Poznaj zasady waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w Polsce. Dowiedz się, jak i kiedy Twoje świadczenie może wzrosnąć, oraz jakie obowiązują limity dorabiania. Waloryzacja ma na celu ochronę siły nabywczej świadczeń.
Co to jest waloryzacja emerytur i rent?
System emerytalny i rentowy w Polsce jest złożony. Reguluje go kilka aktów prawnych. Każde świadczenie ma minimalną kwotę gwarantowaną. Minimalne kwoty świadczeń są waloryzowane co roku. Waloryzacja to proces podwyższania świadczeń.
Czym jest waloryzacja?
Waloryzacja to coroczne podwyższanie kwot emerytur i rent. Chroni świadczenia przed inflacją. Zapewnia utrzymanie realnej wartości świadczeń.
Jak działa waloryzacja świadczeń?
Waloryzacja odbywa się automatycznie. Nie musisz składać żadnego wniosku. Proces polega na przemnożeniu kwoty świadczenia. Używa się do tego wskaźnika waloryzacji. Wskaźnik uwzględnia inflację i realny wzrost wynagrodzeń. ZUS i KRUS wysyłają decyzje o nowej wysokości świadczenia. Zwykle dzieje się to w kwietniu. Informacje o świadczeniach znajdziesz online. Sprawdzisz je na koncie PUE ZUS lub w systemie eKRUS.
Nie musisz składać wniosków o waloryzację świadczenia.
Kwoty emerytur i rent po waloryzacji w 2022 roku
W 2022 roku wskaźnik waloryzacji wyniósł 107%. Oznaczało to wzrost świadczeń o 7%. Minimalna emerytura ZUS wzrosła. Wyniosła 1338,44 zł brutto. Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy była taka sama. Renta rodzinna także wynosiła 1338,44 zł brutto. Renta z tytułu częściowej niezdolności wzrosła do 1003,83 zł brutto.
W KRUS wskaźnik waloryzacji też wyniósł 7%. Kwota emerytury podstawowej KRUS wynosiła 1084,58 zł. Najniższa emerytura pracownicza wynosiła 1338,44 zł. Minimalna renta socjalna ZUS na rękę to 1217,98 zł. Renta wypadkowa wynosiła 1606,13 zł. Częściowa renta wypadkowa wynosiła 1204,60 zł.
| Świadczenie (2022) | Kwota brutto |
|---|---|
| Minimalna emerytura / renta całkowita niezdolność (ZUS) | 1338,44 zł |
| Minimalna renta częściowa niezdolność (ZUS) | 1003,83 zł |
| Minimalna emerytura podstawowa (KRUS) | 1084,58 zł |
| Minimalna emerytura pracownicza | 1338,44 zł |
| Minimalna renta socjalna | 1338,44 zł |
| Renta wypadkowa (całkowita) | 1606,13 zł |
| Renta wypadkowa (częściowa) | 1204,60 zł |
Jeśli emerytura wynosiła 1250,88 zł, po waloryzacji wyniosła 1338,44 zł.
Ile wyniosą świadczenia po waloryzacji w 2025 roku?
Od 1 marca 2025 roku świadczenia emerytalno-rentowe znów wzrosną. Kwota najniższej emerytury i renty ZUS wyniesie 1878,91 zł. Dotyczy to emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności. Renta rodzinna także wyniesie 1878,91 zł. Renta z tytułu częściowej niezdolności wyniesie 1409,18 zł.
W KRUS kwota rolniczej emerytury podstawowej wyniesie 1691,02 zł. Emerytury i renty rolnicze zostaną zwaloryzowane. Użyty zostanie wskaźnik wymiaru dla każdego świadczenia. Wszystkie świadczenia rolnicze na dzień 28 lutego 2025 zostaną podwyższone. Jeśli świadczenie KRUS będzie niższe od 1878,91 zł, zostanie podwyższone do tej kwoty. Renta wypadkowa ZUS wyniesie 2254,69 zł. Częściowa renta wypadkowa ZUS wyniesie 1691,02 zł. Zasiłek przedemerytalny wyniesie 1893,41 zł.
| Świadczenie (od 1 marca 2025) | Kwota brutto |
|---|---|
| Minimalna emerytura / renta całkowita niezdolność (ZUS) | 1878,91 zł |
| Minimalna renta częściowa niezdolność (ZUS) | 1409,18 zł |
| Minimalna emerytura podstawowa (KRUS) | 1691,02 zł |
| Minimalna emerytura pracownicza | 1878,91 zł |
| Renta wypadkowa (całkowita) | 2254,69 zł |
| Renta wypadkowa (częściowa) | 1691,02 zł |
| Zasiłek przedemerytalny | 1893,41 zł |
Okres obowiązywania tych kwot to 1 marca 2025 do 28 lutego 2026.
Dodatki i świadczenia uzupełniające w 2025 roku
Wraz z waloryzacją świadczeń głównych, wzrastają także dodatki. Dotyczy to dodatku pielęgnacyjnego. W 2022 roku wynosił 256,44 zł. Dodatek dla sierot zupełnych wynosił 481,97 zł. Dodatek kombatancki to 256,44 zł. Dodatek za tajne nauczanie wynosi 256,44 zł. Dodatek kompensacyjny to 38,47 zł.
Od 1 marca 2025 roku wzrastają kwoty wielu dodatków. Obejmuje to dodatek pielęgnacyjny i kombatancki. Wzrasta dodatek za tajne nauczanie. Podwyższane są świadczenia dla żołnierzy górników. Dotyczy to także inwalidów wojennych. Wzrasta ryczałt energetyczny. Podwyżce ulega dodatek kompensacyjny. Wzrasta dodatek dla sieroty zupełnej. Świadczenia dla deportowanych i osadzonych też są wyższe. Podwyższone jest rodzicielskie świadczenie uzupełniające. Wzrasta świadczenie dla sołtysów. Świadczenie honorowe za 100 lat życia także ulega podwyżce.
- Dodatek pielęgnacyjny
- Dodatek kombatancki
- Dodatek za tajne nauczanie
- Świadczenie dla żołnierzy górników
- Świadczenie dla inwalidów wojennych
- Ryczałt energetyczny
- Dodatek kompensacyjny
- Dodatek dla sieroty zupełnej
- Świadczenie dla deportowanych i osadzonych
- Rodzicielskie świadczenie uzupełniające
- Świadczenie dla sołtysów
- Świadczenie honorowe za 100 lat życia
Dodatkowe dopłaty z ZUS obejmują ryczałt energetyczny. Dotyczą też ekwiwalentów za węgiel. Wypłacane są świadczenia dla byłych kolejarzy. Obejmują osoby deportowane i osadzone.
Dorabianie na emeryturze i rencie: Limity przychodów w 2025 roku
Osoby pobierające emeryturę lub rentę mogą dorabiać. Muszą jednak przestrzegać limitów przychodów. Od 1 marca 2025 roku obowiązują nowe kwoty. Przychód do 70% przeciętnego wynagrodzenia nie powoduje zmniejszenia. Kwota ta wynosi 5934,10 zł. Przychód powyżej 70% do 130% zmniejsza świadczenie. Limit ten wynosi do 11020,40 zł. Przychód powyżej 130% zawiesza wypłatę świadczenia. Dotyczy to kwot powyżej 11020,40 zł. Te limity dotyczą zarówno ZUS, jak i KRUS. Przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 2024 r. wynosiło 8477,21 zł.
Świadczenia zawieszone nie podlegają podwyższeniu. Dotyczy to świadczeń w KRUS. Zgodne jest to z art. 28 lub 34 ustawy rolniczej.
| Limit przychodu miesięcznie (od 1 marca 2025) | Kwota brutto | Wpływ na świadczenie |
|---|---|---|
| Do 70% przeciętnego wynagrodzenia | 5934,10 zł | Brak zmniejszenia |
| Powyżej 70% do 130% przeciętnego wynagrodzenia | od 5934,11 zł do 11020,40 zł | Zmniejszenie świadczenia |
| Powyżej 130% przeciętnego wynagrodzenia | powyżej 11020,40 zł | Zawieszenie świadczenia |
Kwota bazowa od 1 marca 2025 r. wynosi 7140,52 zł. Kwoty wolne od egzekucji i potrąceń to 594,05 zł. Dotyczy to egzekucji alimentacyjnych i innych.
Informacja o waloryzacji: Kiedy otrzymasz decyzję?
Nie musisz składać wniosku o waloryzację. ZUS i KRUS waloryzują świadczenia automatycznie. Decyzje o nowej wysokości świadczenia wysyłane są pocztą. Zwykle dostaniesz ją w kwietniu 2025 roku. Możesz też sprawdzić informacje online. Dostępne są na Platformie Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS). Rolnicy mogą korzystać z systemu eKRUS.
Od zwaloryzowanych kwot potrącana jest składka zdrowotna. Potrącana jest także zaliczka na podatek dochodowy.
