Złamanie przezkrętarzowe kości udowej – przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja

Złamanie przezkrętarzowe kości udowej to poważny uraz. Dotyczy głównie osób starszych. Wymaga szybkiej interwencji medycznej. Artykuł wyjaśnia, czym jest to złamanie. Opisuje jego przyczyny, objawy i metody leczenia. Przedstawia także znaczenie rehabilitacji.

Czym jest złamanie przezkrętarzowe kości udowej?

Złamanie przezkrętarzowe to uraz kości udowej. Polega na uszkodzeniu jej bliższej nasady. Obejmuje obszar między torebką stawu biodrowego. Sięga do 3 cm poniżej krętarza mniejszego. Staw biodrowy tworzy głowa kości udowej. Łączy się ona z panewką kości miednicznej. Złamanie charakteryzuje się uszkodzeniem w okolicy krętarza większego. Jest to poważny uraz. Wymaga pomocy medycznej.

Kto jest najbardziej narażony na złamanie przezkrętarzowe?

Złamanie przezkrętarzowe dotyka głównie osoby starsze. Najczęściej dotyczy pacjentów powyżej 70. roku życia. Aż 80% złamań tego typu występuje w tej grupie wiekowej. Złamanie jest częstsze u kobiet. Szczególnie po 60. roku życia. Niedobór estrogenów po menopauzie prowadzi do osteoporozy. Osteoporoza osłabia kości. Zwiększa podatność na urazy. Złamania bliższej nasady kości udowej stanowią 30% wszystkich uszkodzeń narządu ruchu u osób po 60 latach. U kobiet po 65. roku życia ryzyko jest wysokie. Jest większe niż zawału serca czy raka piersi.

U młodych ludzi złamania są rzadsze. Wynikają zazwyczaj z urazów wysokoenergetycznych. Przykładem jest upadek z dużej wysokości. Może to być wypadek komunikacyjny. Sporty ekstremalne także niosą ryzyko.

Jakie są przyczyny złamania przezkrętarzowego kości udowej?

Najczęstszą przyczyną jest uraz niskoenergetyczny. Dotyczy to zwłaszcza osób starszych. Typowy przykład to upadek z własnej wysokości. Może to być potknięcie na śliskim chodniku. Utrata równowagi podczas codziennych czynności także prowadzi do urazu. W 50% przypadków złamania diagnozuje się osteoporozę. Choroby osłabiające strukturę kości sprzyjają złamaniom. Należą do nich nowotwory, zakażenia, osteomalacja. Nieprawidłowa dieta uboga w wapń ma znaczenie. Stosowanie leków sterydowych zwiększa ryzyko. Choroby układu nerwowego wpływają na równowagę. Zmiany utkania tkanki gąbczastej są kluczowym czynnikiem. Nieprawidłowy wzorzec chodu zwiększa ryzyko. Zmniejszona siła mięśniowa ma znaczenie. Zaburzenia równowagi i widzenia są istotne. Osłabienie reakcji obronnych pogarsza sytuację. Złamanie może być też wynikiem przerzutów nowotworowych do kości.

Jakie objawy towarzyszą złamaniu?

Złamanie przezkrętarzowe objawia się silnym bólem. Ból lokalizuje się w okolicy biodra. Kończyna dolna ulega skróceniu. Jest widoczna rotacja zewnętrzna kończyny. Pojawia się obrzęk wokół miejsca urazu. Skóra może być zaczerwieniona lub zasiniona. Odczuwalna jest tkliwość przy dotyku. Czasem występuje mrowienie lub drętwienie.

Jakie są typowe objawy złamania kości udowej?

Diagnostyka złamania przezkrętarzowego

Podstawą diagnostyki jest badanie obrazowe. Największe znaczenie mają badania RTG. Wykonuje się zdjęcie rentgenowskie kości. W razie wątpliwości lekarz zleca dodatkowe badania. Może to być tomografia komputerowa. Nowoczesna diagnostyka obejmuje HRCT. Rezonans magnetyczny jest także używany. Narzędziami diagnostycznymi są RTG, MRI i densytometria. Obecność zrostu kostnego potwierdza się badaniem RTG.

Leczenie złamania przezkrętarzowego kości udowej

Leczenie złamania przezkrętarzowego jest zazwyczaj operacyjne. Brak terapii grozi poważnymi powikłaniami. Może prowadzić nawet do śmierci. Leczenie obejmuje odtworzenie ciągłości kości. Następuje stabilne zespolenie odłamów. Ważna jest szybka pionizacja pacjenta. Leczenie może być zachowawcze. Stosuje się wtedy gips lub ortezę. Jest to rzadziej wybierana metoda. Dotyczy pacjentów z bezwzględnymi przeciwwskazaniami do operacji. Unieruchomienie bez operacji trwa 6-8 tygodni. Wiąże się z ryzykiem powikłań.

Operacja polega na repozycji odłamów. Stosuje się stabilne zespolenie. Używa się gwoździ śródszpikowych Gamma. Popularne są też śrubopłytki ześlizgowe DHS. Złamanie można ustabilizować gwoździem Gamma Stryker. W przypadku endoprotezoplastyki wszczepia się endoprotezę. Nowoczesne metody leczenia wykorzystują minimalnie inwazyjne techniki. Osteosynteza śrubami, płytkami, gwoździami śródszpikowymi zmniejsza uraz. Stosuje się biozgodne implanty. Przyczyniają się one do lepszego gojenia. Czynniki wzrostu przyspieszają gojenie kości. Należą do nich BMP-2, BMP-7, PRP. Terapie komórkami macierzystymi są obiecujące.

Czas od złamania do operacji powinien być krótki. Powinien wynosić do 12 godzin. W przypadku opóźnienia do 48 godzin. W przypadku opóźnienia operacji unieruchamia się kończynę. Stosuje się wyciąg szkieletowy.

Rehabilitacja po złamaniu przezkrętarzowym

Rehabilitacja jest kluczowa po operacji. Powinna rozpocząć się jak najszybciej. Pacjent stawia pierwsze kroki zwykle w 3 dni po operacji. Wypis ze szpitala następuje po około 10 dniach. Rehabilitacja trwa zazwyczaj do 12 tygodni. Może wydłużyć się w przypadku powikłanań. Pełny zrost kostny pojawia się po 12–16 tygodniach. Rehabilitacja może trwać nawet do 6 miesięcy. Zależy od wieku i stanu pacjenta. Zależy także od mechanizmu urazu. Nie ma uniwersalnego schematu rehabilitacji.

Proces rehabilitacji jest wieloetapowy. Obejmuje etap wczesny, średni i późny. Etap wczesny zaczyna się po operacji. Obejmuje ćwiczenia oddechowe. Stosuje się ćwiczenia izometryczne. Ćwiczenia odciążające są ważne. Delikatne ruchy palców pomagają zapobiegać zakrzepom. Etap średni skupia się na zakresie ruchu. Wzmacnia się mięśnie. Etap późny ma na celu odzyskanie sprawności. Wprowadza się ćwiczenia oporowe. Trening równowagi jest kluczowy. Stopniowe obciążanie kończyny jest wprowadzane. Zazwyczaj po 12 tygodniach bez powikłań. Nauka chodu jest ważnym elementem. Ćwiczenia funkcjonalne przywracają sprawność. Tkanki miękkie potrzebują więcej czasu. Pełna regeneracja może trwać do 2 lat. Powrót do aktywności fizycznej jest możliwy. Zazwyczaj po 4 miesiącach i pełnym zroście. Regularne wizyty kontrolne oceniają postępy. Edukacja pacjenta jest kluczowa.

Rehabilitacja wykorzystuje nowoczesne technologie. Roboty wspomagają powrót do sprawności. Urządzenia do neurorehabilitacji są używane. Terapia wirtualną rzeczywistością motywuje pacjentów. Systemy odciążenia ułatwiają naukę chodu. Komory hiperbaryczne wspierają gojenie. Urządzenia do masażu i ćwiczeń funkcjonalnych są pomocne. Stosuje się systemy podwieszane. Schody, tory i trampoliny ułatwiają trening. Terapia lustrzana jest wykorzystywana. Zastosowane technologie poprawiają skuteczność. Skracają czas powrotu do sprawności. Minimalizują ryzyko powikłań. Rehabilitacja wspomagana technologią poprawia efekty. Zwiększa motywację pacjentów.

Zalecenia rehabilitacyjne

• Regularnie wykonuj ćwiczenia.
• Przestrzegaj zaleceń fizjoterapeuty.
• Wykorzystuj nowoczesne technologie wspomagające.
• Zapobiegaj powikłaniom przez odpowiednie ćwiczenia.
• Wcześnie rozpocznij mobilizację.
• Dobierz terapię indywidualnie.
• Unikaj forsowania kończyny po operacji.
• Stopniowo powracaj do aktywności.
• Stosuj ćwiczenia przeciwzakrzepowe.
• Używaj materacy przeciwodleżynowych.
• Utrzymuj rękę podniesioną po urazie (jeśli dotyczy).
• Ograniczaj ruchy w uszkodzonej kończynie.
• Używaj kul do poruszania się.
• Monitoruj obrzęk i puchnięcie.

Warto rozważyć suplementację. Kolagen, kwas hialuronowy, witamina D wspomagają zrost. Kolagen bioalgi wspiera zrost kości. Łagodzi objawy chorób stawów. Kwas hialuronowy zmniejsza ból w stawach.

Powikłania po złamaniu przezkrętarzowym

Złamania kości udowej mogą być groźne. Szczególnie u starszych osób. Powikłania po złamaniu są częste. Należą do nich odleżyny. Może wystąpić zastój w krążeniu. Infekcje płucne są ryzykiem. Złamanie grozi zatorowością płucną. Trudności w zagojeniu są możliwe. Utrata sprawności jest powikłaniem. Silny ból może się utrzymywać. Przykurcze są częste. Stany depresyjne mogą wystąpić. Nieleczone złamanie prowadzi do poważnych powikłań. Choroba zwyrodnieniowa bioder jest ryzykiem. Zakrzepy i zatory mogą się pojawić. Martwica głowy kości udowej to poważne powikłanie. Uszkodzenia nerwów są możliwe. W skrajnych przypadkach może dojść do śmierci. Powikłania takie jak infekcje czy zaniki mięśniowe są wyzwaniem. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów geriatrycznych.

Jakie są najczęstsze powikłania po złamaniu kości udowej?

Po złamaniu kości udowej przekrętarzownej i po operacji wstawienia śruby zaczęło mi chrupać w miejscu gdzie jest kość udowa. Czy powinnam się niepokoić że coś się dzieje i czy jest to spowodowane poluzowaniem się śruby łączącej kości udowej i miednicy. Jest to bardzo bolesne. – Zofia

Ja miałam to samo co Pani ale mnie nie chrupie lekarz powiedział mi że jak będzie się coś chrupać trzeba wyjąć gwoźdź boczny. Mam zrośnięte kości i chodzę po domu bez pomocy. – Iza

Minęło prawie rok od złamania a mnie nadal boli przy chodzeniu. Czasami tak bardzo że nie mogę stanąć na nogę i utykam. Mam 63 lata. – Barbara

Od lat zmagam się z komplikacjami po złamaniu podkrętarzowym kości udowej. Uważam, że jest duże prawdopodobieństwo złamania gwóźdź śródszpikowy, co powoduje bóle. Szukam lekarza, który się tym zajmie. Polecenia z Krakowa: dr Łukasz Dutka, prof. Julian Dutka w Szpitalu im. S. Żeromskiego. – Agnieszka

Złamanie przezkrętarzowe a osteoporoza

Złamanie przezkrętarzowe ma silny związek z osteoporozą. Jest to choroba osłabiająca kości. Osteoporoza jest częsta u osób starszych. Szczególnie dotyka kobiety po menopauzie. Złamania osteoporotyczne są poważne. Wiążą się z wysokim ryzykiem śmiertelności. Złamania krętarzowe są kryterium rozpoznania osteoporozy. Dotyczy to kobiet po menopauzie. Dotyczy także mężczyzn powyżej 50 lat. W 50% przypadków złamania diagnozuje się osteoporozę. Leczenie osteoporozy po złamaniu jest ważne. Pomaga zapobiegać kolejnym urazom.

Pierwsza pomoc przy złamaniu

Udzielenie pierwszej pomocy jest kluczowe. Unieruchom kończynę zgodnie z zasadą Potta. Nie próbuj nastawiać złamanej kończyny. Dotyczy to zwłaszcza otwartych złamań. Szybki transport do szpitala jest niezbędny. Unieruchomienie kończyny zmniejsza ból. Zapobiega dalszym uszkodzeniom.

Statystyki i rokowania

Złamania bliższej nasady kości udowej to 30% urazów. Dotyczy osób powyżej 60 lat. 80% tych złamań występuje u pacjentów po 70. roku życia. Śmiertelność po złamaniu kości udowej jest wysoka. Sięga około 30% w pierwszym roku po urazie. U starszych osób śmiertelność może wynosić do 52%. Wczesna śmiertelność szacowana jest na 10%. Złamania krętarzowe były nazywane „ostatnim złamaniem w życiu”. Było tak ze względu na złe rokowania. Współczesne metody leczenia poprawiają sytuację. Rozwój technik operacyjnych zwiększa szanse. Dostęp do specjalistycznego sprzętu jest lepszy.

Pacjent po złamaniu ma różne perspektywy. 25% pacjentów wraca do sprawności. Potrafią samodzielnie chodzić. 50% pacjentów pozostaje niesamodzielnych. Wymagają pomocy w codziennych czynnościach. 25% pacjentów umiera w ciągu roku po urazie.

Nowoczesne technologie w leczeniu i rehabilitacji

Postępy w leczeniu złamań są znaczące. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów geriatrycznych. Nowoczesne metody obejmują minimalnie inwazyjne techniki. Ulepszone protokoły rehabilitacyjne są stosowane. Strategie są dostosowane indywidualnie. Nowoczesna diagnostyka wykorzystuje HRCT. Rezonans magnetyczny jest precyzyjny. Techniki stabilizacji miednicy to systemy PBSS. Stosuje się osteosyntetyczne płyty MIPO. Implanty biomateriałowe są nowej generacji. Mogą być z tytanu lub ceramiki. Terapie regeneracyjne są w fazie rozwoju. Należą do nich czynniki wzrostu BMP-2, BMP-7. Stosuje się osocze bogatopłytkowe (PRP). Terapie komórkami macierzystymi (MSC) są obiecujące.

Rehabilitacja jest wspomagana technologią. Roboty rehabilitacyjne pomagają w ćwiczeniach. Platformy do treningu równowagi są używane. Wirtualna rzeczywistość wspiera proces. Urządzenia takie jak Luna EMG monitorują funkcje. Systemy odciążenia jak Levi Active ułatwiają mobilizację. Komory hiperbaryczne przyspieszają gojenie. Urządzenia do masażu i ćwiczeń funkcjonalnych są dostępne. Przykłady to Motomed Viva 2. Stosuje się systemy podwieszane Redcord. Dostępne są schody dynamiczne. Platforma Lilly i Mirror Box są wykorzystywane.

Wykres przedstawiający statystyki dotyczące złamań przezkrętarzowych.

Podsumowanie

Złamanie przezkrętarzowe kości udowej to poważny problem. Dotyka głównie osoby starsze z osteoporozą. Wymaga szybkiej diagnostyki i leczenia operacyjnego. Nowoczesne techniki chirurgiczne poprawiają rokowania. Kluczową rolę odgrywa wczesna i kompleksowa rehabilitacja. Współczesne technologie wspomagają powrót do sprawności. Profilaktyka osteoporozy jest niezwykle ważna. Pomaga zmniejszyć ryzyko urazu.