W 2025 roku system wsparcia dla osób niepełnosprawnych w Polsce uległ znaczącym zmianom. Dowiedz się, komu przysługuje renta socjalna, ile wynosi to świadczenie oraz jakie są nowe zasady dotyczące dorabiania i dodatku dopełniającego.
Czym jest renta socjalna?
Renta socjalna stanowi finansowe wsparcie. Przeznaczono ją dla osób niezdolnych do pracy. Przyznaje ją Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wypłata pochodzi ze środków budżetu państwa. Świadczenie nie jest finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Kto może otrzymać rentę socjalną?
Renta socjalna przysługuje pełnoletnim. Trzeba ukończyć 18 lat. Wyjątek dotyczy kobiet, które wyszły za mąż po 16 roku życia. Kluczowe jest orzeczenie ZUS. Lekarz orzecznik stwierdza całkowitą niezdolność do pracy. Niezdolność musi wynikać z naruszenia sprawności organizmu. Stan zdrowia potwierdza dokumentacja medyczna. Niezdolność musi powstać przed 18 rokiem życia. Może też powstać w trakcie nauki. Dotyczy szkoły lub studiów. Nauka musi trwać do 25 roku życia. Niezdolność może powstać w trakcie studiów doktoranckich.
- Ukończenie 18 lat lub zawarcie związku małżeńskiego po 16 roku życia.
- Posiadanie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy.
- Niezdolność powstała w określonym czasie (przed 18 r.ż., w trakcie nauki).
- Posiadanie obywatelstwa polskiego lub odpowiedniego statusu pobytowego.
Kiedy renta socjalna nie przysługuje?
Prawo do renty socjalnej jest wyłączone w kilku sytuacjach. Nie dostaniesz jej, jeśli masz prawo do emerytury. Dotyczy to też renty z tytułu niezdolności do pracy. Świadczenie przedemerytalne wyklucza rentę socjalną. Zasiłek przedemerytalny również. Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne też. Osoby pobierające świadczenia rentowe z zagranicy nie dostaną renty socjalnej. Renta nie przysługuje właścicielom nieruchomości rolnych. Powierzchnia musi przekraczać 5 hektarów przeliczeniowych.
„Renta socjalna nie przysługuje osobom, które mają prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, świadczenia przedemerytalnego, zasiłku przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego lub pobierają świadczenia rentowe z zagranicy” – Jak podaje ZUS.
- Posiadanie prawa do emerytury.
- Pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy.
- Posiadanie prawa do świadczeń przedemerytalnych.
- Pobieranie nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
- Pobieranie świadczeń rentowych z zagranicy.
- Posiadanie nieruchomości rolnej powyżej 5 ha przeliczeniowych.
Wysokość renty socjalnej w 2025 roku
Renta socjalna podlega corocznej waloryzacji. Odbywa się ona 1 marca. Od 1 marca 2025 roku renta socjalna wzrosła. Jej wysokość wynosi 1878,91 zł brutto. To wzrost o 5,5% w porównaniu do poprzedniego okresu. Do końca lutego 2025 świadczenie wynosiło 1780,96 zł brutto. Renta socjalna wynosi 100% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Kwoty te są podawane brutto. Po odliczeniu składek i podatku kwota netto jest niższa. Na przykład, w 2024 roku 1780,96 zł brutto dawało 1620,67 zł netto.
Ile wynosiła renta socjalna w 2024 roku?
W 2024 roku renta socjalna wynosiła 1780,96 zł brutto. Było to do końca lutego 2025 roku.
Od 1 marca 2025 roku wysokość renty socjalnej wynosi 1878,91 zł brutto.
Nowy dodatek dopełniający
W 2025 roku wprowadzono dodatek dopełniający. Stanowi rewolucję w systemie wsparcia. Przysługuje osobom z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy. Muszą też mieć orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Ten dodatek ma znacząco zwiększyć ich dochody.
Dla kogo przysługuje dodatek dopełniający?
Dodatek przysługuje osobom spełniającym dwa warunki. Muszą być całkowicie niezdolne do pracy. Dodatkowo muszą być niezdolne do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie ZUS potwierdza ten stan. Dotyczy to osób, które mają już rentę socjalną. Dodatek jest przyznawany z urzędu. Dotyczy to osób z orzeczeniem od 1 stycznia 2025 roku.
„W przypadku orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, dodatek jest przyznawany z urzędu od 1 stycznia 2025.” – Informuje ZUS.
Wysokość dodatku dopełniającego
Wysokość dodatku dopełniającego jest stała. Od marca 2025 roku wynosi 2610,72 zł brutto. Łączne świadczenie może być wysokie. Renta socjalna plus dodatek to prawie 4500 zł brutto. Dokładnie 4489,63 zł brutto. Netto to około 3772,28 zł.
Ile wynosi dodatek dopełniający?
Dodatek dopełniający wynosi 2610,72 zł brutto miesięcznie od marca 2025 roku.
Wypłata i wyrównanie
Pierwsze wypłaty dodatku nastąpiły w maju 2025 roku. Obejmowały wyrównanie od stycznia 2025 roku. Ponad 133,6 tysiąca osób otrzymało dodatek. Na ten cel przeznaczono ponad 1,7 miliarda złotych. Przyznanie dodatku dopełniającego powoduje wstrzymanie świadczenia 500+. Odbywa się to automatycznie.
„Pierwsze wypłaty dodatku dopełniającego będą w maju 2025.” – Według informacji ZUS.
Dorabianie do renty socjalnej – limity zarobków
Osoby pobierające rentę socjalną mogą pracować. Muszą jednak przestrzegać limitów zarobków. Przekroczenie tych limitów ma skutki. Może to być zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia. Zasady są podobne jak dla renty z tytułu niezdolności do pracy. Limity te są ogłaszane co kwartał. Podaje je Prezes Głównego Urzędu Statystycznego (GUS).
Jak działają limity dochodowe?
Istnieją dwa progi dochodowe. Pierwszy to 70% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli zarabiasz poniżej tego progu, renta jest wypłacana w całości. Drugi próg to 130% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli zarabiasz powyżej 130%, renta zostaje zawieszona. Gdy zarobek mieści się między 70% a 130%, renta jest zmniejszana. Zmniejszenie następuje o kwotę przekroczenia. Nie może być wyższe niż kwota maksymalnego zmniejszenia.
- Przychód poniżej 70% przeciętnego wynagrodzenia: Renta wypłacana w pełnej wysokości.
- Przychód od 70% do 130% przeciętnego wynagrodzenia: Renta zmniejszona o kwotę przekroczenia.
- Przychód powyżej 130% przeciętnego wynagrodzenia: Renta zawieszona.
Aktualne limity od czerwca 2025 roku
Limity dorabiania zmieniają się. Zależą od przeciętnego wynagrodzenia. Od czerwca do sierpnia 2025 roku obowiązują nowe progi. Limit 70% wynosi 6273,60 zł brutto. Limit 130% wynosi 11651,00 zł brutto.
Dla porównania, od marca do maja 2025 limity wynosiły: 70% – 5934,10 zł brutto, 130% – 11020,40 zł brutto. Od grudnia 2024 do lutego 2025: 70% – 5713,20 zł brutto, 130% – 10610,20 zł brutto.
| Okres | Limit 70% (brutto) | Limit 130% (brutto) |
|---|---|---|
| Grudzień 2024 – Luty 2025 | 5713,20 zł | 10610,20 zł |
| Marzec 2025 – Maj 2025 | 5934,10 zł | 11020,40 zł |
| Czerwiec 2025 – Sierpień 2025 | 6273,60 zł | 11651,00 zł |
Ile można dorobić do renty socjalnej od czerwca 2025 roku?
Od czerwca do sierpnia 2025 roku można zarobić do 6273,60 zł brutto miesięcznie bez zmniejszenia renty. Powyżej 11651,00 zł brutto miesięcznie renta zostanie zawieszona.
Kwota maksymalnego zmniejszenia
Jeśli zarobisz powyżej 70% progu, renta jest zmniejszana. Kwota zmniejszenia ma limit. Od 1 marca 2025 do 28 lutego 2026 wynosi on 939,61 zł dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta socjalna jest jej równa. Wcześniej, od 1 marca 2024 do 28 lutego 2025, maksymalne zmniejszenie wynosiło 890,63 zł.
„Od 1 marca 2025 r. do 28 lutego 2026 r. kwota ta wzrasta do 939,61 zł.” – Podaje ZUS.
Jakie dochody ZUS bierze pod uwagę?
ZUS uwzględnia przychody z działalności. Dotyczy to działalności podlegającej ubezpieczeniom społecznym. Obejmuje to umowę o pracę. Dotyczy też umowy zlecenia. Wlicza się też przychód z działalności gospodarczej. Przychody z najmu prywatnego, opodatkowane ryczałtem, nie są wliczane do limitów. Przychody obejmują wynagrodzenie, zasiłki chorobowe, świadczenia rehabilitacyjne.
Ważne: Osoby pobierające rentę socjalną muszą informować ZUS o podjęciu pracy i osiąganych przychodach.
Zbieg renty socjalnej z innymi świadczeniami
Możliwy jest zbieg renty socjalnej z rentą rodzinną. W takim przypadku suma świadczeń jest ograniczona. Od 2025 roku obowiązują nowe zasady. Łączna kwota nie może przekroczyć 300% najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy. Stanowi to 5636,73 zł brutto. Poprzedni limit wynosił 200%. Jeśli suma przekroczy ten limit, renta socjalna jest obniżana. Obniżenie następuje o kwotę przekroczenia.
Ile może wynosić maksymalna łączna kwota renty socjalnej i rodzinnej?
Od 2025 roku łączna kwota renty socjalnej i rodzinnej nie może przekroczyć 5636,73 zł brutto.
Jak złożyć wniosek o rentę socjalną i dodatek?
Aby otrzymać rentę socjalną, złóż wniosek. Można to zrobić w placówce ZUS. Możesz też skorzystać z Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Wniosek wymaga odpowiednich dokumentów. Dodatek dopełniający jest często przyznawany z urzędu. Szczególnie jeśli masz orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydane po 1 stycznia 2025. Jeśli orzeczenie było wcześniejsze, być może trzeba złożyć wniosek EDD-SOC.
Wymagane dokumenty
Do wniosku o rentę socjalną dołącz:
- Zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz OL-9).
- Dokumentację medyczną.
- Wywiad zawodowy (formularz OL-10).
- Oświadczenie o nieruchomościach rolnych.
- Dokumenty potwierdzające naukę (jeśli dotyczy).
- Dokumenty od pracodawcy (jeśli pracujesz).
Cudzoziemcy muszą przedstawić dokumenty potwierdzające legalny pobyt. Może to być karta pobytu lub zezwolenie. Muszą mieć też centrum interesów życiowych w Polsce. ZUS może wymagać dodatkowych dokumentów.
Obowiązki informacyjne
Osoby pobierające rentę socjalną mają obowiązki. Muszą powiadomić ZUS o podjęciu pracy zarobkowej. Muszą też informować o wysokości osiąganych przychodów. Rozliczenie dochodów następuje co roku. Dokumenty należy dostarczyć do końca lutego następnego roku. ZUS rozlicza przychody miesięcznie lub rocznie. Wybiera wariant korzystniejszy dla Ciebie. Obowiązek dotyczy też informowania o zmianach stanu zdrowia czy majątkowego.
- Powiadom ZUS o podjęciu pracy.
- Zgłaszaj wysokość przychodów (formularz EROP).
- Dostarcz roczne zaświadczenie o przychodach do końca lutego.
- Informuj o zmianach w sytuacji zdrowotnej lub majątkowej.
Niezgłoszenie dochodów może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.
Podstawa prawna i ważne informacje
Zasady przyznawania renty socjalnej reguluje ustawa. Jest to Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej. Limity dorabiania określa Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Dodatek dopełniający wprowadzono nową ustawą. Regulacje UE dotyczą cudzoziemców. Możesz sprawdzić szczegóły na platformie zus.pl.
Warto korzystać z narzędzi online. Dostępne są kalkulatory wynagrodzeń. Pomagają obliczyć wpływ zarobków na rentę. ZUS udostępnia formularze elektroniczne. Ułatwia to składanie wniosków. Można korzystać z PUE ZUS.
Uważaj na oszustów. ZUS ostrzega przed fałszywymi telefonami. Uważać trzeba też na fałszywe wiadomości e-mail. Nie podawaj danych wrażliwych przez telefon. Oficjalny kontakt z ZUS znajdziesz na stronie internetowej.
Gdzie szukać oficjalnych informacji o rencie socjalnej?
Oficjalne informacje o rencie socjalnej znajdziesz na stronie internetowej ZUS (zus.pl) oraz na Platformie Usług Elektronicznych (PUE ZUS).
Czy mogę pracować pobierając rentę socjalną?
Tak, możesz pracować, ale musisz przestrzegać limitów zarobków. Przekroczenie limitów może spowodować zmniejszenie lub zawieszenie renty.
Co to jest dodatek dopełniający?
Dodatek dopełniający to nowe świadczenie od 2025 roku. Przysługuje osobom z rentą socjalną, które są całkowicie niezdolne do samodzielnej egzystencji.
