Trzynasta emerytura to znaczące wsparcie dla budżetów seniorów. Wypłata dodatkowego świadczenia pozwala na pokrycie pilnych wydatków. Można też przeznaczyć je na budowanie finansowego bezpieczeństwa. Dowiedz się, jak najlepiej wykorzystać te środki, aby poprawić swoją sytuację.
Jak wygląda sytuacja finansowa polskich emerytów?
Seniorzy w Polsce często borykają się z niskimi dochodami. Comiesięczne wydatki pochłaniają większość ich pieniędzy. Według danych GUS, średnio trzy czwarte dochodów emeryta idzie na bieżące potrzeby. Największe kwoty wydają na jedzenie. Zakupy żywnościowe stanowią około 28% emerytury. Koszty utrzymania mieszkania to kolejny duży wydatek. Pochłaniają około 21% świadczenia. Emeryci wydają też pieniądze na zdrowie. Około 8% emerytury idzie na leki i wyroby medyczne.
Wielu seniorów mimo skromnych środków pomaga rodzinie. Czasem prowadzi to do zaciągania pożyczek. Dodatkowe pieniądze są więc bardzo potrzebne. Pomagają pokryć pilne wydatki. Pozwalają też trochę zaoszczędzić.
Trzynasta emerytura – co to za świadczenie?
Trzynasta emerytura to dodatkowe roczne świadczenie. Wypłaca je Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Otrzymuje je większość emerytów i rencistów. W kwietniu blisko 10 milionów osób dostało dodatkowe środki. Kwota trzynastki wynosiła około 1250,88 zł brutto. To istotny zastrzyk gotówki dla wielu gospodarstw domowych seniorów. Świadczenie to ma na celu częściowe poprawienie sytuacji materialnej emerytów.
Na co emeryci najczęściej wydają trzynastą emeryturę?
Z danych GUS wynika, że dodatkowe pieniądze idą głównie na najpilniejsze potrzeby. Emeryci pokrywają bieżące wydatki. Kupują jedzenie, opłacają rachunki za mieszkanie. Część pieniędzy przeznaczają na leki. Tylko niewielka część może pozwolić sobie na odłożenie tych środków. Dodatkowa wypłata często ratuje domowy budżet. Pozwala złapać oddech finansowy. Nie zawsze jednak wystarcza na większe cele.
Jak mądrze wydać trzynastą emeryturę? Rady ekspertów
Eksperci ze Związku Przedsiębiorstw Finansowych radzą, jak dobrze wykorzystać trzynastą emeryturę. Dodatkowe środki cieszą każdego. Warto jednak najpierw przeanalizować swoją sytuację finansową. Marcin Czugan, prezes ZPF, podkreśla znaczenie świadomego zarządzania pieniędzmi. Przed wydaniem trzynastki zastanów się nad swoimi potrzebami.
Mam zadłużenie. Czy trzynastka pomoże mi je spłacić?
Tak, spłata zadłużenia to priorytet. Jeśli masz długi, przeznacz trzynastą emeryturę na ich uregulowanie. Nawet część długu to krok w dobrą stronę.
Spłata zadłużenia – priorytet dla bezpieczeństwa
Jeśli masz niespłacone zobowiązania, pomyśl o ich uregulowaniu. Spłata długu to często najlepsza inwestycja. Unikasz dodatkowych odsetek. Poprawiasz swoją historię kredytową. Uregulowanie sytuacji finansowej przynosi ulgę. Możesz skontaktować się z wierzycielem. Negocjuj warunki spłaty długu. Przeznaczenie trzynastki na ten cel to mądra decyzja. „Jeśli z jakiegoś względu mamy zadłużenie, to warto te ekstra środki przeznaczyć na ich uregulowanie” – radzi Marcin Czugan.
Budowanie poduszki finansowej na przyszłość
Nie masz długów? Świetnie. Zastanów się nad oszczędzaniem. Warto stworzyć poduszkę finansową. To pieniądze na nieprzewidziane wydatki. Choroba, pilna naprawa – takie sytuacje się zdarzają. Oszczędności dają poczucie bezpieczeństwa. „Warto mieć poduszkę finansową, aby mimo trudnej sytuacji móc spłacać należności” – dodaje Marcin Czugan. Nawet niewielka kwota odłożona co miesiąc ma znaczenie. Trzynastka to dobra okazja, by zacząć oszczędzać.
Oto co sugerują eksperci:
- Przeanalizuj swoją obecną sytuację finansową.
- Jeśli masz długi, przeznacz trzynastkę na ich spłatę.
- Gdy nie masz zadłużeń, pomyśl o odłożeniu środków na oszczędności.
- Stwórz poduszkę finansową na nieprzewidziane wydatki.
Zrozumienie emerytury: brutto i netto
Emeryci bardziej interesują się kwotą netto. To pieniądze, które dostają „na rękę”. Kwota brutto to całość świadczenia. Od niej odlicza się podatek i składkę zdrowotną. Różnica między brutto a netto jest znacząca. Na przykład, emerytura brutto 3000 zł to około 2220 zł netto. Stawki podatkowe i składki mogą się zmieniać. Zależą od aktualnych przepisów prawa.
Ile wynosi emerytura netto?
Kwota netto to świadczenie po potrąceniach. Podatek dochodowy wynosi 17%. Składka zdrowotna to 9%. Od podatku można odliczyć część składki zdrowotnej. Minimalna emerytura od marca 2023 roku wynosiła 1588,44 zł brutto. Na rękę dawało to 1445 zł netto. Przy wyższych kwotach różnica jest większa. Emerytura brutto 7300 zł to około 6015 zł netto. To świadczenie po odliczeniu zaliczki na podatek (628 zł) i składki zdrowotnej (657 zł), z uwzględnieniem odliczenia składki zdrowotnej od podatku (565.75 zł).
Jak ZUS oblicza wysokość emerytury?
ZUS wylicza emeryturę na podstawie składek. Liczy się kwota składek zgromadzonych na koncie. Ważny jest też tak zwany kapitał początkowy. To składki sprzed 1999 roku. ZUS bierze pod uwagę średnie dalsze trwanie życia. Dzieli zgromadzony kapitał przez tę liczbę. Im dłużej pracujesz, tym więcej składek zbierasz. Późniejsze przejście na emeryturę też zwiększa świadczenie. „System emerytalny w Polsce premiuje osoby, które opóźniają przejście na emeryturę” – podają eksperci. Każdy dodatkowy rok pracy podnosi świadczenie o 8-10 procent.
Jak ZUS ustala podstawę wymiaru emerytury?
ZUS może ustalić podstawę z zarobków z 10 kolejnych lat. Wybiera lata z ostatniego 20-lecia pracy. Alternatywnie, liczy z 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Podstawa zależy od stosunku zarobków do przeciętnego wynagrodzenia w kraju. Wskaźnik podstawy wymiaru nie może przekroczyć 250 procent.
W 2023 roku obowiązywały dwie kwoty bazowe. Do 28 lutego było to 4944,79 zł. Od 1 marca kwota wzrosła do 5540,25 zł. Od 1 marca 2025 roku kwota bazowa ma wynieść 7140,52 zł. Do 28 lutego 2025 roku obowiązuje kwota 6246,13 zł. Obliczona podstawa emerytury to kwota bazowa pomnożona przez wskaźnik. Wynagrodzenia w Polsce rosły. Szczególnie widoczny wzrost nastąpił od lat 80. i 90.
Jak zwiększyć przyszłą emeryturę? 7 sposobów
Przyszłe świadczenia mogą być niskie. Prognozy mówią o 30-40 procentach ostatniej pensji. Warto podjąć działania, aby je podnieść. Jest kilka legalnych metod na wyższą emeryturę.
- Pracuj dłużej: Każdy dodatkowy rok pracy zwiększa kapitał. Zwiększa też liczbę miesięcy dzielnika. Świadczenie rośnie o 8-10 procent.
- Dobrowolne składki do ZUS: Uzupełnij luki w ubezpieczeniu. Wpłaty na dobrowolne ubezpieczenie poprawiają wysokość emerytury.
- Oszczędzaj na IKE i IKZE: Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) dają ulgi podatkowe. Zbudujesz dodatkowy kapitał na starość.
- Przystąp do PPK: Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to system oszczędzania. Wpłacasz część pensji. Pracodawca i państwo też dokładają. Przy zarobkach 5000 zł brutto, pracownik wpłaca 100 zł. Pracodawca dodaje 75 zł. Państwo dopłaca 20 zł rocznie.
- Zainwestuj w nieruchomości: Wynajem nieruchomości może zapewnić pasywny dochód. Wynajem kawalerki za 2500 zł miesięcznie daje 30 000 zł rocznie. Nieruchomość o wartości 350 000 zł może być dobrym zabezpieczeniem.
- Praca dodatkowa na emeryturze: Dorabiaj na własnych zasadach. Dodatkowy dochód podnosi standard życia. Możesz wykorzystać swoje umiejętności i doświadczenie.
- Inwestowanie w fundusze i akcje: Buduj kapitał długoterminowo. Inwestując 300 zł miesięcznie przy 7% zwrotu, po 30 latach masz prawie 400 000 zł. Dywersyfikuj inwestycje, aby zmniejszyć ryzyko.
Ubieganie się o emeryturę krok po kroku
Emerytura to świadczenie z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zapewnia środki po osiągnięciu wieku emerytalnego. W Polsce wynosi on 60 lat dla kobiet. Dla mężczyzn to 65 lat. Świadczenie przyznawane jest na wniosek. ZUS może też przyznać je z urzędu w niektórych przypadkach. Ważne jest przygotowanie odpowiednich dokumentów.
Jakie dokumenty przygotować, starając się o emeryturę?
Przygotuj dokument tożsamości, np. dowód osobisty. Potrzebne są dokumenty potwierdzające okresy pracy. Ważne są też dokumenty o wysokości wynagrodzeń. ZUS potrzebuje informacji o okresach składkowych i nieskładkowych.
Wnioski można złożyć online. Służy do tego profil PUE ZUS. Można też złożyć wniosek osobiście. Udaj się do placówki ZUS. Decyzję o przyznaniu emerytury dostaniesz pocztą. ZUS ma 30 dni na jej wydanie. Termin liczy się od wyjaśnienia ostatniej okoliczności. Od decyzji ZUS można się odwołać. Masz na to miesiąc od jej doręczenia. Możesz skorzystać z e-wizyty w ZUS, aby porozmawiać z doradcą emerytalnym.
Inne świadczenia dla seniorów
Oprócz trzynastej emerytury, seniorzy mogą liczyć na inne wsparcie. W drugiej połowie roku wypłacana jest czternasta emerytura. Planowana jest też renta wdowia od lipca 2025 roku. Jej wysokość ma wynosić 300 zł miesięcznie. Dostępny jest też zasiłek pielęgnacyjny. Przysługuje około 1 milionowi Polaków. Średnia wartość zasiłku to 215,84 zł (stan na 2019 r.). W systemie są też inne świadczenia. Należą do nich zasiłki chorobowe, opiekuńcze, wyrównawcze czy pogrzebowe.
Korzystanie z kalkulatorów emerytalnych
Planowanie finansowe jest kluczowe. Pomagają w tym kalkulatory online. Możesz obliczyć swoją prognozowaną emeryturę. Dostępne są kalkulatory brutto/netto. Pozwalają przeliczyć kwotę świadczenia na rękę. Pamiętaj, że kalkulatory online są poglądowe. Nie zastępują oficjalnych wyliczeń ZUS. Warto jednak z nich korzystać. Pomagają zrozumieć mechanizm obliczeń. Ułatwiają planowanie przyszłości. Możesz sprawdzić, jak różne czynniki wpływają na wysokość świadczenia.
Systemy kalkulacyjne online są łatwo dostępne. Możesz z nich korzystać na komputerze czy telefonie. Wpisz kwotę brutto lub netto. Wybierz typ konwersji. Kliknij Oblicz. Zobaczysz wynik. Dla precyzyjnych danych skontaktuj się z ZUS. Pracownicy ZUS udzielą szczegółowych informacji.
Podsumowanie
Trzynasta emerytura to ważne wsparcie finansowe dla seniorów. Pomaga pokryć codzienne wydatki. Może też być szansą na poprawę sytuacji. Warto przeznaczyć ją na spłatę długów. Można też zbudować poduszkę finansową. Analiza własnej sytuacji jest kluczowa. Dodatkowe oszczędności dają większe bezpieczeństwo. Pamiętaj o możliwościach zwiększenia przyszłej emerytury. Pracuj dłużej, oszczędzaj prywatnie. Korzystaj z dostępnych narzędzi, jak kalkulatory. Planowanie finansowe na starość jest bardzo ważne.
