Umowa zlecenie to popularna forma zatrudnienia. Wiele osób zastanawia się, jak wpływa na ich przyszłą emeryturę i składki ZUS. Wyjaśniamy kluczowe zasady obowiązujące w 2025 roku. Zrozum, kiedy płacisz składki i jak to wpływa na Twoje świadczenia.
Czym jest umowa zlecenie i jakie są jej podstawy prawne?
Umowa zlecenie stanowi umowę cywilnoprawną. Reguluje ją Kodeks Cywilny. Jest to jedna z najczęściej stosowanych form współpracy. Firmy często ją proponują. Zleceniodawca zleca wykonanie określonej czynności. Zleceniobiorca zobowiązuje się ją wykonać. Umowa zlecenie różni się od umowy o pracę. Nie podlega przepisom Kodeksu Pracy. Daje większą elastyczność stronom. Zleceniodawca ma mniej obowiązków. Nie musi udzielać płatnego urlopu. Nie musi przeprowadzać szkoleń BHP.
Główne podstawy prawne znajdziesz w Kodeksie Cywilnym. Dotyczą one między innymi art. 735 KC. Kwestie ubezpieczeń reguluje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Ważne są art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 tej ustawy. Znajdziesz tam szczegółowe przepisy o oskładkowaniu. Regulacje zmieniają się w czasie. Warto śledzić aktualne brzmienie przepisów.
- Zrozum różnice między umową zlecenie a umową o pracę.
Kiedy umowa zlecenie podlega obowiązkowym składkom ZUS?
Nie każda umowa zlecenia oznacza obowiązek płacenia pełnych składek ZUS. Składki ZUS zależą od Twojej indywidualnej sytuacji. Ważny jest Twój wiek. Liczy się status zawodowy. Istotne są też inne źródła dochodu. Pracodawca musi wiedzieć, kiedy opłacać składki. W większości przypadków składki społeczne są obowiązkowe. Obejmują składkę emerytalną. Należy opłacić rentową. Wypadkowa też jest obowiązkowa. Składka zdrowotna jest zawsze obowiązkowa. Dobrowolnie możesz opłacać składkę chorobową.
Wysokość składek społecznych jest określona procentowo. Składka emerytalna wynosi 9,76%. Składka rentowa to 6,50%. Składka wypadkowa wynosi 1,67%. Składki na Fundusz Pracy to 2,45%. Na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych to 2,45%. Te składki opłaca zleceniodawca. Składkę zdrowotną w wysokości 9% pokrywa zleceniobiorca. Składka chorobowa wynosi 2,45%. Jest ona opcjonalna dla zleceniobiorcy.
| Rodzaj składki | Procent od wynagrodzenia brutto | Obowiązkowa/Dobrowolna |
|---|---|---|
| Emerytalna | 9,76% | Obowiązkowa (z wyjątkami) |
| Rentowa | 6,50% | Obowiązkowa (z wyjątkami) |
| Wypadkowa | 1,67% | Obowiązkowa (z wyjątkami) |
| Chorobowa | 2,45% | Dobrowolna |
| Zdrowotna | 9% | Obowiązkowa |
| Fundusz Pracy (FP) | 2,45% | Obowiązkowa (z wyjątkami) |
| Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) | 0,10% | Obowiązkowa (z wyjątkami) |
Umowa zlecenie jako jedyne źródło dochodu
Jeśli umowa zlecenie jest Twoim jedynym źródłem zarobków, podlega pełnemu oskładkowaniu. Oznacza to obowiązkowe składki emerytalne. Obowiązkowe są też rentowe. Wypadkowe również są obowiązkowe. Należy opłacić obowiązkową składkę zdrowotną. Składka chorobowa pozostaje dobrowolna. Składki na FP i FGŚP są też obowiązkowe. To dotyczy sytuacji, gdy nie masz innego zatrudnienia.
Kilka umów zlecenie jednocześnie
Posiadanie kilku umów zlecenie wprowadza specyficzne zasady. Składki społeczne opłaca się tylko z pierwszej umowy. Dotyczy to sytuacji, gdy przychód z pierwszej umowy osiąga minimalne wynagrodzenie. Minimalna stawka godzinowa w 2025 roku to 30,50 zł brutto. Od kolejnych umów opłacana jest tylko składka zdrowotna. Jeśli suma wynagrodzeń z kilku umów nie osiąga minimalnego wynagrodzenia, składki społeczne opłaca się od każdej umowy do momentu osiągnięcia progu minimalnego wynagrodzenia. Po przekroczeniu tego progu, od nadwyżki opłaca się tylko składkę zdrowotną.
Pracodawca musi zachować czujność i posiadać odpowiednią wiedzę, aby mieć pewność kiedy musi opłacać składki przy zatrudnianiu pracownika na umowę zlecenie, a kiedy nie.
Umowa zlecenie a umowa o pracę u innego pracodawcy
Zatrudnienie na umowę o pracę i zlecenie u różnych pracodawców to częsta sytuacja. Jeśli z umowy o pracę osiągasz co najmniej minimalne wynagrodzenie, od umowy zlecenie opłacasz tylko składkę zdrowotną. Składki społeczne nie są obowiązkowe. Jeśli wynagrodzenie z umowy o pracę jest niższe niż minimalne, składki społeczne od umowy zlecenie są obowiązkowe. Opłaca się je do wysokości, która wyrównuje łączny przychód do minimalnego wynagrodzenia. Powyżej tej kwoty obowiązuje tylko składka zdrowotna od umowy zlecenie.
Umowa zlecenie a umowa o pracę u własnego pracodawcy
Sytuacja jest inna, gdy zawierasz umowę zlecenie z własnym pracodawcą. W takim przypadku umowa zlecenie traktowana jest jak umowa o pracę. Podlega pełnemu oskładkowaniu ZUS. Obejmuje to wszystkie obowiązkowe składki społeczne i zdrowotne.
Umowa zlecenie z uczniem lub studentem do 26. roku życia
Uczniowie i studenci do 26 roku życia mają szczególne przywileje. Wykonując pracę na podstawie umowy zlecenie, nie są objęci ubezpieczeniem społecznym. Dotyczy to składek emerytalnych i rentowych. Nie muszą też opłacać składki zdrowotnej z tego tytułu. Warunkiem jest status ucznia lub studenta. Status ucznia ZUS uznaje do 31 sierpnia. Dotyczy to kontynuowania nauki w tej samej lub kolejnej szkole. Status studenta dotyczy studiów I lub II stopnia. Obejmuje też jednolite studia magisterskie. Zwolnienie obowiązuje do ukończenia 26 roku życia. Uczestnicy studiów podyplomowych czy doktoranckich nie są uznawani za studentów w tym kontekście. Osoby te korzystają również ze zwolnienia z podatku dochodowego do kwoty 85 528 zł rocznie.
Umowa zlecenie z emerytem lub rencistą
Zatrudnienie osoby na emeryturze lub rencie na umowę zlecenie wymaga opłacania składek ZUS. Podlegają oni obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Dotyczy to składek emerytalnych, rentowych i wypadkowych. Obowiązkowa jest też składka zdrowotna. Składka chorobowa jest dobrowolna. Istnieją pewne wyjątki dotyczące składek na Fundusz Pracy i FGŚP. Nie opłaca się ich, jeśli zleceniobiorca ma powyżej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni). Emeryci mogą dorabiać na umowę zlecenie. Muszą jednak przestrzegać limitów dorabiania. Od 1 marca 2024 roku limit braku konsekwencji wynosi 70% przeciętnego wynagrodzenia. Limit powyżej którego emerytura jest zawieszona to 130% przeciętnego wynagrodzenia. W 2024 roku limity te wynosiły odpowiednio 5196,50 zł brutto i 9648,50 zł brutto. W 2025 roku kwoty te będą aktualizowane. Przykład rozliczenia dla emeryta z wynagrodzeniem 3 500 zł brutto: składki emerytalne i rentowe opłaca pracownik i pracodawca. Składka zdrowotna wynosi 9% od 3500 zł, czyli 279,53 zł.
Pracodawca musi zachować pewnego rodzaju czujność i posiadać odpowiednią wiedzę, aby mieć pewność kiedy musi opłacać składki przy zatrudnianiu pracownika na umowę zlecenie, a kiedy nie.
Jak umowa zlecenie wpływa na Twoją przyszłą emeryturę?
Dochody z umowy zlecenia podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne. Składki te mają wpływ na wysokość Twojej przyszłej emerytury. Składki emerytalne i rentowe, jeśli są odprowadzane, zasila Twoje indywidualne konto w ZUS. Kwoty te są zapisywane na Twoim koncie. Im wyższe składki, tym wyższa może być Twoja emerytura. Okresy opłacania składek emerytalnych z tytułu umów zlecenia są uwzględniane. ZUS bierze je pod uwagę przy wyliczaniu świadczenia. Brak odprowadzania składek skutkuje brakiem wpływu na wysokość przyszłego świadczenia. Praca na umowę zlecenie często wiąże się z niepełnym oskładkowaniem. Może to obniżyć przyszłe świadczenia emerytalne w porównaniu do pracy na etacie.
Jeśli od umowy zlecenia odprowadzane są składki, wpływają one na wysokość przyszłej emerytury. Są one zapisywane na indywidualnym koncie ZUS. Od 2016 roku obowiązują przepisy nakazujące odprowadzanie składek emerytalnych od umów zlecenie. Dotyczy to kwoty do wysokości minimalnego wynagrodzenia. Okresy oskładkowane na umowie zlecenie liczą się do wysokości emerytury. Składki odprowadzane z umowy zlecenia mogą być uwzględnione przy obliczaniu emerytury. Ich wpływ jest jednak ograniczony w porównaniu do umowy o pracę. Pracodawca odprowadza pełne składki na umowę o pracę. To zazwyczaj wpływa na wyższą emeryturę.
Czy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy emerytalnego?
Umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna. Generalnie nie wlicza się do stażu pracy. Staż pracy to pojęcie z Kodeksu pracy. Umowa zlecenie nie jest stosunkiem pracy. Okresy pracy na podstawie umowy zlecenie nie są automatycznie uwzględniane. Nie liczą się przy ustalaniu prawa do emerytury. Prawo do emerytury wymaga osiągnięcia wieku emerytalnego. Potrzebny jest też minimalny staż ubezpieczeniowy. Minimalny staż pracy do emerytury to 20 lat dla kobiet. Dla mężczyzn to 25 lat. Ten staż ubezpieczeniowy obejmuje okresy składkowe i nieskładkowe.
Okresy oskładkowane na umowie zlecenie wliczają się do okresów składkowych. Okresy składkowe dają prawo do emerytury. Umowa zlecenie może być wliczona do stażu, gdy była oskładkowana. Musiano odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne. Okres pracy na podstawie umowy zlecenia może być wliczany do stażu pracy. Dotyczy to sytuacji, gdy spełnia warunki stosunku pracy. Wymaga to wykazania odprowadzania składek. Trzeba udowodnić pracę w warunkach zbliżonych do umowy o pracę. Obejmuje to podporządkowanie pracodawcy. Dotyczy też pracy w określonym miejscu i czasie. Wymaga pracy pod nadzorem. Wątpliwości mogą wymagać postępowania wyjaśniającego. Czasem potrzebne jest postępowanie sądowe. Okresy na podstawie umowy o pracę są wliczane do stażu pracy. Okresy na podstawie umowy zlecenia nie są wliczane formalnie do stażu pracy. Mimo to, okresy, w których odprowadzano składki, wliczają się do okresów składkowych. Dają one prawo do emerytury.
Umowa zlecenie, mimo odprowadzania składek emerytalnych, nie jest wliczana do stażu pracy, który decyduje o dacie przejścia na emeryturę.
| Kryterium | Umowa o pracę | Umowa zlecenie |
|---|---|---|
| Wliczanie do stażu pracy (Kodeks pracy) | Tak | Nie (generalnie) |
| Wliczanie do okresów składkowych (prawo do emerytury) | Tak (pełne) | Tak (jeśli oskładkowana) |
| Wpływ na wysokość emerytury | Tak (pełny) | Tak (proporcjonalny do składek) |
Umowa zlecenie a emerytura minimalna
Pracując na umowę zlecenie, możesz uzyskać prawo do emerytury minimalnej. Warunkiem jest osiągnięcie wieku emerytalnego. Wymagany jest też odpowiedni staż ubezpieczeniowy. Dla kobiet wynosi on 20 lat. Dla mężczyzn to 25 lat. Ten staż obejmuje okresy składkowe. Okresy nieskładkowe też są uwzględniane. Okresy, w których odprowadzano składki z umowy zlecenie, wliczają się do tego stażu ubezpieczeniowego. Nawet jeśli umowa zlecenie nie wlicza się do stażu pracy formalnie, okresy składkowe mają znaczenie. W 2025 roku minimalna emerytura brutto wynosi 1878,91 zł. Aby ją otrzymać, musisz spełnić warunki wieku i stażu ubezpieczeniowego, który obejmuje okresy oskładkowane z umowy zlecenie.
Dokumentowanie pracy na umowie zlecenie dla celów emerytalnych
Zleceniodawca nie ma obowiązku wystawiać świadectwa pracy. Świadectwo pracy dotyczy umowy o pracę. Możesz jednak dokumentować swoje zatrudnienie na umowie zlecenie. Poproś zleceniodawcę o zaświadczenie o zatrudnieniu. Zaświadczenie potwierdzi okres współpracy. Potwierdzi też wysokość wynagrodzenia. Najważniejsze jest jednak śledzenie składek ZUS. Możesz to robić na swoim koncie na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Regularnie sprawdzaj, czy składki były odprowadzane. Kontroluj, czy były zgłoszone do ZUS. Zbieraj kopie umów zleceń. Przechowuj rachunki potwierdzające wykonanie zlecenia. Te dokumenty mogą być potrzebne w przyszłości. Służą do potwierdzenia okresów pracy. Pomogą w wyliczeniu emerytury.
- Regularnie sprawdzaj swoje konto na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.
- Zbieraj kopie umów zleceń i rachunków potwierdzających wypłaty.
- Poproś zleceniodawcę o zaświadczenie o zatrudnieniu, jeśli potrzebujesz potwierdzenia.
Planowane zmiany i trendy dotyczące umów zlecenie
Rynek pracy staje się coraz bardziej elastyczny. Umowa zlecenie zyskuje na popularności. Obserwuje się dyskusje legislacyjne. Planowane jest wprowadzenie obowiązku oskładkowania wszystkich umów zlecenie. Dotyczy to każdej umowy, niezależnie od jej wartości. Ma to na celu uproszczenie systemu. Ma też zwiększyć koszty zatrudnienia. Dąży się do uszczelnienia systemu oskładkowania umów cywilnoprawnych. Eksperci przewidują zmiany. Mogą one zrównać uprawnienia i obowiązki. Dotyczy to pracowników na umowach zlecenie i o pracę. Trendem jest zwiększanie znaczenia ubezpieczeń społecznych. Obejmuje to umowy zlecenia. Automatyzacja i cyfryzacja procesów kadrowo-płacowych rośnie. Rozwiązania online do rozliczeń ZUS stają się popularne. Warto śledzić zmiany w przepisach. Mogą one wpłynąć na Twoją sytuację. Wpłyną na wysokość wynagrodzeń netto. Wpłyną też na przyszłą emeryturę.
- Śledź zmiany legislacyjne dotyczące oskładkowania umów zlecenie.
Najczęściej zadawane pytania
Czy pracując na umowę zlecenie mogę otrzymać emeryturę minimalną?
Tak, pracując na umowę zlecenie możesz otrzymać emeryturę minimalną. Musisz osiągnąć wiek emerytalny. Potrzebujesz też odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego. Okresy, od których opłacano składki z umowy zlecenie, wliczają się do tego stażu.
Czy umowa zlecenie wpływa na wcześniejszą emeryturę?
Wpływ umowy zlecenie na wcześniejszą emeryturę zależy od jej warunków. Okresy składkowe z umowy zlecenie mogą wliczać się do ogólnego stażu ubezpieczeniowego. Warunki wcześniejszej emerytury mogą być specyficzne. Zależą od rodzaju pracy lub innych czynników.
Czy emeryt może pracować na kilku umowach zlecenie jednocześnie?
Tak, emeryt może pracować na kilku umowach zlecenie jednocześnie. Musi jednak przestrzegać limitów dorabiania. Obowiązują też zasady oskładkowania. Zależą od wysokości wynagrodzenia z poszczególnych umów.
Jak sprawdzić, ile składek emerytalnych zostało odprowadzonych od mojej umowy zlecenie?
Możesz sprawdzić swoje składki emerytalne na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Zaloguj się na swoje konto. Znajdziesz tam informacje o odprowadzonych składkach. Dotyczy to wszystkich Twoich tytułów do ubezpieczeń.
Czy można „odkupić” lata pracy na umowę zlecenie, aby wliczały się do emerytury?
Nie ma możliwości „odkupienia” lat pracy na umowę zlecenie wprost. Możesz jednak dobrowolnie zgłosić się do ubezpieczeń społecznych. Dotyczy to sytuacji, gdy masz inny obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń. Wtedy możesz dobrowolnie opłacać składki emerytalne i rentowe.
Czy staż pracy na umowie zleceniu liczy się w kwestii emerytury minimalnej?
Nie liczy się staż pracy w rozumieniu Kodeksu pracy. Do emerytury minimalnej liczą się okresy składkowe i nieskładkowe. Okresy, od których opłacano składki z umowy zlecenie, wliczają się do okresów składkowych. Są one brane pod uwagę przy ustalaniu prawa do minimalnej emerytury.
Czy staż pracy na umowie zleceniu wchodzi do obowiązkowego stażu emerytalnego?
Nie wchodzi jako staż pracy. Wchodzą natomiast okresy, od których opłacano składki na ubezpieczenia społeczne. Te okresy są zaliczane do okresów składkowych. Okresy składkowe są częścią stażu ubezpieczeniowego wymaganego do emerytury.
