ZUS i dorabianie do emerytury/renty w 2025 roku – nowe zasady i limity

Najnowsze zmiany w przepisach ZUS wpływają na możliwość dorabiania przez seniorów. Sprawdź, ile możesz zarobić bez ryzyka utraty świadczenia.

Nowe limity dorabiania od czerwca 2025 roku

Od początku czerwca 2025 roku obowiązują nowe limity dorabiania. Dotyczą one osób pobierających emeryturę lub rentę. Kwoty te ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zależą od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Limity zmieniają się co kwartał. GUS ogłasza te dane regularnie. Najnowsze progi obowiązują od 1 czerwca do 31 sierpnia 2025 roku.

Przeciętne wynagrodzenie za pierwszy kwartał 2025 wyniosło 8 962,28 zł brutto. Na tej podstawie obliczono nowe limity. Dolny limit to 70% tej kwoty. Wynosi on 6 273,60 zł brutto. Górny limit to 130% przeciętnego wynagrodzenia. Jest to 11 651,00 zł brutto.

Te kwoty są wyższe niż w poprzednich miesiącach. W marcu 2025 roku dolny próg wynosił 5 934,10 zł. Górny próg sięgał 11 020,40 zł. Wzrost od czerwca to 339,50 zł dla dolnego limitu. Dla górnego limitu wzrost wynosi 630,60 zł. Poprzednie limity na luty 2025 to 5713,20 zł i 10610,20 zł.

ZUS monitoruje przychody z działalności podlegającej ubezpieczeniu. Wlicza się do nich umowy o pracę i zlecenia. Wlicza się także przychody z działalności gospodarczej.

Porównanie limitów dorabiania (w zł brutto) w wybranych okresach 2025 roku

Kto może dorabiać do emerytury lub renty bez ograniczeń?

Nie wszyscy seniorzy muszą martwić się o limity dorabiania. Osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, mogą pracować bez ograniczeń. Wiek ten wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Mogą oni dorabiać do swojej emerytury bez żadnych ograniczeń. Dotyczy to seniorów pobierających emeryturę po osiągnięciu ustawowego wieku.

Istnieje jeden ważny wyjątek. Emeryt nie może kontynuować zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Chodzi o zatrudnienie sprzed przejścia na emeryturę. W takim przypadku świadczenie może zostać zawieszone. Osoby pobierające emeryturę częściową również mogą dorabiać bez limitów.

Limity nie dotyczą także niektórych rencistów. Wyłączeni spod limitów są beneficjenci rent inwalidów wojennych. Dotyczy to także inwalidów wojskowych związanych ze służbą. Osoby pobierające renty rodzinne po zmarłych uprawnionych także mogą dorabiać bez ograniczeń.

W przypadku świadczeń minimalnych ZUS nie wypłaci dopłaty. Dzieje się tak, jeśli świadczenie zostało podniesione do wysokości minimalnej emerytury. Minimalna emerytura brutto wynosi obecnie 1878,91 zł.

Seniorzy, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna), mogą dorabiać do swojej emerytury bez żadnych ograniczeń.

Co się dzieje po przekroczeniu limitów?

Osoby na wcześniejszej emeryturze i renciści muszą uważać na swoje zarobki. Przekroczenie limitów dorabiania ma konsekwencje. ZUS może zmniejszyć lub zawiesić wypłatę świadczenia. Dwa progi decydują o skutkach przekroczenia.

Pierwszy próg to 70% przeciętnego wynagrodzenia. Obecnie wynosi 6 273,60 zł brutto. Jeśli przychód przekroczy tę kwotę, ZUS zmniejszy świadczenie. Mechanizm pomniejszania opiera się na różnicy między dochodem a limitem.

Drugi próg to 130% przeciętnego wynagrodzenia. Od czerwca 2025 to 11 651,00 zł brutto. Przekroczenie tego górnego limitu skutkuje zawieszeniem wypłaty emerytury lub renty.

Kwoty maksymalnego zmniejszenia świadczeń obowiązują od 1 marca 2025 do 28 lutego 2026. Dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy maksymalne zmniejszenie to 939,61 zł. Dla renty z tytułu częściowej niezdolności wynosi 704,75 zł. Renta rodzinna może być zmniejszona o maksymalnie 798,72 zł. W poprzednim okresie (marzec 2024 – luty 2025) kwota maksymalnego zmniejszenia wynosiła 890,63 zł.

Przykład pokazuje wpływ zarobków. Zarabiając 7000 zł brutto, emeryt przekracza dolny próg o 726,40 zł. ZUS może zmniejszyć świadczenie o tę kwotę. Jeśli zarobki znacznie przekroczą 70%, zmniejszenie może sięgnąć maksymalnej kwoty, czyli 939,61 zł. Przekroczenie górnego progu oznacza brak wypłaty świadczenia za dany miesiąc.

Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają odpowiedniemu zmniejszeniu, w przypadku osiągania przez emeryta lub rencistę przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Obowiązki wobec ZUS i praktyczne wskazówki

Emeryci i renciści dorabiający do świadczeń mają obowiązki informacyjne. Muszą powiadomić ZUS o osiąganych przychodach. Służy do tego formularz EROP. Pracodawcy również mają taki obowiązek. Składają roczne zaświadczenia o przychodach swoich pracowników-świadczeniobiorców. Termin rozliczenia to zazwyczaj koniec maja.

Monitorowanie zarobków jest kluczowe. Pozwala uniknąć zmniejszenia lub zawieszenia świadczenia. Warto śledzić komunikaty ZUS i dane GUS. Limity zmieniają się co kwartał. Można skorzystać z Portalu PUE ZUS do sprawdzania informacji. Aplikacja mObywatel także oferuje dostęp do niektórych danych.

Aby zoptymalizować zarobki, można rozważyć kilka strategii. Rozkładanie dochodów na kilka źródeł jest jednym ze sposobów. Umowy u różnych pracodawców mogą pomóc w zarządzaniu limitami. Korzystanie z ulg podatkowych dla seniorów także zwiększa realny dochód. Zwolnienie z podatku dochodowego do określonych progów jest dostępne.

Świadome podejście do dorabiania jest ważne. Wymaga kontroli dochodów i znajomości przepisów. Konsultacje z doradcami finansowymi lub ZUS mogą być pomocne. Regularne sprawdzanie konta w Portalu PUE ZUS jest dobrą praktyką.

• Monitoruj limity dochodów publikowane przez ZUS.
• Powiadamiaj ZUS o swoich przychodach, najlepiej przez formularz EROP.
• Składaj roczne zaświadczenia o przychodach, jeśli tego wymaga ZUS.
• Rozważ rozłożenie dochodów na różne źródła.
• Korzystaj z dostępnych ulg podatkowych dla seniorów.
• Regularnie sprawdzaj informacje na Portalu PUE ZUS.

Dodatek pielęgnacyjny – wsparcie dla seniorów

ZUS wypłaca dodatkowe świadczenie pieniężne. Jest to dodatek pielęgnacyjny. Od marca 2025 jego wysokość wynosi 348,22 zł miesięcznie. Dodatek trafia na konto seniora razem z emeryturą lub rentą. Jest wypłacany automatycznie, bez potrąceń i bez podatku. Rocznie daje to ponad 4000 zł dodatkowego wsparcia.

Nie każdy emeryt lub rencista otrzymuje ten dodatek. Przysługuje on osobom po ukończeniu 75 lat. W tym przypadku ZUS przyznaje go z urzędu. Nie trzeba składać żadnego wniosku. ZUS potwierdza przyznanie dodatku decyzją.

Osoby przed 75. rokiem życia także mogą otrzymać dodatek. Muszą jednak spełnić pewne warunki. Kluczowa jest całkowita niezdolność do pracy. Dodatkowo wymagana jest niezdolność do samodzielnej egzystencji. Aby uzyskać dodatek przed 75 lat, trzeba złożyć wniosek w ZUS. Wymagane jest zaświadczenie lekarskie (druk OL-9). Należy także złożyć formularz Rp-9.

Dodatek jest wypłacany bezterminowo. Warunkiem jest brak zmian w stanie zdrowia lub sytuacji życiowej. Wypłata może zostać wstrzymana w określonych sytuacjach. Dzieje się tak, gdy senior przebywa ponad 14 dni w miesiącu w zakładzie opiekuńczo-leczniczym. Wstrzymanie następuje także, gdy osoba otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny. Dodatek pielęgnacyjny jest waloryzowany w marcu każdego roku.

Można łączyć dodatek pielęgnacyjny z innymi świadczeniami. Przykłady to dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny. Można go łączyć także z dodatkiem dla inwalidów wojennych. Łączna kwota z różnych świadczeń może przekraczać 1200 zł miesięcznie.

Dodatek pielęgnacyjny wynosi 348,22 zł miesięcznie.

Dodatek pielęgnacyjny jest przyznawany automatycznie, nie trzeba o niego się upominać. – Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w Opolu

Inne sposoby na zwiększenie emerytury (poza dorabianiem)

Dorabianie to nie jedyny sposób na poprawę sytuacji finansowej na emeryturze. Istnieje kilka legalnych metod, aby zwiększyć wysokość przyszłego świadczenia. Wczesne planowanie jest kluczowe.

Najprostsza metoda to dłuższa praca. Opóźnienie przejścia na emeryturę ma duży wpływ. Każdy dodatkowy rok pracy zwiększa zgromadzone składki. Świadczenie jest liczone na krótszy okres dalszego życia. Dodatkowy rok pracy może podnieść emeryturę o 8-10%. Po 3 latach dłuższej pracy emerytura może być wyższa nawet o 50%.

Uzupełnianie składek do ZUS jest ważne. Unikaj luk w ubezpieczeniu. Możliwa jest wypłata dobrowolnych składek. Dotyczy to okresów przerw w zatrudnieniu lub prowadzeniu działalności.

Oszczędzanie w ramach III filaru emerytalnego przynosi korzyści. Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) oferują ulgi podatkowe. Można korzystać ze zwolnienia z podatku Belki. Dostępne jest odliczenie wpłat od podatku PIT. W 2022 roku limit wpłat na IKE wynosił 17 766 zł. Limit na IKZE to 7106,40 zł. Wypłata z IKE jest możliwa po 60. roku życia. Z IKZE można wypłacić środki po 65. roku życia.

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to kolejne narzędzie. Wpłaty pochodzą od pracownika, pracodawcy i państwa. Pracownik wpłaca 2%, pracodawca 1,5%. Państwo dodaje 240 zł rocznie. Po trzech miesiącach zatrudnienia pracownik otrzymuje wpłatę powitalną 250 zł. Pracownicze Programy Emerytalne (PPE) to opcja dla firm. Pozwalają gromadzić środki dzięki wpłatom pracodawcy.

Inwestowanie może być źródłem dodatkowego dochodu. Nieruchomości generują pasywny dochód z wynajmu. Inwestycja w kawalerkę za 350 000 zł może przynieść 30 000 zł rocznie z wynajmu (2500 zł/mies.). Inwestowanie w fundusze i akcje to opcja długoterminowa. Przy 7% rocznym zwrocie, 300 zł miesięcznie przez 30 lat daje około 400 000 zł. Można rozważyć fundusze ETF, akcje, obligacje.

Ważne jest także udokumentowanie okresów składkowych i nieskładkowych. Świadectwa pracy, zaświadczenia o studiowaniu, książeczki wojskowe są niezbędne. ZUS wylicza emeryturę na podstawie zgromadzonych składek. Bierze pod uwagę także średnie dalsze trwanie życia (tablice GUS).

Przeliczenie kapitału początkowego może być korzystne. Odtwarza on wartość składek sprzed 1999 roku. Od 2009 roku ZUS może przyjmować minimalne wynagrodzenie. Dotyczy to lat zerowych w zarobkach.

Średnia emerytura w kraju wynosi około 4100 zł brutto. Przyszłe emerytury z ZUS mogą być niskie. Prognozy mówią o 30–40% ostatniej pensji. W 2050 roku stopa zastąpienia może spaść do 25%. Aktywne działania są potrzebne dla finansowego bezpieczeństwa.

• Pracuj dłużej, aby zwiększyć wysokość świadczenia.
• Uzupełniaj brakujące składki do ZUS.
• Oszczędzaj na IKE i IKZE, korzystając z ulg podatkowych.
• Przystąp do PPK, aby zyskać dopłaty pracodawcy i państwa.
• Rozważ inwestycje w nieruchomości lub instrumenty finansowe.
• Dokładnie dokumentuj wszystkie okresy zatrudnienia i nauki.
• Sprawdź możliwość przeliczenia kapitału początkowego.

Stopa zastąpienia emerytury (procent ostatniej pensji)

Trendy i perspektywy

W Polsce obserwujemy wzrost liczby aktywnych zawodowo seniorów. W kwietniu 2024 roku było ich ponad 785 tysięcy. Ich udział w rynku pracy wzrósł o ponad połowę od 2015 roku. Średni wiek przejścia na emeryturę także wzrósł. Wynosi obecnie ponad 63 lata. Około 41% pracujących seniorów dorabia z konieczności. Chcą pokryć bieżące wydatki.

Zwiększenie limitów zarobków dla emerytów to element szerszych działań. Mają one na celu zwiększenie możliwości dorobkowych seniorów. Stopniowe podnoszenie progów i świadczeń jest odpowiedzią na starzejące się społeczeństwo. Zmiany przepisów dotyczących pracowników i emerytów mają poprawić warunki życia. Chodzi o bezpieczeństwo socjalne. Trendem jest także dostosowywanie rynku pracy do potrzeb starszych pracowników.

Obserwujemy rosnącą rolę cyfryzacji w administracji publicznej. Portale takie jak PUE ZUS ułatwiają dostęp do informacji. Elektroniczne formularze usprawniają komunikację z ZUS. Konieczne jest dostosowanie się do nowych regulacji. Dotyczy to zarówno seniorów, jak i pracodawców.

Przepisy prawne dotyczące emerytur i rent są powiązane. Zależą od ustaw, rozporządzeń i komunikatów ZUS. Ważne dokumenty to ustawa o emeryturach i rentach z FUS. Komunikaty Prezesa ZUS ogłaszają aktualne limity. Monitorowanie tych zmian jest kluczowe dla seniorów i rencistów.

Monitorowanie zarobków, zgłaszanie umów do ZUS oraz korzystanie z ulg podatkowych dla seniorów jest kluczowe, aby uniknąć utraty świadczeń.

Zmiany wprowadzane przez ZUS budzą różne opinie. Zwolennicy podkreślają poprawę warunków życia seniorów. Krytycy ostrzegają przed ryzykiem wzrostu nieformalnego zatrudnienia. Wskazują na możliwość omijania przepisów. Dla wielu osób nowe regulacje to szansa. Wymagają jednak świadomego podejścia.

Warto śledzić aktualności dotyczące systemu emerytalnego. Zmiany w prawie pracy od 2026 roku mogą także wpływać na sytuację seniorów. Nowe obowiązki pracodawców i regulacje wynagrodzeń są w planach. Znajomość przepisów pozwala na lepsze zarządzanie finansami na emeryturze.