Pobierasz rentę rodzinną i zastanawiasz się, czy możesz dodatkowo pracować? ZUS określa limity przychodów, których przekroczenie może wpłosić na wysokość świadczenia. Sprawdź, jakie zasady obowiązują w 2024 roku.
Co to jest renta rodzinna?
Renta rodzinna to świadczenie pieniężne. Przysługuje uprawnionym członkom rodziny. Otrzymują ją po osobie zmarłej. Zmarły musiał mieć prawo do emerytury lub renty. Świadczenie należy się też, gdy zmarły spełnił warunki. Chodzi o warunki do przyznania emerytury lub renty. Renta przysługuje od dnia powstania prawa. Nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku.
Kto ma prawo do renty rodzinnej?
Krąg uprawnionych jest szeroki. Należą do niego dzieci własne zmarłego. Prawo mają też dzieci drugiego małżonka. Dotyczy to również dzieci przysposobionych. Renta przysługuje dzieciom do 16 lat. Jeśli się uczą, świadczenie jest do 25 lat. Bezterminowo przysługuje w przypadku niezdolności do pracy. Do renty uprawnieni są także wnuki i rodzeństwo. Muszą spełnić określone warunki. Prawo do renty ma też małżonek. Dotyczy to wdowy lub wdowca. Muszą spełnić warunki wiekowe lub zdrowotne. Renta może przysługiwać rodzicom zmarłego.
Czy renta rodzinna przysługuje tylko dzieciom i małżonkowi zmarłego?
Nie, krąg uprawnionych jest szerszy. Renta może przysługiwać także wnukom, rodzeństwu i rodzicom zmarłego. Muszą oni spełnić określone warunki, aby otrzymać świadczenie.
Wysokość renty rodzinnej
Wysokość renty rodzinnej zależy od liczby uprawnionych. Dla jednej osoby wynosi 85% świadczenia zmarłego. Dla dwóch osób jest to 90%. Trzy lub więcej osób otrzymuje 95%. Renta rodzinna nie może być niższa. Nie może być niższa niż kwota najniższej renty rodzinnej. Najniższa renta rodzinna wynosi 1780,96 zł (stan na czerwiec 2024). W 2023 roku najniższa renta wynosiła 1588,44 zł. Renta jest waloryzowana co roku.
Limity dorabiania do renty rodzinnej w 2024 roku
Osoby pobierające rentę rodzinną mogą dodatkowo zarabiać. Muszą jednak przestrzegać limitów przychodów. Przekroczenie tych limitów wpływa na wysokość renty. Limity są ustalane na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. ZUS aktualizuje limity co trzy miesiące.
Czy mogę pracować bez żadnych ograniczeń, pobierając rentę rodzinną?
Nie, musisz przestrzegać limitów przychodów. Ich przekroczenie może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem renty. Limity te ustala ZUS i są one regularnie aktualizowane.
Aktualne limity przychodów
Limity przychodów w 2024 roku zmieniały się. Od 1 marca 2024 obowiązywały nowe kwoty. Górna granica bezpiecznego dorabiania wynosiła 5278,30 zł brutto miesięcznie. To 70% przeciętnego wynagrodzenia. Dodatkowy limit wynosił 9802,50 zł brutto miesięcznie. To 130% przeciętnego wynagrodzenia.
Od 1 czerwca 2024 wprowadzono kolejne zmiany. Bezpieczne dorabianie jest możliwe do kwoty 5703,20 zł brutto. To nowy próg 70% przeciętnego wynagrodzenia. Próg zawieszenia świadczenia wynosi 10 591,60 zł brutto. To 130% przeciętnego wynagrodzenia.
Od września 2024 limity znów ulegają zmianie. Limit bez ryzyka zmniejszenia wynosi 5626,90 zł brutto. Próg zawieszenia wypłaty to 10 450 zł brutto.
Pamiętaj, że limity te dotyczą przychodu brutto.
Konsekwencje przekroczenia limitów
Przekroczenie limitów przychodów ma określone konsekwencje. ZUS może zmniejszyć lub zawiesić wypłatę renty. Zależy to od wysokości osiągniętego przychodu.
Zmniejszenie renty rodzinnej
Jeśli Twój miesięczny przychód przekroczy 70% przeciętnego wynagrodzenia, ZUS zmniejszy rentę. Przekroczenie limitu 5278,30 zł (marzec-maj 2024) lub 5703,20 zł (czerwiec-sierpień 2024) lub 5626,90 zł (od września 2024) skutkuje zmniejszeniem renty. Kwota zmniejszenia odpowiada kwocie przekroczenia. Istnieje jednak górna granica zmniejszenia. Maksymalna kwota obniżki dla renty rodzinnej to 757,08 zł (dane z końca 2023/początku 2024). Przekroczenie 70% wynagrodzenia, ale nieprzekroczenie 130%, powoduje zmniejszenie świadczenia.
Zawieszenie renty rodzinnej
Jeśli Twój miesięczny przychód przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia, ZUS może zawiesić wypłatę renty. Przekroczenie limitu 9802,50 zł (marzec-maj 2024) lub 10 591,60 zł (czerwiec-sierpień 2024) lub 10 450 zł (od września 2024) może prowadzić do zawieszenia świadczenia. Gdy miesięczny dochód przekroczy ten wyższy próg, świadczenie zostanie zawieszone w całości.
Co się stanie, jeśli zarobię więcej niż górny limit?
Przekroczenie górnego limitu (130% przeciętnego wynagrodzenia) może skutkować zawieszeniem wypłaty całej renty rodzinnej przez ZUS.
Specjalne zasady dla uczniów i studentów
Uczniowie i studenci pobierający rentę rodzinną często dorabiają. Dla nich obowiązują pewne szczególne zasady. Dotyczą one przychodów z umowy zlecenia.
Dorabianie na umowę zlecenia
Przychody z umowy zlecenia nie zawsze są wliczane do limitu. Dotyczy to uczniów i studentów do 26 roku życia. Ich przychody z umowy zlecenia nie są wliczane do limitu przychodów. Jest jeden ważny wyjątek. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy umowa zlecenia jest zawarta z firmą. Chodzi o firmę, w której uczeń lub student jest już zatrudniony. W takim przypadku przychód ze zlecenia jest wliczany do limitu.
Czy student do 26 lat zawsze może zarabiać na zleceniu bez limitu?
Tak, o ile nie wykonuje tej umowy dla firmy, w której jest już zatrudniony na podstawie umowy o pracę. W przeciwnym razie przychód ze zlecenia jest wliczany do limitów ZUS.
Limity przychodów dla uczniów i studentów
Mimo wyjątku dla umów zlecenia, uczniowie i studenci muszą pilnować limitów. Od marca 2024 mogli dorobić więcej. Muszą jednak uważać na przekroczenie progów. Praca przy zbieraniu owoców czy pomoc w gastronomii to popularne sposoby zarobku. Przepisy prawne na to pozwalają. Ważne jest, aby monitorować swoje przychody. Przekroczenie limitów może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem renty.
Jak zgłaszać dodatkowe dochody do ZUS?
Pobierając rentę rodzinną i pracując, masz obowiązek. Musisz informować ZUS o swoich dodatkowych dochodach.
Obowiązek informowania ZUS
Beneficjent renty ma obowiązek. Musi niezwłocznie zgłosić podjęcie pracy. Dotyczy to każdej formy zatrudnienia. Należy poinformować ZUS o wysokości osiąganych przychodów. ZUS ma narzędzia do monitorowania przychodów. Korzysta z wymiany danych. Dane pochodzą między innymi z Ministerstwa Finansów (ePodatki).
Rozliczanie przychodów przez ZUS
ZUS rozlicza przychody świadczeniobiorców. Robi to zazwyczaj po zakończeniu roku rozliczeniowego. Na podstawie zgłoszonych przychodów ZUS ustala, czy doszło do przekroczenia limitów. Jeśli limity zostały przekroczone, ZUS dokonuje rozliczenia. Może zmniejszyć lub zawiesić świadczenie. Może też zażądać zwrotu nienależnie pobranej renty.
Kiedy muszę poinformować ZUS o tym, że zacząłem dorabiać?
Masz obowiązek zgłosić podjęcie pracy niezwłocznie. Należy poinformować ZUS o swoich dodatkowych dochodach. Zrób to jak najszybciej po podjęciu zatrudnienia.
Czy ZUS sam dowie się o moich dochodach?
ZUS otrzymuje dane o Twoich dochodach z różnych źródeł, na przykład z Ministerstwa Finansów. Mimo to, masz ustawowy obowiązek samodzielnego zgłaszania przychodów ZUS.
Dodatkowe informacje o limitach
Limity przychodów nie dotyczą wszystkich. Nie stosuje się ich do osób. Chodzi o osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny. To 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Mogą oni zarabiać bez limitów. Limity nie dotyczą też rent wojennych i wojskowych. Nie stosuje się ich do rent z tytułu służby wojskowej. Warunkiem jest, że niezdolność do pracy spowodowała służba.
Wypłaty tzw. 13 i 14 emerytury nie są wliczane do dochodu. Dotyczy to ustalania prawa do świadczeń rodzinnych. Przykładowo, w 2023 roku wypłaty te nie stanowiły dochodu.
Monitoruj swoje przychody, aby nie przekroczyć limitów. Regularnie śledź zmiany w przepisach i limitach. Zgłaszaj dochody do ZUS niezwłocznie po podjęciu pracy. Korzystaj z kalkulatorów ZUS do oszacowania świadczenia.
