

Skóra starszych osób staje się cieńsza. Traci elastyczność z wiekiem. Starzenie osłabia naczynia krwionośne. Niedobór witaminy K utrudnia krzepnięcie. Naturalna skłonność do siniaków może być dziedziczna. Zmiany starcze naczyń i skóry są kluczową przyczyną plamicy starczej.

Urazy mechaniczne to częsta przyczyna. Wystarczy uderzenie lub ucisk. Intensywne drapanie też szkodzi. Zwiększone ciśnienie w naczyniach kapilarnych może je uszkodzić. Dzieje się tak przy kaszlu lub wymiotach. Niektóre leki wpływają na krzepnięcie. Glikokortykosteroidy i leki przeciwzakrzepowe to przykłady. Niedobór witaminy C i E osłabia naczynia. Choroby przewlekłe sprzyjają zmianom. Cukrzyca i nadciśnienie to częste schorzenia. Zaburzenia płytek krwi są przyczyną. Niska liczba płytek (poniżej 50 tys./ul) może powodować wybroczyny. Choroby autoimmunologiczne też mogą je wywołać. Należą do nich toczeń i choroba Kawasaki. Infekcje zakaźne są ważną przyczyną. Meningokoki, cytomegalowirus i grypa to przykłady. Choroby genetyczne wpływają na naczynia. Zespół Ehlersa-Danlosa to jedno z nich. Choroba Rendu-Oslera-Webera objawia się teleangiektazjami. Łatwe siniaczenie wskazuje na choroby tkanki łącznej. Zespół Marfana to inny przykład. Nowotwory jak białaczka mogą powodować wybroczyny. Sepsa to poważna przyczyna. Łagodne objawy to wybroczyny i siniaki. Poważniejsze to duże wylewy podskórne.

Zmiany skórne od 60 roku życia są różnorodne. Obejmują choroby infekcyjne. Występują zmiany grzybicze. Dotyczą głównie paznokci i stóp. Są przewlekłe z małym stanem zapalnym. Zmiany drożdżakowe występują w fałdach skórnych. Lokalizują się pod biustem u kobiet. U mężczyzn pojawiają się w pachwinach. Półpasiec może przebiegać ciężej u seniorów. Czasem ma krwotoczne zmiany. Może też wystąpić postać zgorzelinowa. Łuszczyca u osób starszych to typ II. Często ma postać odwróconą. Pemfigoid to choroba autoimmunologiczna. Charakteryzują ją napięte pęcherze. Dotyczy głównie osób po 60. roku życia. Schorzenia autoimmunologiczne skóry często współistnieją z nowotworami. Zapalenie skórno-mięśniowe może wskazywać na raka. Odsetek chorujących na to schorzenie sięga 60%. Rogowacenie starcze to efekt słońca. Tworzą się ogniska i rogi skórne. Nowotwory skóry są podobne jak u młodszych. Problem to opóźnione zgłoszenie do lekarza. Obawy przed diagnozą nowotworu opóźniają wizytę. Wraz z wiekiem rośnie ryzyko reakcji polekowych. Przebiegają one ciężej. Łojotokowe zapalenie skóry jest częstsze u seniorów. Dotyczy przewlekle chorych i otyłych. Świąd to częste zjawisko. Może być związany z chorobami ogólnoustrojowymi. Przyczyny świądu są różne. Obejmują choroby nerek i tarczycy. Wątroba, trzustka i układ krwiotwórczy też mogą być przyczyną. Choroby psychiczne także mogą powodować świąd.

Diagnostyka obejmuje badanie dermatologiczne. Lekarz zbiera wywiad. Wykonuje badanie dermatoskopowe. Ważne są badania krwi. Sprawdza się morfologię i liczbę płytek. Ocenia się układ krzepnięcia. W przypadku wybroczyn konieczne są badania krwi. Należy oznaczyć czasy krzepnięcia. Czasem potrzebne są posiewy. Wykonuje się punkcję lędźwiową. Bada się funkcje wątroby i nerek. RTG klatki piersiowej może być pomocne. Do oceny objawów krwotocznych stosuje się standaryzowane kwestionariusze. Testy molekularne wykrywają mutacje genowe. Dotyczą skaz naczyniowych. Przykład to mutacja genu endogliny.

Leczenie zależy od przyczyny. W przypadku urazów zmiany ustępują same. Podobnie przy zwiększonym ciśnieniu. Brak jest leków specyficznych na plamicę starczą. Leczenie jest przyczynowe. W celu wzmocnienia naczyń zaleca się witaminę C. Pomocne są suplementy. Zawierają rutynę i wyciąg z kasztanowca. Diosmina i hesperydyna też wzmacniają naczynia. Można stosować zimne okłady. Nakłada się je na dotknięty obszar. Maści lub kremy przyspieszają gojenie. Nie zaleca się samodzielnego leczenia.

Rozpoznanie wybroczyn wymaga konsultacji lekarskiej. Trzeba wykluczyć poważne choroby. Białaczka czy sepsa to przykłady. Pojawienie się rozlanych dużych zmian jest alarmujące. Wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. W przypadku wybroczyn z gorączką zgłoś się do lekarza. Konsultacja jest konieczna przy rozległych zmianach. Niepokojące jest ich rozprzestrzenianie się. Inne towarzyszące objawy też wymagają wizyty lekarskiej. Rokowania zależą od przyczyny. Zwykle poprawa następuje po leczeniu podstawowego schorzenia.

Profilaktyka obejmuje ochronę przed urazami. Należy unikać uderzeń i upadków. Stosuj kosmetyki z filtrem UV. Ochrona przed słońcem jest kluczowa. Regularne nawilżanie skóry jest ważne. Stosuj kremy z witaminą E. Aktywność fizyczna wzmacnia mięśnie. Poprawia też krążenie. Zdrowa dieta jest niezbędna. Powinna być bogata w witaminy. Szczególnie ważne są witamina C i K. Zielone warzywa liściaste są dobrym źródłem witaminy K. Unikaj gorących kąpieli. Stosuj chłodniejsze prysznice. Unikaj detergentów. Zachowaj ostrożność przy lekach przeciwkrzepliwych. Monitoruj ich efekty. Higiena osobista jest ważna. Unikaj kontaktu z chorymi. Stosuj środki odstraszające owady.