Wyjaśniamy, jak dodatkowe roczne świadczenia wpływają na finanse seniorów w Polsce. Sprawdź, kiedy są opodatkowane i kiedy nie wliczają się do dochodu.
Co to są 13. i 14. emerytura?
Trzynasta i czternasta emerytura to dodatkowe świadczenia pieniężne. Wprowadzono je jako wsparcie dla seniorów w Polsce. Są wypłacane raz w roku emerytom i rencistom. Świadczenia te mają na celu poprawę sytuacji materialnej osób starszych. Wypłaca je Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Nie wymagają one składania specjalnego wniosku.
Jak 13. i 14. emerytura wpływa na podatek dochodowy?
Dodatkowe emerytury podlegają opodatkowaniu. Od kwoty brutto pobierana jest zaliczka na podatek dochodowy. Obowiązuje także 9-procentowa składka zdrowotna. Organ rentowy pobiera te opłaty przy wypłacie świadczenia. Suma świadczeń może przekroczyć kwotę wolną od podatku. Obecnie kwota wolna wynosi 30 000 zł rocznie. Przekroczenie progu oznacza konieczność zapłaty podatku według skali.
Czy zawsze płaci się podatek od dodatkowych emerytur?
Nie zawsze. Emeryci i renciści pobierający świadczenie do 2 500 zł brutto nie płacą podatku od 1 stycznia 2022 roku. W 2022 roku świadczenia te były wolne od podatku dochodowego. Od 2023 roku zaliczka jest pobierana, ale fiskus ją zwraca. Zwrot następuje po złożeniu zeznania PIT. Dotyczy to osób, których roczny dochód nie przekroczył 30 000 zł.
Zwrot podatku od 13. i 14. emerytury
Seniorzy mogą otrzymać zwrot podatku. Zwrot przysługuje, jeśli ich dochód w ubiegłym roku nie przekroczył 30 tys. zł. Miesięczny limit dochodu uprawniający do zwrotu to 2,5 tys. zł. Zwrot następuje automatycznie po złożeniu zeznania PIT. System Twój e-PIT przyspiesza ten proces. Zwrot można otrzymać w ciągu 45 dni. Osoby rozliczające się inaczej czekają do 3 miesięcy. Największy zwrot wynosi około 412 zł. Dotyczy emerytury brutto około 2100 zł miesięcznie. Dla najniższej emerytury (1780,96 zł brutto) zwrot wynosi około 250 zł.
Emeryci mogą złożyć wniosek EPD-21. Ten wniosek pozwala wstrzymać pobieranie zaliczki na podatek. Dotyczy to przychodu do 30 000 zł rocznie. Złożenie wniosku może zwiększyć kwotę netto na rękę. Oszczędności mogą wynosić do 190 zł netto na każdej emeryturze. Jeśli dochody przekroczą 30 000 zł, może wystąpić niedopłata podatku. Urząd skarbowy rozliczy ją w zeznaniu rocznym.
Kiedy 13. i 14. emerytura nie wlicza się do dochodu?
W niektórych sytuacjach dodatkowe emerytury nie są brane pod uwagę. Ustawodawca wyłączył je z dochodu dla celów przyznawania niektórych świadczeń. Dotyczy to wielu form wsparcia finansowego i niefinansowego. Wyłączenie ma chronić prawa seniorów. Dzięki temu dodatkowe pieniądze nie powodują utraty innych zasiłków czy dodatków.
Pomoc społeczna
Czternasta emerytura nie wlicza się do dochodu. Dotyczy to ustalania prawa do świadczeń z pomocy społecznej. Wypłata 14. emerytury nie będzie uwzględniana. Podobnie jest z 13. emeryturą. Wyłączenie to wynika z przepisów ustawowych. Ma zapewnić, że seniorzy potrzebujący wsparcia nie stracą go.
Dodatek mieszkaniowy
Czternasta emerytura nie wpływa na dodatek mieszkaniowy. Nie wlicza się jej do dochodu przy ustalaniu prawa. Nie zmniejsza też jego wysokości. Także 13. emerytura nie jest brana pod uwagę. Ustawy o dodatkach mieszkaniowych precyzują tę zasadę. Seniorzy otrzymujący dodatek mieszkaniowy nie muszą obawiać się jego utraty.
Świadczenia rodzinne
Kwota 13. i 14. emerytury nie wlicza się do dochodu. Dotyczy to świadczeń rodzinnych. Nie jest też traktowana jako dochód przy pomocy państwa dla uprawnionych do alimentów. Otrzymanie 14. emerytury nie wpływa na zasiłki rodzinne. Nie wpływa również na zasiłki na dzieci. Nie ma wpływu na świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. Od 1 lipca 2019 r. świadczenie wychowawcze (500+) jest bez kryterium dochodowego na pierwsze dziecko.
Świadczenie uzupełniające
Czternasta emerytura nie wlicza się do dochodu. Dotyczy to ustalania prawa do świadczenia uzupełniającego. Kwota czternastej emerytury nie powinna być doliczana. Warunek to dochód do 2157,80 zł miesięcznie. Podobnie jest z 13. emeryturą. Przepisy chronią osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji. Ich prawo do świadczenia uzupełniającego nie jest zagrożone.
Ulga rehabilitacyjna
Przy obliczaniu ulgi rehabilitacyjnej dodatkowe świadczenia nie są brane pod uwagę. Kwoty 13. i 14. emerytury nie wliczają się do dochodu. Dotyczy to ustalania, czy osoba niepełnosprawna pozostaje na utrzymaniu bliskiej osoby. Informacja ta pochodzi między innymi z rządowej strony podatki.gov.pl.
Dodatek osłonowy
Kwoty 13. i 14. emerytury nie wlicza się do dochodu. Dotyczy to ustalania prawa do dodatku osłonowego. Dodatek osłonowy wspiera mniej zamożne gospodarstwa. Przysługuje przy dochodach do 2100 zł w gospodarstwie jednoosobowym. W gospodarstwie wieloosobowym limit to 1500 zł na osobę. Dodatkowe emerytury nie pozbawiają prawa do tego wsparcia.
Zasady wypłaty i wysokość świadczeń
Dodatkowe świadczenia pieniężne wypłaca ZUS. Nie musisz składać wniosku. Wypłata następuje automatycznie. Prawo do świadczenia mają osoby uprawnione na dzień 31 marca danego roku. Wyjątek stanowią osoby, których świadczenia zostały zawieszone.
Wysokość 13. emerytury jest stała. Wynosi tyle, co minimalna emerytura brutto. W 2023 roku było to 1588,44 zł brutto. W 2025 roku będzie to 1878,91 zł brutto. Od tej kwoty odejmuje się składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Typowa kwota netto w 2019 r. wynosiła 888,25 zł.
Wysokość 14. emerytury zależy od podstawowego świadczenia. Wypłacana jest w wysokości najniższej emerytury. W 2019 r. było to 1200 zł brutto. W 2023 r. wynosiła 2650 zł brutto. W 2024 r. 1780,96 zł brutto. W 2025 r. wyniesie 1878,91 zł brutto, czyli około 1709,81 zł netto. Pełną kwotę otrzymują osoby ze świadczeniem do 2900 zł brutto. Przy przekroczeniu progu 2900 zł, czternastka jest pomniejszana. Stosuje się zasadę „złotówka za złotówkę”. Czternastka przysługuje od świadczenia nie przekraczającego 5500 zł brutto.
Czternastka jest przelewana razem ze standardową emeryturą. Nie ma osobnego przelewu. Wypłaty czternastek odbywają się w terminach wypłat emerytur. Na Dolnym Śląsku w 2023 r. dodatkowe pieniądze dostało prawie 600 tys. osób. Szacuje się, że w 2023 r. czternastkę otrzymało około 8,8 mln osób. Wydatki na świadczenia wyniosły 20,7 mld zł.
Ważne informacje dla seniorów
Uważaj na oszustów. ZUS nie prosi o dane drogą elektroniczną czy telefoniczną. Dodatkowa emerytura wypłacana jest automatycznie. Wszelkie próby kontaktu z żądaniem danych to oszustwo. Seniorzy powyżej wieku emerytalnego mogą dorabiać bez ograniczeń. Kobiety po 60. roku życia i mężczyźni po 65. roku życia. W przypadku renty rodzinnej kwota 13. emerytury jest dzielona proporcjonalnie.
Monitoruj zmiany legislacyjne. Przepisy dotyczące emerytur i świadczeń ulegają zmianom. W 2025 r. limity zarobków dla emerytów zmienią się od 1 czerwca. Od 1 lipca 2025 r. wprowadzony zostanie zakaz palenia w przestrzeni publicznej. Zasiłek pogrzebowy ma wzrosnąć od 2026 r. do 7000 zł.
Korzystaj z dostępnych narzędzi. Platforma Usług Elektronicznych ZUS PUE pomaga w obsłudze świadczeń. System Emp@tia ułatwia elektroniczną wymianę danych. System Twój e-PIT umożliwia szybkie rozliczenie podatku online.
