Emerytury stażowe to propozycja wcześniejszego zakończenia pracy. Pozwalają przejść na świadczenie przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Warunkiem jest odpowiednio długi okres zatrudnienia. Dowiedz się, kto może skorzystać z tych rozwiązań i na jakim etapie są prace legislacyjne.
Czym są emerytury stażowe?
Emerytura stażowa umożliwia przejście na świadczenie. Nie musisz czekać na ustawowy wiek emerytalny. Wystarczy udokumentować wymagany staż pracy. To kluczowy warunek uzyskania tego prawa. Pomysł zyskał rozgłos w 2021 roku. NSZZ „Solidarność” zainicjowała obywatelski projekt ustawy. Zebrano ponad 230 tysięcy podpisów poparcia. Prezydent RP Andrzej Duda także skierował swój projekt do Sejmu w grudniu 2021.
Kto może skorzystać z emerytury stażowej?
Projekty dotyczące emerytur stażowych obejmują osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku. Prawo do świadczenia zależy od długości stażu ubezpieczeniowego. Dla kobiet wymagany staż to co najmniej 35 lat. Mężczyźni muszą udokumentować 40 lat pracy. Chodzi o sumę okresów składkowych i nieskładkowych. Warunkiem jest zgromadzenie środków w ZUS. Kapitał musi zapewnić wypłatę świadczenia. Minimalna kwota to 120% minimalnej emerytury. Projekty zakładają możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę. Nie jest wymagane osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego. Emerytura stażowa będzie przysługiwać ubezpieczonym przed tym wiekiem. Ustawa obejmuje ubezpieczonych w systemie powszechnym i rolniczym. Osoby z ubezpieczeniem rolniczym mogą skorzystać z emerytury stażowej. Dotyczy to kobiet z 35 latami stażu i mężczyzn z 40 latami. Wymagane jest co najmniej 35 lat stażu dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.
Kto konkretnie może ubiegać się o emeryturę stażową?
O emeryturę stażową mogą ubiegać się osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku. Muszą one spełnić warunek stażu pracy: 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Dodatkowo, konieczne jest zgromadzenie w ZUS środków wystarczających na wypłatę świadczenia równego co najmniej 120% minimalnej emerytury.
Czy emerytura stażowa dotyczy tylko pracowników etatowych?
Nie, projekty ustaw obejmują także osoby ubezpieczone w rolniczym systemie ubezpieczeń społecznych. Wliczanie do stażu pracy może objąć także inne formy zatrudnienia, opłacane składkami ZUS, zgodnie z planowanymi zmianami od 2026 roku.
Jaki jest status prawny projektów?
W Sejmie nadal leżą dwa projekty ustaw. Dotyczą one wprowadzenia emerytur stażowych. Zostały zgłoszone przez klub Lewicy i NSZZ Solidarność. Projekty te są obecnie procedowane w Sejmie. Wpłynęły do Sejmu 30 stycznia 2024 roku. W lutym 2024 roku projekty skierowano do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Pierwsze czytania odbyły się w lutym 2024 roku. Rząd pracuje nad wypracowaniem oficjalnego stanowiska. Minister rodziny, pracy i polityki społecznej, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, potwierdziła poparcie resortu. Szefowa MRPiPS opowiada się za tymi rozwiązaniami. Decyzje wymagają zgody resortu finansów. Minister finansów Andrzej Domański wyraża opór. Konieczne jest spotkanie z ministrem finansów. Celem jest przekonanie go do poparcia projektów. Ustawa wymaga przyjęcia przez Sejm i Senat. Musi ją podpisać Prezydent RP. Obecnie nie ma ustalonej dokładnej daty wejścia w życie. Prace legislacyjne trwają.
Ile wyniesie emerytura stażowa?
Wysokość emerytury stażowej zależy od zgromadzonych składek. Warunkiem jest, aby obliczona emerytura była równa lub wyższa emeryturze minimalnej. Emerytura stażowa nie może być niższa od gwarantowanej emerytury minimalnej. W 2025 roku minimalna emerytura wynosi 1878,91 zł brutto. Minimalna wysokość świadczenia to 120% minimalnej emerytury. Od marca 2025 roku będzie to około 2261 zł brutto. Prognoza ZUS mówi o 380 tysiącach potencjalnych beneficjentów. Według prognozy ZUS, około 380 tys. Polaków skorzystałoby z emerytur stażowych. Przejście na wcześniejszą emeryturę pomniejsza stan konta emerytalnego. Emerytura stażowa może być znacznie niższa od świadczenia kompensacyjnego dla nauczycieli. W porównaniu ZNP emerytura może być niższa o 20% od świadczenia kompensacyjnego. Środki z OFE i subkonta nie dziedziczą się po zmarłym nauczycielu w przypadku emerytury stażowej. W przypadku świadczenia kompensacyjnego dziedziczenie jest możliwe.
| Element | Wartość/Warunek |
|---|---|
| Minimalna emerytura stażowa w 2025 r. | Nie niższa niż gwarantowana minimalna emerytura (1878,91 zł brutto) |
| Wymagany kapitał w ZUS | Min. 120% minimalnej emerytury (ok. 2261 zł brutto od III 2025) |
| Szacowana liczba beneficjentów (wg ZUS) | ok. 380 000 osób |
| Szacowany koszt wprowadzenia (wg MF) | 30 mld zł |
| Szacowany koszt roczny (inne źródła) | 14,5 mld zł |
Argumenty za i przeciw emeryturom stażowym
Związek Solidarność akcentuje znaczenie emerytur stażowych. Są one ważne dla pracowników z długim okresem zatrudnienia. Dotyczy to zwłaszcza osób wykonujących ciężką pracę fizyczną lub umysłową. Wiele osób nie jest w stanie pracować do ustawowego wieku emerytalnego. Wprowadzenie emerytur stażowych ma pomóc tym osobom. Stanowisko Lewicy i Ministerstwa Rodziny jest jasne. Opowiadają się za wprowadzeniem emerytur stażowych. Związek zawodowy NSZZ Solidarność wyraził obawy. Wielu pracowników nie jest w stanie pracować tak długo. Eksperci wskazują na możliwe problemy finansowe. Krytycy obawiają się obciążenia systemu ubezpieczeń społecznych. Wprowadzenie emerytur stażowych może obciążyć budżet państwa. Koszt emerytur stażowych szacowany jest na 30 mld zł przez Ministerstwo Finansów. Wydatki mogą wzrosnąć do ponad 120 mld zł w ciągu dekady. Eksperci ostrzegają przed kryzysem w systemie emerytalnym. Potrzebne są zmiany w prawie emerytalnym. Mają one umożliwić wcześniejsze przejście na emeryturę. Opór ministra finansów jest niezrozumiały. Beneficjenci chcą tylko swoich pieniędzy. Emerytury stażowe mogą odciążyć system dla ciężko pracujących. Mają jednak niską wysokość świadczenia. 76% respondentów popiera możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę. Warunkiem jest odpowiedni staż pracy.
„System emerytalny nie jest w pełni sprawiedliwy, emerytury stażowe powinny być załatwione w pierwszej kolejności” – Rafał Trzaskowski
„Jeżeli dostałbym idealnie skalkulowaną ustawę w tej sprawie, to bym ją podpisał” – Rafał Trzaskowski
„Należy rozważyć sprawiedliwy system emerytur stażowych dla pracowników, byłbym gotowy podpisać taką ustawę” – Karol Nawrocki
„Stanowisko Lewicy i ministerstwa, którym kieruję, jest jasne – jesteśmy zwolennikami wprowadzenia emerytur stażowych” – Agnieszka Dziemianowicz-Bąk
Staż pracy po nowemu od 2026 roku – powiązanie z emeryturami stażowymi?
Rada Ministrów przyjęła projekt zmian. Dotyczą one przepisów o stażu pracy. Mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Zmiany obejmują wliczanie do stażu pracy umów zleceń. Dotyczy to także działalności gospodarczej. Wliczane będą inne formy opłacane składkami ZUS. Nowe przepisy mają wyrównać szanse w dostępie do świadczeń pracowniczych. Okresy pracy na innych podstawach niż umowa o pracę będą wliczane do stażu. Zmiany dotkną ponad 2 miliony Polaków. Wliczanie stażu obejmie czas bez ubezpieczeń emerytalnych i rentowych. Na przykład dotyczy to okresu pandemii lub ulgi na start. Zmiany wpłyną na dostęp do urlopu i nagrody jubileuszowej. Wpłyną też na dodatek stażowy. Zmienią długość okresu wypowiedzenia i wysokość odpraw. Pracownicy muszą udowodnić okres zatrudnienia. Pracodawcy muszą dokonać obliczeń. Muszą też wprowadzić zmiany w dokumentacji. Wprowadzenie zmian może zwiększyć koszty pracodawców. Będą one związane z wypłatą dodatkowych świadczeń. Choć obecne projekty emerytur stażowych opierają się na aktualnych przepisach, przyszłe zmiany w liczeniu stażu mogą wpłynąć na szerszą grupę osób spełniających kryteria stażowe w przyszłości.
Jakie formy zatrudnienia będą wliczane do stażu pracy od 2026 roku?
Od 1 stycznia 2026 roku do stażu pracy będą wliczane umowy zlecenia, okresy prowadzenia działalności gospodarczej oraz inne formy zatrudnienia, za które były opłacane składki ZUS.
Podsumowanie i dalsze kroki
Projekty ustaw o emeryturach stażowych są na etapie prac w Sejmie. Ostateczne wdrożenie tych zmian nie jest jeszcze pewne. Dalsze procedowanie zależy od stanowiska rządu. Kluczowe jest porozumienie z Ministerstwem Finansów. Nie ma ustalonej dokładnej daty wejścia w życie. Proces legislacyjny jest w toku. Reforma może wejść w życie w ciągu kilku lat. Rok 2025 jest potencjalnie przełomowy. Ministerstwo Rodziny i Solidarność naciskają na zmiany. Obserwuj dalszy rozwój wydarzeń. Śledź informacje o zmianach w systemie ubezpieczeń społecznych. Zwracaj uwagę na daty wejścia nowych przepisów. Przygotuj się na nadchodzące zmiany. Dostosuj swoje plany finansowe i zawodowe. Rozważ wcześniejsze przejście na emeryturę. Dotyczy to osób z długim stażem. Szczególnie pracujących w trudnych warunkach. Monitoruj proces legislacyjny. Analiza skutków finansowych i społecznych jest ważna. Rozważ wpływ na system emerytalny i budżet państwa. Dalsze procedowanie projektów zależy od wypracowania oficjalnego stanowiska rządu.
- Śledź dalszy rozwój wydarzeń w sprawie emerytur stażowych.
- Obserwuj stanowiska poszczególnych stron i decyzje rządu.
- Rozważ wcześniejsze przejście na emeryturę dla osób z długim stażem pracy.
- Monitoruj aktualności na temat emerytur stażowych.
- Przygotuj się na nadchodzące zmiany w systemie emerytalnym.
- Dostosuj plany finansowe i zawodowe.
- Śledź rozwój sytuacji legislacyjnej.
- Monitorować proces legislacyjny dotyczący emerytur stażowych.
- Śledzić zmiany w polityce emerytalnej i budżetowej.
- Przygotować się na ewentualne zmiany w systemie emerytalnym.
