Przejście na emeryturę to ważny etap w życiu. Wymaga dopełnienia formalności w ZUS oraz odpowiedniego przygotowania do nowego rozdziału. Wyjaśniamy, jakie kroki musisz podjąć.
Kiedy można przejść na emeryturę?
Emerytura to świadczenie pieniężne z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS wypłaca je po osiągnięciu wieku emerytalnego. Obecnie wiek emerytalny w Polsce to 60 lat dla kobiet. Dla mężczyzn wynosi on 65 lat.
Prawo do emerytury nie przyznaje się automatycznie. Musisz złożyć odpowiedni wniosek do ZUS. Możesz to zrobić w każdym miesiącu. Złożenie wniosku przed rozwiązaniem umowy o pracę jest możliwe. ZUS może przyznać prawo do emerytury. Wypłatę świadczenia zawiesi jednak do czasu ustania zatrudnienia.
Nie ma przepisu nakazującego przechodzenie na emeryturę. Możesz kontynuować pracę po osiągnięciu wymaganego wieku. Osiągnięcie wieku emerytalnego nie oznacza zwolnienia z pracy. Pracownik, który osiągnął wiek emerytalny, może zostać ponownie zatrudniony. Może to nastąpić nawet następnego dnia po decyzji ZUS.
Kiedy najlepiej przejść na emeryturę?
Moment przejścia na emeryturę może wpłynąć na wysokość świadczenia. Odłożenie decyzji o miesiąc lub dwa może sprawić, że emerytura będzie wyższa. Warto rozważyć opłacanie dobrowolnych składek. Zwiększają one kapitał emerytalny.
Formalności w ZUS – Składanie wniosku
Proces przejścia na emeryturę w Polsce składa się z kilku kroków. Pierwszym jest złożenie wniosku w ZUS. Emerytura przyznawana jest na wniosek lub z urzędu. ZUS rozpatruje wniosek w ciągu 30 dni. Termin liczy się od wyjaśnienia ostatniej okoliczności.
Wnioski możesz składać osobiście w placówkach ZUS. Możesz też zrobić to online przez PUE ZUS. Inna opcja to wysłanie wniosku pocztą.
Jakie dokumenty są potrzebne do emerytury?
Do wniosku o emeryturę musisz przygotować dokumenty tożsamości. Potrzebny jest dowód osobisty lub paszport. Niezbędne są formularze ZUS: wniosek EMP i informacje ERP-6. W formularzu EMP podajesz dane osobowe i zakres wniosku. Formularz ERP-6 służy do wskazania okresów składkowych i nieskładkowych. Dowodem zatrudnienia są świadectwa pracy. Pracodawca musi je wydać po rozwiązaniu umowy.
ZUS przy ustalaniu wysokości emerytury bierze pod uwagę okresy składkowe. To czas aktywnej pracy z odprowadzanymi składkami. Liczą się też okresy nieskładkowe. Obejmują one czas nauki lub wychowywania dziecka. Wliczają się też zwolnienia lekarskie i urlopy macierzyńskie. Przed złożeniem wniosku upewnij się. Wszystkie dokumenty potwierdzające te okresy dostarczyłeś do ZUS.
Po pozytywnej weryfikacji ZUS przyznaje emeryturę. Informuje o wysokości świadczenia. Podaje też termin wypłaty. Pierwsza emerytura wypłacana jest w najbliższym terminie płatności. Zwykle następuje to w ciągu 30 dni od złożenia wniosku. Wypłata emerytury następuje od dnia powstania prawa. Nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku. Po przejściu na emeryturę aktualizuj dane w ZUS. Dotyczy to adresu czy numeru konta.
Co zrobić, gdy brakuje dokumentów z pracy?
W przypadku utraty świadectw pracy zwróć się do pracodawcy. Poproś o ich duplikat. Dokumenty mogą być przechowywane w archiwach miejskich. Szukaj ich u podmiotów specjalizujących się w archiwizacji. W sytuacji braku dokumentów możesz powołać świadków. Potwierdzą oni okresy zatrudnienia.
Od decyzji ZUS w sprawie emerytury możesz się odwołać. Masz na to miesiąc od doręczenia decyzji. Odwołanie składasz do sądu okręgowego.
Rozwiązanie umowy o pracę a emerytura
Aby zacząć otrzymywać emeryturę, musisz rozwiązać umowę o pracę. ZUS wymaga rozwiązania stosunku pracy. Prawo do emerytury ulega zawieszeniu. Dzieje się tak bez względu na wysokość przychodu. Warunkiem jest kontynuowanie pracy bez rozwiązania umowy.
Umowę o pracę możesz rozwiązać na kilka sposobów. Jednym z nich jest wypowiedzenie. Standardowe terminy wypowiedzenia to 30 dni. Dotyczą pracowników zatrudnionych do 3 lat. Okres 60 dni obowiązuje dla dłuższego stażu. Inna opcja to rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Może odbywać się w dowolnej formie i w dowolnym momencie. Zawarcie porozumienia skutkuje natychmiastowym zakończeniem stosunku pracy. Chyba że strony ustalą inaczej.
W polskim Kodeksie pracy nie istnieje opcja zawieszenia umowy. Nie ma jej na czas pobierania emerytury. Aby pobierać emeryturę i pracować, musisz najpierw rozwiązać stosunek pracy. Konieczna jest przerwa w zatrudnieniu. W praktyce jeden dzień przerwy wystarczy. Po złożeniu wniosku o emeryturę, możesz ponownie zatrudnić się. Możliwe jest to od następnego dnia.
Wypowiedzenie umowy w związku z przejściem na emeryturę powinno zawierać datę przejścia. Określ też ewentualne warunki tego przejścia. Przy rozwiązaniu umowy ze względu na emeryturę przedstaw świadectwo pracy. Potrzebne jest też oświadczenie o przejściu na emeryturę. Termin złożenia wypowiedzenia jest optymalny kilka miesięcy wcześniej. Umożliwia to pracodawcy przygotowanie na zmianę.
Czy pracownik przed emeryturą jest chroniony przed zwolnieniem?
Od kiedy zatrudnionym przysługuje ochrona przedemerytalna. Ochrona przedemerytalna rozpoczyna się w wieku 51 lat dla kobiet. Dotyczy to osób ze stażem do wcześniejszej emerytury. Dla mężczyzn wiek ten wynosi 56 lat. Dla pracowników starających się o wcześniejszą emeryturę ochrona zaczyna się w wieku 56 lat dla kobiet. Dla mężczyzn jest to wiek 61 lat. Pracownicy tuż przed emeryturą nie są bezwzględnie chronieni. Mogą być zwolnieni dyscyplinarnie. Pracodawca nie może zwolnić pracownika tylko z powodu nabycia prawa do emerytury. Takie wypowiedzenie jest najczystszą formą dyskryminacji.
Odprawa emerytalna
Pracownikowi spełniającemu warunki do emerytury przysługuje odprawa pieniężna. Warunkiem jest ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na świadczenie. Odprawa przysługuje w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia. Przepisy branżowe mogą zwiększyć tę wysokość. Dotyczy to np. urzędników państwowych czy nauczycieli. Dla tych grup wysokość odprawy wynosi od 2 do 6-miesięcznego wynagrodzenia. Zależy to od stażu pracy. Odprawa jest świadczeniem jednorazowym. Nie przysługuje po ponownym zatrudnieniu się. Informacja o wypłacie odprawy powinna znaleźć się w świadectwie pracy.
Wysokość emerytury i jej waloryzacja
Wysokość emerytury zależy od zgromadzonego kapitału. Liczy się zwaloryzowany kapitał początkowy. Ważne są składki zapisane na koncie w ZUS. Wpływ mają też środki z subkonta w ZUS. Wliczają się w to środki z OFE. Im więcej składek odprowadziłeś, tym wyższe świadczenie otrzymasz. ZUS udostępnił narzędzie „Emerytura”. Pozwala ono obliczyć prognozowaną wysokość świadczenia.
Waloryzacja emerytur i rent odbywa się raz w roku. Ma miejsce w czerwcu. Wskaźnik waloryzacji w 2024 roku wyniósł 103,6%. Waloryzacja emerytur i rent w 2025 roku wyniosła 5,5% od marca. Najniższa emerytura wzrosła do 1878,91 zł brutto. Taka sama kwota dotyczy renty rodzinnej. Wzrost objął też rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Przygotowanie do życia na emeryturze
Przejście na emeryturę to nie tylko formalności. To także duża zmiana w życiu. Moment odejścia na emeryturę wywołuje silne emocje. Proces adaptacji wymaga czasu i akceptacji zmian. Warto symbolicznie pożegnać etap pracy zawodowej.
Emerytura to czas na odpoczynek i realizację pasji. Wymaga jednak planowania. Posiadanie celów i planów na przyszłość jest istotne. Zadbaj o sprawność fizyczną i umysłową. Monitorowanie stanu zdrowia jest kluczowe. Zaleca się coroczne badania profilaktyczne. Skorzystaj z oferty zajęć dla seniorów. Obejmuje kluby, uniwersytety trzeciego wieku, wycieczki. Istnieją zniżki dla emerytów.
Warto porozmawiać z emerytem. Osoba, która przeszła na emeryturę, może dać cenne wskazówki. Możesz też rozważyć zmianę miejsca zamieszkania. Wybierz mniejsze i bardziej przystosowane do starszego wieku.
Pożegnanie z pracą
Pożegnanie z pracą wymaga przygotowania. Poinformuj przełożonych i kolegów o swoim odejściu. Sformułowanie eleganckiego pożegnania nie jest łatwe. Skup się na dobrych momentach. Wspominaj pozytywne wspomnienia. Unikaj wspominania konfliktów czy żali. W dniu odejścia miej na uwadze tylko dobre chwile.
Możesz zorganizować ceremonię pożegnalną. Pomysły obejmują imprezy tematyczne. Można wyjść do ulubionego miejsca. Lunch z zespołem to też dobra opcja. Przygotuj niespodzianki i podziękowania. Zawsze będę wdzięczny za relacje z kolegami. Wspólne wyzwania były częścią niezapomnianej podróży. Szefowie wspierali mnie i dawali szanse na rozwój. Wspomnienia z lat spędzonych razem są jak skarby. Podziękowania dla odchodzących kolegów są ważne. Życz im zdrowia i spełnienia marzeń na emeryturze.
„Zawsze będę wdzięczny za wspaniałe relacje, jakie udało mi się zbudować z zdolnymi kolegami i lojalnymi przyjaciółmi w miejscu pracy.”
„To była dla mnie przyjemność pracować z tak zgrana ekipą, gdzie każdy wnosił coś wyjątkowego do stołu.”
Zbieraj kontakty i rekomendacje. Właściwe zakończenie etapu zawodowego ułatwia rozpoczęcie nowego. Emocje związane z pożegnaniem można wyrażać. Dziel się nimi z innymi. Pomaga to poradzić sobie z uczuciami.
- Sprawdź dokumenty formalne przed emeryturą.
- Porozmawiaj z emerytem, aby uzyskać wskazówki.
- Zorganizuj pożegnanie z pracą.
- Zaplanuj spędzanie czasu na emeryturze.
- Regularnie badaj zdrowie.
- Utrzymaj sprawność fizyczną i umysłową.
- Bądź aktywny poza domem.
- Rozważ zmianę miejsca zamieszkania.
- Wyznaczaj cele i plany na przyszłość.
Przejście na emeryturę to wieloaspektowy proces. Wymaga uwagi zarówno na formalności, jak i na aspekty osobiste. Planowanie i przygotowanie są kluczowe dla udanego przejścia na nowy etap życia.
