Zażółcenie skóry i oczu to objaw. Nazywamy go żółtaczką. Może wskazywać na różne problemy zdrowotne. Najczęściej dotyczy wątroby i dróg żółciowych.
Co oznacza żółta skóra?
Żółta skóra to sygnał dla Twojego organizmu. Informuje o możliwych problemach zdrowotnych. Stan ten wywołuje nadmiar bilirubiny. Bilirubina gromadzi się w tkankach ciała. Najbardziej widoczna jest na skórze i białkach oczu. Zażółcenie skóry następuje powyżej 2,5 mg/dl bilirubiny we krwi. Maksymalne stężenie bilirubiny u dorosłego wynosi 1,1 mg/dl. Żółtaczka to medyczna nazwa tego objawu. Wskazuje na podwyższony poziom bilirubiny.
Czym jest bilirubina?
Bilirubina to barwnik żółciowy. Powstaje w wyniku rozpadu czerwonych krwinek. Wątroba przekształca bilirubinę. Wydala ją następnie do woreczka żółciowego. Zbyt duża ilość bilirubiny powoduje zażółcenie skóry.
Przyczyny żółtej skóry
Żółta skóra zwykle kojarzy się z chorobami wątroby. Może mieć jednak wiele innych przyczyn. Przyczyny żółtaczki dzielimy na trzy grupy. Są to czynniki przedwątrobowe, wewnątrzwątrobowe i zewnątrzwątrobowe.
Czynniki przedwątrobowe
Przyczyny przedwątrobowe wiążą się z nadmierną produkcją bilirubiny. Dzieje się tak przy hemolizie. Hemoliza to przyspieszony rozpad krwinek czerwonych. Inne przyczyny to choroby związane z nieprawidłowym sprzęganiem bilirubiny. Zatrzymanie bilirubiny może wynikać z krwiaków. Patologie metaboliczne również mogą być przyczyną.
Czynniki wewnątrzwątrobowe
Przyczyny wewnątrzwątrobowe dotyczą samej wątroby. Najczęstsze z nich to marskość wątroby. Wirusy hepatotropowe wywołują zapalenie wątroby. Zatrucia substancjami toksycznymi uszkadzają wątrobę. Żółtaczka ciężarnych to kolejna wewnątrzwątrobowa przyczyna. Zespół Gilberta to dziedziczne schorzenie. Powoduje nieprawidłowe funkcjonowanie wątroby w przetwarzaniu bilirubiny.
Czynniki zewnątrzwątrobowe
Przyczyny zewnątrzwątrobowe blokują odpływ żółci. Żółć nie może być prawidłowo wydalona. Najczęstsza przyczyna to kamica przewodowa. Kamienie blokują przewody żółciowe. Nowotwory dróg żółciowych lub guzy w jamie brzusznej też mogą powodować blokadę. Zastój żółci w drogach żółciowych wywołuje żółtaczkę.
Inne przyczyny zażółcenia skóry
Żółta skóra nie zawsze jest związana z wątrobą. Niewydolność nerek może powodować ten objaw. Zaburzenia lipidowe świadczą o gromadzeniu bilirubiny. Palenie tytoniu również może wywołać żółte zabarwienie skóry. Nadmiar karotenu z diety to kolejna możliwa przyczyna. Spożywanie zbyt wielu owoców i warzyw bogatych w karoten prowadzi do hiperkarotenemii. Mononukleoza to choroba zakaźna. Może wpływać na funkcjonowanie wątroby i powodować zażółcenie. Nieprawidłowe opalenie lub reakcja na preparaty do opalania mogą zmienić kolor skóry. Czasami stłuczenia wątroby w wyniku wypadku wpływają na poziom bilirubiny. Dziedziczne choroby, takie jak choroba Wilsona, mogą być przyczyną.
Czy plamy na skórze u osób starszych to zawsze żółtaczka?
Nie wszystkie zmiany skórne o żółtawym lub brązowawym odcieniu to żółtaczka. Plamy wątrobowe są częste u osób starszych. Mają rozmiar do kilkunastu milimetrów. Ich pojawienie się nie oznacza problemów z wątrobą. Są wynikiem zwiększonej liczby melanocytów. To skutek nadmiernej ekspozycji na słońce. Plamy starcze zazwyczaj nie są groźne dla zdrowia. Wymagają obserwacji jak każde znamię.
Żółtaczka u noworodków
Żółta skóra jest powszechna u noworodków. Około 70 procent noworodków przechodzi żółtaczkę. Zazwyczaj jest to zjawisko fizjologiczne. Niedojrzała wątroba noworodka nie usuwa bilirubiny efektywnie. Wysoki poziom bilirubiny to skutek rozpadu erytrocytów po urodzeniu. Żółtaczka fizjologiczna pojawia się w 2-3 dobie życia. Zanika do 7-10 dni u noworodków donoszonych. U wcześniaków może trwać do 14 dni. Stężenie bilirubiny u noworodków donoszonych wynosi do 12 mg/dl. U wcześniaków sięga do 15 mg/dl. Fizjologiczna żółtaczka szczyt osiąga w 4 dniu życia. Trwa od 1 do 3 tygodni, u wcześniaków do 4 tygodni.
Żółtaczka patologiczna pojawia się wcześniej. Utrzymuje się dłużej. Często towarzyszy jej wyższe stężenie bilirubiny. Przyczyny patologicznej żółtaczki u noworodków to różne czynniki. Należą do nich niedotlenienie i zaburzenie pracy jelit. Konflikt serologiczny jest ważną przyczyną. Uraz główki podczas porodu może zwiększać ryzyko. Żółtaczka u noworodków zwykle ustępuje samoistnie. Czasami wymaga fototerapii. W rzadkich przypadkach konieczna jest transfuzja wymienna.
Objawy towarzyszące żółtej skórze
Zażółceniu skóry mogą towarzyszyć inne objawy. Zależą one od przyczyny żółtaczki. Często pojawia się ciemniejszy mocz. Stolec może stać się blady. Pacjent odczuwa zmęczenie. Świąd skóry jest częstym objawem. Czasami występuje utrata masy ciała. Może pojawić się ból brzucha. Gorączka i dreszcze mogą świadczyć o infekcji. Obserwuj białkówki oczu i błony śluzowe. Ulegają one przebarwieniu w pierwszej kolejności. Zażółcenie skóry i białek ocznych nie można bagatelizować. Zwykle wywołuje je jakieś schorzenie.
Diagnostyka żółtej skóry
Żółtaczka wymaga konsultacji z lekarzem. Konieczna jest dokładna diagnostyka. Lekarz zleci badania krwi. Sprawdza się poziom bilirubiny całkowitej i niezwiązanej. Ważne są badania enzymów wątrobowych. Obejmują AST, ALT, GGTP, fosfatazę zasadową. Badania obrazowe pomagają w diagnozie. Wykonuje się USG jamy brzusznej. Czasami potrzebne jest MRI lub TK. Badania laboratoryjne są podstawą diagnostyki. Badania krwi i moczu pomagają w ocenie funkcji wątroby i nerek.
Jakie badania są najważniejsze przy żółtej skórze?
Najważniejsze są badania laboratoryjne krwi. Oznaczają poziom bilirubiny. Sprawdzają enzymy wątrobowe. Badania obrazowe, takie jak USG jamy brzusznej, są również kluczowe. Pomagają ocenić stan wątroby i dróg żółciowych.
Leczenie i profilaktyka
Leczenie żółtej skóry zależy od przyczyny. Jeśli przyczyną jest infekcja, stosuje się leki. Choroby wątroby mogą wymagać specjalistycznej diety. Czasami konieczna jest transplantacja wątroby. Przy kamicy usuwa się kamienie z dróg żółciowych. W przypadku żółtaczki u noworodków stosuje się fototerapię. Ważna jest zmiana stylu życia. Zdrowa dieta i unikanie alkoholu wspierają wątrobę. Kontrola wagi jest również istotna. Prowadzenie zdrowego stylu życia może zapobiegać chorobom wątroby.
Profilaktyka problemów z wątrobą obejmuje szczepienia. Dostępne są szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B. Unikaj substancji toksycznych. Ogranicz spożycie alkoholu. Regularne badania kontrolne są ważne. Mogą pomóc wykryć problemy na wczesnym etapie. Pakiety badań profilaktycznych są dostępne. Obejmują badania krwi w diagnostyce chorób wątroby.
- Skonsultuj się z lekarzem w przypadku zażółcenia skóry lub oczu.
- Obserwuj białkówki oczu i błony śluzowe.
- Unikaj opalania się po substancjach fotouczulających.
- Regularne badania kontrolne pomagają w wychwyceniu problemów.
- Prowadź zdrowy styl życia.
- Unikaj alkoholu i stosuj zdrową dietę.
- Kontroluj swoją wagę.
- Zwróć uwagę na spożycie owoców i warzyw bogatych w karoten.
Zażółcenie skóry i białek ocznych nie można bagatelizować, ponieważ zwykle wywołuje je jakieś schorzenie lub nieprawidłowa praca narządów wewnętrznych.
Żółtaczka stanowi objaw, a nie chorobę.
Żółta skóra jest symptomem, który może wskazywać na różne poważne problemy zdrowotne.
Podsumowanie
Żółta skóra jest ważnym objawem. Informuje o gromadzeniu bilirubiny. Może wskazywać na choroby wątroby. Dotyczy też dróg żółciowych i innych schorzeń. Żółtaczka u noworodków jest często fizjologiczna. Wymaga jednak monitorowania. Zażółcenie skóry wymaga konsultacji lekarskiej. Dokładna diagnostyka jest kluczowa. Obejmuje badania krwi i obrazowe. Leczenie zależy od ustalonej przyczyny. Nie bagatelizuj zażółcenia skóry. Skonsultuj się z lekarzem.
