Emerytura pomostowa to świadczenie dla osób pracujących w trudnych warunkach. Umożliwia wcześniejsze zakończenie aktywności zawodowej. Dowiedz się, komu przysługuje i jakie zasady obowiązują w 2025 roku. Poznaj wymagania, wysokość świadczenia i wpływ pracy na jego pobieranie.
Czym jest emerytura pomostowa?
Emerytura pomostowa to specjalne świadczenie pieniężne. Przysługuje pracownikom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku. Jest wypłacana w ramach systemu emerytalnego. Ma na celu zrekompensować pracę w szczególnych warunkach. Umożliwia wcześniejsze przejście na emeryturę. Przyznaje się ją na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej. Podstawą prawną jest ustawa z dnia 19 grudnia 2008 roku.
Kto może otrzymać emeryturę pomostową? Warunki przyznania
Prawo do emerytury pomostowej mają wybrane grupy zawodowe. Dotyczy to osób pracujących w szczególnych warunkach. Obejmuje też prace o szczególnym charakterze. Musisz spełnić kilka kluczowych warunków. Wiek minimalny to 55 lat dla kobiet. Mężczyźni muszą mieć co najmniej 60 lat. Wymagany staż pracy w szczególnych warunkach to minimum 15 lat. Łączna suma okresów składkowych i nieskładkowych to 20 lat dla kobiet. Mężczyźni potrzebują 25 lat takiego stażu. Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia tych warunków.
Praca w szczególnych warunkach
Prace w szczególnych warunkach wiążą się z czynnikami ryzyka. Mogą one uszkodzić zdrowie z wiekiem. Wykonuje się je w trudnym środowisku pracy. Czynniki te determinują siły natury lub technologie. Prace te obejmują między innymi pracę pod ziemią. Dotyczą też pracy na wodzie lub w powietrzu. Wymagają pracy w warunkach mikroklimatu. Zaliczamy do nich również prace ciężkie fizycznie. Przykłady to obsługa urządzeń jądrowych czy prace podziemnych kanałów. Pełna lista prac znajduje się w załączniku nr 1 do ustawy pomostowej.
- Sprawdź, czy Twoje stanowisko znajduje się na liście.
- Zgłoś pracę w warunkach szczególnych do ZUS i PIP.
- Zwracaj uwagę na poprawność dokumentacji pracodawcy.
Praca o szczególnym charakterze
Praca o szczególnym charakterze wymaga dużej odpowiedzialności. Potrzebna jest do niej szczególna sprawność psychofizyczna. Jest zagrożona pogorszeniem sprawności starzeniem się. Przykłady zawodów to maszyniści. Obejmuje kierowców pojazdów uprzywilejowanych. Dotyczy też ratowników medycznych i rybaków. Zaliczamy do nich personel pokładowy. Pełna lista prac znajduje się w załączniku nr 2 do ustawy pomostowej.
Zmiany w przepisach od 2024 roku
Od 1 stycznia 2024 roku obowiązują ważne zmiany. Zniesiono wymóg pracy w szczególnych warunkach przed 1 stycznia 1999 roku. Umożliwia to nabycie prawa do emerytury pomostowej osobom młodszym. Zmiany dotyczą ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Emerytura pomostowa w 2025 roku działa na tych nowych zasadach. Dalsze modyfikacje mogą być konieczne. Wynikają one ze starzenia się społeczeństwa w Polsce. Przepisy regulujące system emerytalny często ulegają zmianom.
Ile wynosi emerytura pomostowa w 2025 roku?
Wysokość emerytury pomostowej jest waloryzowana co roku. Minimalna kwota świadczenia w 2025 roku to 1878,91 zł. Średnia wysokość świadczenia dla nauczycieli to około 3,5 tysiąca złotych. Liczba osób mogących przejść na emeryturę pomostową w 2024 r. wyniosła 7,3 tys. Prognozy na 2029 r. to 4,0 tys. osób. W 2033 r. przewiduje się 4,8 tys. uprawnionych. Funduszem finansującym świadczenia jest Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP). Składki na FEP opłacają pracodawcy zatrudniający w warunkach szczególnych.
Czy można pracować na emeryturze pomostowej? Zasady dorabiania
Praca na emeryturze pomostowej jest możliwa z ograniczeniami. Nie można ponownie podjąć pracy w szczególnych warunkach. Dotyczy to także pracy o szczególnym charakterze. Podjęcie takiej pracy zawiesza prawo do świadczenia. Dzieje się tak niezależnie od wysokości przychodu. Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu. Zależy to od osiągniętego dochodu z innej działalności zarobkowej. Zasady dotyczące pracy są ściśle określone.
Emerytura pomostowa może być wypłacana w pełnej wysokości. Warunkiem jest przychód nieprzekraczający 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Przykładowo, od 1 września do 30 listopada 2016 r. było to 2.813,40 zł. Jeśli przychód przekracza 70% i nie przekracza 130%, świadczenie ulega zmniejszeniu. Kwota zmniejszenia zależy od kwoty przekroczenia. Przekroczenie 130% przeciętnego wynagrodzenia skutkuje zawieszeniem emerytury. Od 1 czerwca 2025 r. planowany jest wzrost dopuszczalnego przychodu. Dotyczy to emerytów i rencistów nieosiągających powszechnego wieku. Warto regularnie śledzić zmiany w przepisach. Konsultuj się z doradcami prawnymi lub specjalistami.
Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu na takich samych warunkach jak emerytury i renty przysługujące z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. – INFOR PL S.A.
Podjęcie kolejnego stosunku pracy po nabyciu prawa nie powoduje automatycznego zawieszenia. Dzieje się tak, o ile przychody nie przekraczają limitu. Przykład: Rybak, który po uzyskaniu emerytury pomostowej rozpoczął działalność gospodarczą, nadal otrzymuje świadczenie. Musi informować ZUS o przychodach. Podjęcie pracy w czasie pobierania emerytury pomostowej może rodzić utratę świadczenia. Utrata emerytury może być całkowita lub częściowa.
Jak złożyć wniosek o emeryturę pomostową?
Wniosek o przyznanie emerytury pomostowej (EPOM) składa się w ZUS. Możesz to zrobić elektronicznie przez PUE ZUS. Możliwe jest złożenie wniosku osobiście. Możesz wysłać go pocztą. Wnioski przyjmuje także urząd konsularny. Wniosek EPOM należy złożyć w miesiącu spełnienia warunków. Najlepiej zrobić to nie wcześniej niż 30 dni przed spełnieniem warunków. Wcześniejsze złożenie może skutkować odmową decyzji. Może też wskazać na braki formalne. W przypadku złożenia po spełnieniu warunków, świadczenie wypłaca się od miesiąca zgłoszenia.
Wniosek o emeryturę pomostową wymaga odpowiednich dokumentów. Musisz przedstawić potwierdzenia okresów pracy. Potrzebne są zaświadczenia od pracodawcy. Dokumenty muszą potwierdzać pracę w warunkach szczególnych. Wymagane są dokumenty potwierdzające wynagrodzenie. Może być potrzebne orzeczenie o niezdolności do pracy. Musisz też przedstawić dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy. Przyznanie prawa do emerytury pomostowej nie wymaga rozwiązania umowy o pracę. Podstawą do wypłaty świadczenia jest zakończenie bieżącego zatrudnienia. W przypadku niekorzystnej decyzji ZUS, masz prawo się odwołać. Odwołanie składa się do sądu okręgowego. Masz na to miesiąc od dnia otrzymania decyzji.
- Złóż wniosek EPOM w odpowiednim terminie.
- Dokładnie zgromadź dokumenty potwierdzające pracę.
- Skorzystaj z elektronicznych platform ZUS.
Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP)
Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP) to specjalny fundusz. Finansuje on wypłatę emerytur pomostowych. Pracodawcy zatrudniający pracowników w szczególnych warunkach opłacają składki na FEP. Wysokość składek wynosi 1,5% podstawy wymiaru składek. Podstawa to wymiar składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. FEP zapewnia stabilność systemu. Umożliwia wypłatę świadczeń dla uprawnionych osób.
Wpływ emerytury pomostowej na kapitał początkowy
Wcześniejsze pobieranie emerytury pomostowej ma wpływ na kapitał składkowy. Może prowadzić do zmniejszenia zgromadzonego kapitału. Artykuł 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS reguluje tę kwestię. Przepis ten odlicza sumę wcześniej pobranych świadczeń. Odliczenie dotyczy kapitału początkowego. Orzecznictwo sądowe potwierdza ważność tych przepisów. Stwierdza, że nie naruszają one zasad konstytucyjnych. Nie naruszają również praw nabytych. Decyzja o skorzystaniu z emerytury pomostowej wymaga przemyślenia. Ma ona konsekwencje finansowe dla przyszłych emerytów. W przypadku dalszego zatrudnienia, emerytura pomostowa może być ponownie przeliczona. Ponowne przeliczenie bazuje na danych o składkach. Uwzględnia też średnie dalsze trwanie życia.
- Skonsultuj się z doradcą finansowym przed podjęciem decyzji.
- Umów się na poradę prawną online.
- Rozważ działania w celu ponownego przeliczenia świadczenia.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to jest emerytura pomostowa i kto może z niej skorzystać?
Emerytura pomostowa to świadczenie pieniężne. Przysługuje pracownikom wykonującym prace w szczególnych warunkach. Dotyczy też prac o szczególnym charakterze. Mogą z niej skorzystać osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku. Muszą spełnić warunki wieku, stażu pracy i pracy w specyficznych warunkach.
Jakie są główne różnice między emeryturą pomostową a zwykłą emeryturą?
Emerytura pomostowa to świadczenie wcześniejsze. Jest przyznawana przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Wymaga pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zwykła emerytura przysługuje po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego. Nie wymaga pracy w specyficznych warunkach.
Czy można jednocześnie pobierać emeryturę pomostową i kontynuować pracę?
Można pracować podczas pobierania emerytury pomostowej. Nie można jednak wykonywać pracy w tych samych szczególnych warunkach. Praca w innych warunkach podlega limitom dochodu. Przekroczenie limitów skutkuje zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.
Jakie są potencjalne korzyści finansowe wynikające z wyboru emerytury pomostowej?
Główną korzyścią jest możliwość wcześniejszego zaprzestania pracy. Zapewnia to wsparcie finansowe przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Chroni finansowo seniorów pracujących w trudnych warunkach. Pozwala na odpoczynek lub podjęcie lżejszej pracy.
Czy istnieją alternatywy dla emerytury pomostowej dla osób pracujących w trudnych warunkach?
Alternatywy mogą obejmować świadczenia przedemerytalne. Możliwa jest też renta z tytułu niezdolności do pracy. Zależy to od indywidualnej sytuacji i spełnienia warunków. Warto sprawdzić wszystkie dostępne opcje w ZUS.
Jakie kroki powinny podjąć osoby rozważające przejście na emeryturę pomostową?
Sprawdź spełnienie warunków wieku i stażu pracy. Zweryfikuj dokumentację potwierdzającą pracę w warunkach szczególnych. Zgromadź wszystkie potrzebne dokumenty. Złóż wniosek w ZUS w odpowiednim terminie. Skonsultuj się z doradcą w ZUS lub prawnikiem.
Czy zmiany prawne mogą wpłynąć na wysokość mojej przyszłej emerytury po skorzystaniu z emerytury pomostowej?
Tak, wczesne pobieranie świadczenia może wpłynąć na wysokość przyszłej emerytury. Suma pobranych świadczeń jest odliczana od kapitału początkowego. Warto dokładnie przeanalizować potencjalne konsekwencje finansowe.
Czy emerytura pomostowa jest na zawsze?
Nie, prawo do emerytury pomostowej ustaje. Kończy się z dniem nabycia prawa do zwykłej emerytury. Ustaje też po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn). Prawo wygasa również w przypadku śmierci osoby uprawnionej.
Czy emerytura pomostowa podlega waloryzacji?
Tak, wysokość emerytury pomostowej jest waloryzowana co roku. Waloryzacja ma na celu dostosowanie świadczeń do wzrostu kosztów życia.
Jak sprawdzić, czy przysługuje mi emerytura pomostowa?
Sprawdź, czy spełniasz warunki wieku i stażu pracy. Upewnij się, że pracowałeś/aś w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Listy tych prac znajdziesz w ustawie pomostowej. Zgromadź dokumentację potwierdzającą te okresy. Skontaktuj się z ZUS lub skorzystaj z PUE ZUS. Możesz złożyć wniosek o ustalenie kapitału początkowego. ZUS oceni Twoje uprawnienia.
