Osoby opiekujące się bliskimi potrzebują wsparcia. Polska oferuje różne świadczenia dla opiekunów. Sprawdź, jak te świadczenia wpływają na Twoją emeryturę. Dowiedz się o prawie wyboru między świadczeniami a świadczeniem emerytalnym.
Świadczenie pielęgnacyjne: Zasady przyznawania i wysokość
Świadczenie pielęgnacyjne wspiera opiekunów. Przysługuje osobom, które zrezygnowały z pracy. Opiekują się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Świadczenie wynosi 1406 zł co miesiąc. Jest to ważne wsparcie finansowe.
Świadczenie pielęgnacyjne a emerytura: Trudny wybór
Opiekun musi dokonać wyboru. Nie można pobierać jednocześnie świadczenia pielęgnacyjnego i emerytury. Osoba uprawniona do emerytury musi ją zawiesić. Zawieszenie emerytury wymaga wniosku do ZUS. Złożenie wniosku jest konieczne. Gminy nie wypłacają różnicy między świadczeniami.
Orzecznictwo sądowe: Prawo do wyboru
Sądy zajęły się tą kwestią. Orzecznictwo sądowe potwierdza prawo wyboru. Opiekun emeryt może wybrać świadczenie pielęgnacyjne. Jest to możliwe, jeśli świadczenie jest korzystniejsze. Wymaga to zawieszenia emerytury. NSA i WSA wydały korzystne wyroki. Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 2019 r. wskazał na naruszenie równego traktowania. Uznał, że pomoc powinna być przyznawana. Chodziło o kwotę różnicy. Ostatnie wyroki NSA z 2020 r. zaakceptowały wybór. Zgodnie z przepisami można zawiesić emeryturę. Wtedy można uzyskać świadczenie pielęgnacyjne.
Czy mogę jednocześnie pobierać świadczenie pielęgnacyjne i emeryturę?
Nie, przepisy nie pozwalają na jednoczesne pobieranie obu świadczeń. Musisz wybrać jedno z nich. Zazwyczaj wybiera się świadczenie korzystniejsze.
Co muszę zrobić, aby wybrać świadczenie pielęgnacyjne zamiast emerytury?
Musisz złożyć wniosek do ZUS o zawieszenie pobierania emerytury. Następnie zgłaszasz się do gminy. Tam ubiegasz się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.
Zasiłek opiekuńczy: Kiedy przysługuje i na jak długo
Zasiłek opiekuńczy wspiera pracujących. Przysługuje, gdy musisz zwolnić się z pracy. Powodem jest konieczność opieki. Opiekujesz się dzieckiem do lat 14. Możesz też opiekować się innym chorym członkiem rodziny. Zasiłek wynosi 80% podstawy wymiaru. Finansuje go ZUS. Prawo do zasiłku mają oboje rodzice. Wypłacany jest tylko jednemu z nich. Opiekunowie tymczasowi dzieci z Ukrainy też mogą go otrzymać. Wymaga to postanowienia sądu.
Zasiłek przysługuje na opiekę nad dzieckiem do 8 lat. Obejmuje też dziecko niepełnosprawne do 18 lat. Możesz opiekować się dzieckiem chorym do 14 lat. Zasiłek przysługuje też na innego chorego członka rodziny. Izolacja lub kwarantanna dziecka liczy się jako choroba. Maksymalny okres zasiłku to 60 dni w roku kalendarzowym. Dotyczy to opieki nad dziećmi do 14 lat. Na innych członków rodziny przysługuje 14 dni. Na chore niepełnosprawne dziecko do 18 lat przysługuje 30 dni. Okresy te nie sumują się. Maksymalny limit w roku nie zależy od liczby potrzebujących opieki.
Jak obliczyć zasiłek opiekuńczy
Obliczenie zasiłku jest proste. Wysokość zasiłku to 80% podstawy wymiaru. Podstawa to przeciętne miesięczne wynagrodzenie. Liczy się je z 12 miesięcy przed miesiącem opieki. Odejmowane są składki społeczne (13,71%). Jeśli pracujesz krócej, liczy się wynagrodzenie z umowy. Albo z pełnego miesiąca pracy. Podstawa ustalana jest jak przy wynagrodzeniu chorobowym. Zasiłek wypłacany jest za każdy dzień opieki.
Przykład obliczenia:
- Pracownik zarabia 5000 zł + 500 zł premii miesięcznie.
- Roczny przychód: (5000 + 500) zł * 12 = 66 000 zł.
- Składki społeczne (13,71%): 9048,60 zł.
- Podstawa po odjęciu składek: 66 000 zł – 9048,60 zł = 56 951,40 zł.
- Średnia miesięczna podstawa: 56 951,40 zł / 12 = 4745,95 zł.
- Podstawa dzienna: 4745,95 zł / 30 = 158,20 zł.
- 80% podstawy dziennej: 158,20 zł * 0,80 = 126,56 zł.
- Wysokość zasiłku za 5 dni: 126,56 zł * 5 = 632,80 zł.
Pracownik musi dostarczyć odpowiednie druki. Służą one do złożenia wniosku. Potrzebny jest druk Z-15A lub Z-15B. Pracodawca składa druk Z-3, jeśli zasiłek wypłaca ZUS.
Wpływ opieki nad dziećmi na wysokość emerytury
Okres opieki nad dziećmi liczy się do emerytury. Może zwiększyć Twoje przyszłe świadczenie. Okres opieki zwiększa emeryturę o 0,7% podstawy wymiaru. Dotyczy to każdego roku opieki. Jest tak, jeśli nie były odprowadzane składki. Gdy otrzymywano zasiłek macierzyński, okres liczy się inaczej. Liczy się jako składkowy. Podnosi emeryturę o 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok. Za każde dziecko można doliczyć 3 lata. Łączny dodatek nie przekracza 6 lat. W sytuacjach szczególnych są wyjątki. Gdy dziecko wymaga ciągłej opieki, można dostać więcej. Możliwe jest 3 dodatkowe lata stażu za każde takie dziecko. Przepisy dotyczą osób urodzonych po 1948 roku. Aby okres opieki został uwzględniony, trzeba go udokumentować. Konieczne są odpowiednie zaświadczenia.
Program „Mama 4 plus”: Dodatek do emerytury
System emerytalny wspiera rodziców. Program „Mama 4 plus” jest jednym z nich. Przysługuje głównie matkom. Musiały wychować co najmniej czworo dzieci. Program działa od marca 2019 roku. Wiek uprawniający to 60 lat dla matek. Ojcowie wychowujący samotnie czworo dzieci potrzebują 65 lat. Ojcowie muszą spełnić warunki opieki i samotnego wychowania. Wysokość świadczenia od marca 2025 roku to 1878,91 zł. Może ono uzupełnić inne dochody do tej kwoty. Dla osób z innymi dochodami możliwa jest wypłata około 740 zł. Aby skorzystać, trzeba spełnić warunki. Dotyczą one obywatelstwa i udokumentowania opieki.
Ile lat opieki nad dzieckiem mogę doliczyć do stażu emerytalnego?
Za każde dziecko można doliczyć maksymalnie 3 lata. Łączny dodatek za wszystkie dzieci nie może przekroczyć 6 lat. Wyjątek dotyczy dzieci wymagających stałej opieki.
Kto może otrzymać świadczenie „Mama 4 plus”?
Głównie matki, które wychowały co najmniej czworo dzieci. Muszą mieć 60 lat. Ojcowie, którzy samotnie wychowywali czworo dzieci, mogą je dostać. Muszą mieć 65 lat.
Emerytura dla opiekuna: Opłacanie składek
Opiekunowie pobierający świadczenia mają prawo do emerytury. Dotyczy to osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne. Obejmuje też specjalny zasiłek opiekuńczy. Dotyczy także zasiłku dla opiekuna. Od tych świadczeń opłacane są składki. Chodzi o składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Składkę emerytalną opłaca gmina. Robi to wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Dzieje się tak, chyba że opiekun ma inne ubezpieczenie. Rolnik lub jego domownik ma wybór. Może mieć opłacane składki w ZUS lub KRUS. Wnioski o kontynuację opłacania składek składa się w 30 dni. Termin liczy się od decyzji o świadczeniu. Składki opłacane są przez określony czas. Okres ten jest niezbędny do uzyskania stażu. Wynosi 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Podstawa opłacania składek to wysokość świadczenia. Im dłużej składki są odprowadzane, tym wyższa emerytura. Osoba ze świadczeniem pielęgnacyjnym może mieć wyższą emeryturę. Zależy to od okresu opłacania składek.
Czy państwo opłaca składki na moją emeryturę, gdy pobieram świadczenie pielęgnacyjne?
Tak, składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe są opłacane. Odprowadza je gmina. Dzieje się tak, jeśli nie masz innego tytułu do ubezpieczenia. Składki naliczane są od kwoty świadczenia.
Kalkulator emerytalny ZUS: Narzędzie prognozowania
ZUS udostępnia kalkulator emerytalny. Wylicza on prognozowaną wysokość emerytury. Kalkulator korzysta z danych z Twojego konta w ZUS. Pamiętaj, to tylko prognoza. Nie jest to gwarantowana kwota emerytury. Wysokość prognozy zależy od wielu czynników. Liczą się przyszłe waloryzacje składek. Ważne są też składki z przyszłych lat pracy. Kalkulator używa aktualnych tablic GUS. Pokazują one średnie dalsze trwanie życia. Obliczenia opierają się na założeniach makroekonomicznych. Należą do nich inflacja i wzrost wynagrodzeń. Kalkulator służy osobom w nowym systemie. Dotyczy urodzonych po 31 grudnia 1948. Prognozowana kwota jest kwotą brutto. Podczas obliczeń wybierasz wiek przejścia na emeryturę. Możesz wybrać 60 lat dla kobiet. Dla mężczyzn to 65 lat. Prognoza z kalkulatora może różnić się. Różni się od hipotetycznej kwoty podanej na koncie ZUS. Mają różne metody obliczeń. Używaj danych z PUE/eZUS do obliczeń. Możesz skonsultować prognozę. Zrób to z doradcą emerytalnym w ZUS.
Czy kalkulator ZUS podaje dokładną kwotę mojej przyszłej emerytury?
Nie, kalkulator ZUS wylicza jedynie prognozowaną kwotę. To jest szacunek. Zależy od wielu zmiennych. Należą do nich przyszłe zarobki i waloryzacje. Nie jest to gwarancja.
