Emerytura rolnicza z KRUS – zasady, warunki i wyliczenia

Emerytura rolnicza to świadczenie dla osób ubezpieczonych w KRUS. Przysługuje po spełnieniu określonych warunków wieku i stażu. System KRUS zapewnia podstawowe zabezpieczenie rolnikom i ich rodzinom.

Czym jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS)?

KRUS to instytucja ubezpieczeniowa dla rolników. Zapewnia ochronę społeczną osobom pracującym w rolnictwie. System stworzono na mocy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku. Jego celem jest minimalne zabezpieczenie emerytalne rolników. KRUS oferuje ubezpieczenie zdrowotne, emerytalno-rentowe i wypadkowe. Rolnicy i ich rodziny mają dostęp do opieki medycznej. Otrzymują też wsparcie finansowe w razie wypadku lub choroby zawodowej.

Kto podlega ubezpieczeniu w KRUS?

Ubezpieczeniu w KRUS podlegają rolnicy indywidualni. Dotyczy to także ich domowników. Niektóre osoby prowadzące działalność rolniczą na mniejszą skalę są również ubezpieczone. Osoby posiadające gospodarstwa rolne co do zasady podlegają ubezpieczeniom w KRUS.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać emeryturę rolniczą?

Aby otrzymać emeryturę z KRUS, musisz spełnić dwa warunki łącznie. Pierwszy to osiągnięcie wieku emerytalnego. Drugi to podleganie ubezpieczeniu przez odpowiedni czas. Wiek emerytalny kobiet wynosi 60 lat. Mężczyźni osiągają go w wieku 65 lat. Musisz podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat.

Minimalny staż pracy w KRUS to 25 lat. Rolnik musi opłacać składki przez co najmniej 15 lat. Konieczne jest prowadzenie działalności rolniczej. Działalność tę trzeba prowadzić co najmniej 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Jakie okresy zalicza się do stażu emerytalnego w KRUS?

Do okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu zalicza się lata od 1 stycznia 1991 roku. Wlicza się też okresy od 1983 do 1990 roku. Praca w gospodarstwie po 16. roku życia przed 1983 rokiem także jest uwzględniana. Dodatkowe okresy zaliczane do stażu to służba wojskowa przed 1991 rokiem. Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku mają uwzględniane dodatkowe okresy ubezpieczenia. Dotyczy to ustalania emerytury. KRUS bierze pod uwagę okresy opłacania składek po 1 stycznia 1991 roku. Okresy ubezpieczenia odgrywają kluczową rolę. Wpływają na ustalanie wysokości emerytury. Możliwe jest łączenie stażu ZUS i KRUS.

Jak obliczana jest wysokość emerytury rolniczej?

Emerytura rolnicza składa się z dwóch części. Są to część składkowa i część uzupełniająca. Suma obu części stanowi pełną wysokość świadczenia. Wysokość emerytury zależy od lat podlegania ubezpieczeniu. Część składkowa to 1% emerytury podstawowej. Dotyczy to każdego roku ubezpieczenia emerytalno-rentowego. Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej. Obniża się o 0,5% za każdy pełny rok powyżej 20 lat ubezpieczenia. Część uzupełniająca nie może być niższa niż 85% emerytury podstawowej. Wskaźnik wymiaru wyraża stosunek świadczenia do emerytury podstawowej. Indywidualne wskaźniki zależą od długości okresów pracy. Zależą też od opłacania składek. Wysokość podstawowej emerytury rolniczej jest waloryzowana co roku.

Ile wynosi emerytura z KRUS brutto i netto?

Wysokość emerytury z KRUS zmienia się. Zależy od waloryzacji i stażu. Od 1 marca 2025 roku emerytura podstawowa wynosi 1691,02 zł. Najniższa emerytura od 1 marca 2025 roku to 1878,91 zł brutto. W 2025 roku minimalna emerytura z KRUS to 1878,91 zł brutto. Emerytura z KRUS w 2025 roku wynosi 1878,91 zł brutto. To około 1700 zł netto. Kwota netto tej emerytury to około 1620–1650 zł. Najniższa emerytura rolnicza z KRUS od 1 marca 2023 roku wynosiła 1588,44 zł brutto. Po odliczeniu kosztów dawało to 1445,44 zł netto. Od 1 marca 2024 roku minimalna emerytura netto wynosiła 1623,28 zł.

Po marcowej waloryzacji emerytury rolnicze wzrosły. Od 1 marca 2025 roku wysokość emerytury z KRUS podniesiono o 5,5%. Nowa emerytura lub renta nie może być niższa od 1878,91 zł. Osoby, którym po przeliczeniu wychodzi niższa kwota, KRUS podwyższa świadczenie z urzędu.

Emerytura brutto to kwota przed odliczeniami. Emerytura netto to świadczenie, które trafia do emeryta. Odlicza się od niego składki i podatki. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% emerytury brutto. Podatek dochodowy od wyższych świadczeń wynosi 12%. Od 2022 roku emeryci ze świadczeniem do 2500 zł brutto miesięcznie są zwolnieni z podatku dochodowego. Potrącenia z emerytury obejmują składkę zdrowotną i podatek dochodowy.

Przykładowe wyliczenia emerytury brutto (stan na 1 marca 2025 r.)

Wartość wskaźnika wymiaru emerytury dla 25 lat składkowych to 1,18. Przy podstawie 1691,02 zł daje to emeryturę brutto 1995,40 zł. Emerytura osoby z 25-letnim stażem wyniesie 1995,40 zł brutto. Emerytura po 30 latach pracy wynosi około 2029 zł brutto. Po 30 latach składkowych emerytura brutto wynosi 2029,22 zł. Emerytura po 40 latach pracy wynosi około 2113 zł brutto. Po 40 latach składkowych emerytura brutto wynosi 2113,78 zł.

Czy rolnik może przejść na wcześniejszą emeryturę?

W Polsce powszechny wiek emerytalny to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Wcześniejsze przejście na emeryturę w KRUS było możliwe przed 31 grudnia 2017 roku. Wymagało osiągnięcia wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Konieczne było posiadanie co najmniej 30 lat stażu ubezpieczenia. Obecnie wcześniejsza emerytura KRUS dotyczy osób, które spełniły warunki przed tą datą.

Emerytura stażowa jest dostępna dla rolników. Kobiety potrzebują 30 lat stażu, mężczyźni 35 lat. Co najmniej 25 lat stażu musi być w rolnictwie. Rolnik musi zakończyć działalność rolniczą. Konieczne jest spełnienie warunków prawnych. Wcześniejsze przejście na emeryturę wymaga spełnienia określonych warunków.

Czy można łączyć emeryturę z KRUS i ZUS?

Tak, możliwe jest łączenie emerytur z KRUS i ZUS. Systemy ubezpieczeń społecznych w Polsce pozwalają na uwzględnianie okresów pracy w obu instytucjach. Jeśli nie spełniasz warunków do emerytury rolniczej, możesz ubiegać się o emeryturę pracowniczą w ZUS. W przypadku posiadania okresów ubezpieczenia w obu systemach, świadczenia mogą być ustalane proporcjonalnie. Istnieje możliwość uzyskania tzw. emerytury mieszanej. Łączenie stażu ZUS i KRUS jest możliwe.

Jakie dodatki można otrzymać do emerytury z KRUS?

Do emerytury rolniczej przysługują różne dodatki. Dotyczy to dodatku pielęgnacyjnego. Wynosi on 348 zł 22 gr. Dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego to 522 zł 33 gr. Dodatek kombatancki wynosi 348 zł 22 gr. Dodatek z tytułu tajnego nauczania to również 348 zł 22 gr. Dodatek kompensacyjny wynosi 52 zł 23 gr. Dodatek dla sieroty zupełnej to 654 zł 48 gr. Dodatek pieniężny dla inwalidy wojennego to 1333 zł 24 gr. Ryczałt energetyczny wynosi 312 zł 71 gr. Świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa to 354 zł 86 gr. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające nie może przekroczyć 1878 zł 91 gr. Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji to nie więcej niż 500 zł. Razem ze świadczeniem nie może przekroczyć 2552 zł 39 gr.

Od marca 2023 roku rolnicy opłacający podwójne składki otrzymują dodatek. Dodatek wynosi 0,5% emerytury podstawowej. Przysługuje za każdy rok opłacania składek w podwójnej wysokości. Dotyczy to też osób na użytkach powyżej 50 ha przeliczeniowych. Dodatki do emerytury mogą ją zwiększyć. Mogą wynieść ponad 2000 zł netto.

Jak ubiegać się o emeryturę rolniczą z KRUS?

Aby ubiegać się o emeryturę, złóż wniosek. Wniosek o emeryturę rolniczą można składać na formularzu KRUS SR-20. W niektórych przypadkach potrzebne są dodatkowe dokumenty. Może to być formularz KRUS SR-21A. Potrzebny bywa też unijny formularz E-207 w przypadku ubezpieczenia zagranicznego. Dołącz dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia i pracy. Samodzielnie zgłoś chęć pobierania emerytury. Skontaktuj się z lokalnym oddziałem KRUS. Uzyskasz szczegółowe informacje i pomoc. Możesz złożyć wniosek online. Służy do tego platforma ePUAP. Korzystaj wyłącznie z oficjalnej strony internetowej KRUS na portalu gov.pl. https://www.gov.pl/web/krus to oficjalna strona KRUS.

Zmiany i trendy w systemie emerytalnym KRUS

Od 15 czerwca 2022 roku rolnicy-emeryci nie muszą przenosić własności gospodarstwa. Nie muszą też oddawać go w dzierżawę. Mogą otrzymywać świadczenie emerytalne w pełnej wysokości. Prowadzenie działalności rolniczej od tej daty nie wpływa na prawo do emerytury. Nie wpływa też na jej wysokość. Odchodzenie od konieczności przenoszenia własności gospodarstwa to jeden z trendów. Innym jest coroczna waloryzacja emerytur rolniczych. Zwiększa to bezpieczeństwo socjalne rolników.

Wprowadzono technologię eKRUS. Systemy informatyczne pomagają w wyliczeniach emerytur. Planowane są usprawnienia informatyczne w KRUS w 2025 roku. Rozważane jest ujednolicenie systemów emerytalnych KRUS i ZUS. Zwiększa się świadomość rolników o nowych możliwościach. Dotyczy to przepisów i dodatków. Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych odbywa się regularnie. Zazwyczaj ma miejsce od 1 marca.

Zmiany w przepisach mogą obejmować podniesienie wymaganego okresu ubezpieczenia. Mogą też dotyczyć uproszczenia procedur składania wniosków. System ubezpieczenia społecznego rolników dostosowuje się do realiów. Bierze pod uwagę zmiany prawne i ekonomiczne.

Wykres przedstawiający minimalne kwoty emerytur z KRUS w wybranych latach.