Renta z KRUS: Kiedy przysługuje i jak ją otrzymać?

Renta z KRUS to ważne wsparcie dla rolników. Przysługuje osobom, które utraciły zdolność do pracy w gospodarstwie. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać to świadczenie. Wyjaśniamy zasady przyznawania renty.

Warunki przyznania renty z KRUS

Renta rolnicza z KRUS wspiera ubezpieczonych rolników. Pomaga także domownikom. Przysługuje w przypadku całkowitej niezdolności do pracy. Niezdolność musi powstać w określonym czasie. Chodzi o okres ubezpieczenia emerytalno-rentowego. Może też powstać do 18 miesięcy po jego ustaniu. Warunkiem jest trwała lub okresowa utrata zdolności. Zdolność do pracy ocenia lekarz KRUS.

Wymagany staż ubezpieczeniowy zależy od wieku. Liczy się wiek w momencie powstania niezdolności. Istnieją wyjątki od tych zasad. Dotyczą wypadków przy pracy rolniczej. Obejmują też choroby zawodowe. W takich sytuacjach wystarczy jakikolwiek okres ubezpieczenia. Okres ten musi obejmować dzień zdarzenia.

Wymagany minimalny okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu wynosi:

• 1 rok – jeśli niezdolność powstała przed ukończeniem 20 lat.
• 2 lata – jeśli niezdolność powstała między 20 a 22 rokiem życia.
• 3 lata – jeśli niezdolność powstała między 22 a 25 rokiem życia.
• 4 lata – jeśli niezdolność powstała między 25 a 30 rokiem życia.
• 5 lat – jeśli niezdolność powstała po ukończeniu 30 lat. Ten okres musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku.

Od 28 kwietnia 2022 roku obowiązuje dodatkowy przepis. Prawo do renty można uzyskać. Trzeba być całkowicie niezdolnym do pracy. Należy podlegać ubezpieczeniu co najmniej 25 lat. Ten zapis ułatwia dostęp do świadczenia.

Orzekanie o niezdolności do pracy

O całkowitej niezdolności do pracy orzekają specjaliści KRUS. Decyzję wydaje lekarz rzeczoznawca Kasy. Może też orzec komisja lekarska Kasy. Postępowanie orzecznicze opiera się na dokumentacji medycznej. Lekarz ocenia stan zdrowia ubezpieczonego. Sprawdza, czy utracił zdolność do pracy w gospodarstwie. Niezdolność może być trwała lub okresowa.

Od orzeczenia lekarza rzeczoznawcy można się odwołać. Odwołanie składa się do komisji lekarskiej. Masz na to 14 dni od otrzymania orzeczenia. Od decyzji komisji lekarskiej można odwołać się do sądu. Termin na złożenie odwołania do sądu wynosi 1 miesiąc. Całkowicie niezdolny do pracy to ktoś, kto stracił zdolność pracy w rolnictwie.

Rodzaje renty z KRUS

KRUS przyznaje różne rodzaje rent. Renta może być stała lub okresowa. Zależy to od charakteru niezdolności do pracy. Renta stała przysługuje przy trwałej niezdolności. Nie ma możliwości celowego przekwalifikowania zawodowego. Renta okresowa jest przyznawana na określony czas. Może to być rok lub dwa lata.

KRUS oferuje także rentę szkoleniową. Pomaga ona w przekwalifikowaniu zawodowym. Świadczenie to trwa do 6 miesięcy. Możliwe jest jego wydłużenie. Maksymalny czas pobierania renty szkoleniowej to 36 miesięcy. System wspiera powrót do zdrowia. Pomaga też w zmianie zawodu.

Prawo do renty może wygasnąć. Dzieje się tak po 5 latach pobierania świadczenia. Wymagana jest wtedy ocena zdolności do pracy. Jeśli stan zdrowia się pogorszy, można ponownie ubiegać się o rentę. Wniosek należy złożyć w ciągu 18 miesięcy od ustania poprzedniej renty.

Wysokość renty z KRUS

Wysokość renty z KRUS ustala się indywidualnie. Składa się z dwóch części. Jest to część składkowa i uzupełniająca. Część składkowa zależy od okresów ubezpieczenia. Liczy się 1% emerytury podstawowej za każdy rok ubezpieczenia. Okresy ubezpieczenia od 1983 do 1990 roku są uwzględniane. Część uzupełniająca wynosi 95% podstawy wymiaru emerytury. Jest obniżana o 0,5% za każdy rok ubezpieczenia powyżej 20 lat.

Minimalna renta w 2024 roku wynosiła 1780,96 zł brutto. Kwota emerytury podstawowej od 1 marca 2024 to 1602,86 zł brutto. Wcześniej, od 1 marca 2023, wynosiła 1429,60 zł. Przykładowe wysokości emerytur w 2023 roku pokazywały różnice. Emeryt z 25-letnim stażem otrzymywał 1686,93 zł brutto. Po 40 latach pracy emerytura wynosiła 1787,00 zł brutto.

System KRUS i ZUS działa niezależnie. Nie ma możliwości łączenia świadczeń. Wysokość emerytury z KRUS zależy od stażu pracy. Przykładowe kwoty brutto od 1 marca 2024 to:

• Po 25 latach pracy: 1883,37 zł.
• Po 30 latach pracy: 1923,43 zł.
• Po 40 latach pracy: 2003,57 zł.

Waloryzacja renty z KRUS

Emerytury i renty z KRUS podlegają waloryzacji. Zmiany te następują zazwyczaj od 1 marca. Waloryzacja polega na podwyższeniu świadczeń. Kwota emerytury podstawowej jest mnożona przez wskaźniki. Wskaźniki ustala się indywidualnie. Od 1 marca 2023 roku świadczenia zostały podwyższone. Minimalna kwota po podwyżce wyniosła 1588,44 zł. Dotyczyło to świadczeń niższych od tej kwoty.

Waloryzacja świadczeń planowana jest także w kolejnych latach. Prognozy na marzec 2025 mówią o wzroście około 6,2%. Waloryzacja w marcu 2024 opierała się na wskaźniku 5,82%. Najniższa renta od 1 marca 2024 wynosiła 1780,96 zł brutto. Po waloryzacji w 2025 może wzrosnąć do około 1884 zł brutto. Podwyższenie nie dotyczy świadczeń zawieszonych. Nie obejmuje też świadczeń pobieranych w zbiegu. Nie dotyczy to świadczeń w pro-rata.

W marcu 2023 roku wzrosły też dodatki do emerytur i rent. Dodatek pielęgnacyjny wyniósł 294,39 zł. Dodatek inwalidy wojennego sięgnął 1127,12 zł. Świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji nie przekraczało 3046,29 zł. Świadczenia uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji wynosiły do 2157,80 zł.

Kwota podstawowej emerytury rolniczej w wybranych latach

Zbieg świadczeń i nowe zasady

Od 1 lipca 2025 roku wprowadzono rentę wdowią. To nowe świadczenie w polskim systemie. Umożliwia ono łączenie własnego świadczenia z rentą rodzinną. Można pobierać własną emeryturę lub rentę. Można też pobierać część renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Wnioski o rentę wdowią można składać od 1 stycznia 2025 roku. ZUS i KRUS rozpatrują takie wnioski. Do 16 czerwca 2025 roku ZUS otrzymał 916 tysięcy wniosków. Do KRUS złożono 121 351 wniosków.

Suma świadczeń w zbiegu nie może przekroczyć limitu. Limit wynosi trzykrotność najniższej emerytury. Od lipca 2025 do końca lutego 2026 limit ten wynosi 5636,73 zł brutto. Wliczane są różne dodatki. Należą do nich ryczałt energetyczny i dodatek pielęgnacyjny. Wlicza się też świadczenia honorowe dla stulatków.

W przypadku przekroczenia limitu świadczenia są pomniejszane. Pomniejszenie następuje według określonej kolejności. Najpierw zmniejsza się świadczenia z budżetu państwa. Potem świadczenia z FUS, KRUS i innych funduszy. Od 2027 roku procent wypłaty drugiego świadczenia wzrośnie do 25%. Obecnie wynosi 15%.

Od 2025 roku weszły też zmiany dotyczące renty socjalnej. Zwiększono limity świadczeń. Wprowadzono nowy dodatek dopełniający. Jego wysokość to 2520,00 zł miesięcznie. Podlega corocznej waloryzacji. Pierwsze wypłaty dodatku zaplanowano na maj 2025 roku. Proces automatycznego przeliczania świadczeń przez KRUS rozpoczął się w styczniu 2025 roku.

Składanie wniosku o rentę

Aby otrzymać rentę z KRUS, trzeba złożyć wniosek. Wniosek składa się na formularzu KRUS SR-20. Należy dołączyć wymagane dokumenty. Ważne jest zaświadczenie lekarskie KRUS N-14. Trzeba dołączyć dokumentację medyczną. Niezbędny jest też kwestionariusz KRUS-SR-21. Zaświadczenie lekarskie jest ważne przez miesiąc. Liczy się data jego wystawienia.

Wniosek można złożyć osobiście w placówce KRUS. Można też wysłać go pocztą. Dostępne są także formy elektroniczne. Można skorzystać z platformy ePUAP. Decyzja o przyznaniu lub odmowie zapada po postępowaniu orzeczniczym. Postępowanie prowadzi lekarz rzeczoznawca lub komisja lekarska. Złożenie kompletnego wniosku przyspiesza proces.

Wymagane dokumenty:

• Wniosek na formularzu KRUS SR-20.
• Kwestionariusz KRUS-SR-21.
• Zaświadczenie lekarskie KRUS N-14.
• Dokumentacja medyczna.

Dodatkowe informacje i porady

Rolnicy pobierający rentę mogą dorabiać. Obowiązują określone limity przychodów. Limity te zmieniają się co roku. Od 1 marca 2024 roku limit do 70% przeciętnego wynagrodzenia wynosi 5278 zł miesięcznie. Limit do 130% wynosi 9802 zł miesięcznie. Przekroczenie wyższego limitu powoduje zawieszenie świadczenia.

Warto pamiętać o kilku kwestiach. Sprawdź, czy spełniasz warunki do renty. Zapoznaj się z zasadami waloryzacji. Dowiedz się, kto orzeka o przyznaniu świadczenia. Przy rozliczeniach podatkowych można korzystać z ulg. Można złożyć wnioski o niepomniejszanie zaliczki na podatek. Dotyczy to rozliczeń z KRUS i ZUS.

System rentowy KRUS to kompleksowe narzędzie. Zabezpiecza rolników przed utratą dochodów. Wspiera też powrót do zdrowia. Pomaga w procesie przekwalifikowania zawodowego.

Kilka sugestii dla rolników:

• Zapoznaj się z warunkami przyznania renty z KRUS.
• Dowiedz się, kiedy można otrzymać rentę szkoleniową.
• Przeczytaj o łagodniejszych warunkach przy wypadkach przy pracy rolniczej.
• Sprawdź najnowsze oferty pracy.
• Zobacz, jak obliczyć rentę rolniczą.
• Złożenie wniosku o dodatek dopełniający jest możliwe.

Podstawa prawna i kontakty

Świadczenia z KRUS opierają się na przepisach prawa. Głównym aktem jest Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zmiany wprowadzają kolejne ustawy. Przykładem jest Ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Ważna jest też Ustawa z dnia 27 października 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepisy te regulują warunki i wysokość świadczeń. Okresy ubezpieczenia mogą być doliczane z lat 1983-1990. Dotyczy to też okresów przed 1983 rokiem.

W sprawach urzędowych należy kontaktować się z KRUS. Oficjalna strona Kasy to gov.pl/web/krus. Główny Urząd Statystyczny publikuje dane o emeryturach i rentach. Raporty obejmują dane z różnych systemów. Należą do nich ZUS i KRUS. Dane te są publikowane rocznie.

Ogólne dane kontaktowe do Centrali KRUS:

• Adres: al. Niepodległości 190, 00-608 Warszawa.
• Telefon: 22 592 65 90.
• Fax: 22 592 66 50.
• Godziny pracy: w dni robocze od 8:00 do 16:00.

Pamiętaj, że korzystanie z serwisów informacyjnych może wiązać się z użyciem plików cookies. Zmiana ustawień przeglądarki pozwala zarządzać cookies.