Emerytura pomostowa to świadczenie dla osób pracujących w trudnych warunkach. Zrozumienie zasad dorabiania jest kluczowe. Dowiedz się, jakie limity obowiązują i kiedy ZUS może zmniejszyć lub zawiesić wypłatę.
Czym jest emerytura pomostowa i komu przysługuje?
Emerytura pomostowa jest świadczeniem pieniężnym. Przeznaczona jest dla osób zatrudnionych w ciężkich warunkach pracy. Dotyczy wybranych grup zawodowych. Przyznawana jest pracownikom wykonującym prace w szczególnych warunkach. Obejmuje także prace o szczególnym charakterze. Prace te muszą być wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 roku reguluje zasady jej przyznawania. W 2025 roku wprowadzono zmiany rozszerzające dostęp do świadczenia. Prawo do emerytury pomostowej mają ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 roku.
Prace w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze
Prace w szczególnych warunkach związane są z czynnikami ryzyka. Czynniki te mogą uszkodzić zdrowie pracownika. Prace te wykonywane są w trudnych warunkach środowiskowych. Wykaz takich prac zawiera załącznik nr 1 do ustawy. Przykłady to prace przy obróbce węgla i rud metali. Obejmują też wydobycie minerałów oraz prace murarskie w piecach przemysłowych.
Prace o szczególnym charakterze wymagają odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej. Ich wykonywanie staje się trudniejsze z wiekiem. Przykłady to piloci, kontrolerzy lotniczy i kierowcy pojazdów uprzywilejowanych. Do tej grupy należą też operatorzy elektrowni jądrowych i kierowcy komunikacji miejskiej.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać emeryturę pomostową?
Aby nabyć prawo do emerytury pomostowej, trzeba spełnić kilka warunków. Osoba musi być urodzona po 31 grudnia 1948 roku. Wiek wymagany to 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Konieczne jest udokumentowanie co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Lub co najmniej 15 lat pracy o szczególnym charakterze. Wymagany staż ubezpieczeniowy to 20 lat dla kobiet. Dla mężczyzn wynosi on 25 lat. Po 1 stycznia 2024 roku wymóg pracy w szczególnych warunkach dotyczy pracy wykonywanej po 31 grudnia 2008 roku. Zniesiono wymóg wcześniejszej pracy w szczególnych warunkach przed 1999 rokiem. To zwiększyło dostępność świadczenia.
Czy można pracować na emeryturze pomostowej?
Tak, praca na emeryturze pomostowej jest możliwa. Istnieją jednak pewne ograniczenia. Osoby z emeryturą pomostową mogą ją pobierać i pracować jednocześnie. Muszą jednak pamiętać o limitach dochodów. Dochód z pracy nie może przekraczać określonej kwoty. Przekroczenie limitu dochodu może skutkować zmniejszeniem emerytury. Warto sprawdzać aktualne przepisy ZUS. ZUS wymaga zgłoszenia zarobków podczas pobierania emerytury pomostowej.
Przyznanie prawa do emerytury pomostowej nie wymaga rozwiązania umowy o pracę. Warunkiem rozpoczęcia pobierania świadczenia jest zakończenie bieżącego zatrudnienia. Praca po przyznaniu emerytury pomostowej jest możliwa z pewnymi zastrzeżeniami.
Czy pracując na emeryturze pomostowej, mogę być zatrudniony na tym samym stanowisku?
Mogą Państwo zatrudnić pracownicę po uzyskaniu prawa do emerytury pomostowej na tym samym stanowisku co przed rozwiązaniem umowy o pracę. Jednak na okres zatrudnienia w szczególnych warunkach ZUS zawiesi prawo i wypłatę emerytury dla tej osoby.
Limity dorabiania do emerytury pomostowej – ile można zarobić?
Wysokość dodatkowego dochodu wpływa na wypłatę emerytury pomostowej. Obowiązują dwa progi zarobkowe. Pierwszy próg to 70% przeciętnego wynagrodzenia. Drugi próg to 130% przeciętnego wynagrodzenia. Limity dorabiania będą się różniły kwartał do kwartału. Są ustalane cztery razy w roku. Zależą od średniej płacy w Polsce.
Aktualne limity zarobkowe
Od 1 marca 2025 roku zmieniły się limity zarobków. Nowy limit 70% przeciętnego wynagrodzenia to 5 934,10 zł brutto. Limit 130% przeciętnego wynagrodzenia wynosi 11 020,40 zł brutto. Limity te wzrosły w porównaniu do poprzednich miesięcy.
Dla przykładu, od 1 grudnia 2024 do 28 lutego 2025 roku, limit 70% wynosił 5713,20 zł. Limit 130% wynosił 10610,20 zł. Przeciętne wynagrodzenie w III kwartale 2024 wyniosło 8161,62 zł.
Wcześniej, od 1 marca 2024, limit 70% wynosił 5.278,30 zł brutto. Limit 130% wynosił 9.802,50 zł brutto.
| Okres | Limit 70% (brutto) | Limit 130% (brutto) |
|---|---|---|
| 1.03.2025 – 31.05.2025 | 5 934,10 zł | 11 020,40 zł |
| 1.12.2024 – 28.02.2025 | 5 713,20 zł | 10 610,20 zł |
| 1.09.2024 – 30.11.2024 | 5 626,90 zł | 10 450,00 zł |
| 1.03.2024 – 31.08.2024 | 5 278,30 zł | 9 802,50 zł |
| 1.12.2020 – 28.02.2021 | 3 618,30 zł | 6 719,70 zł |
Co się dzieje po przekroczeniu limitów?
Przed przekroczeniem limitu 70% ZUS może zmniejszyć świadczenie. Przy dochodach między 70% a 130% przeciętnego wynagrodzenia emerytura jest zmniejszona. Zmniejszenie następuje o kwotę przekroczenia. Maksymalne obniżenie wynosi 890,63 zł. Przekroczenie dochodu powyżej 130% przeciętnego wynagrodzenia skutkuje zawieszeniem wypłaty świadczenia. ZUS zawiesi wypłatę, gdy emeryt osiąga przychód powyżej 130% przeciętnego wynagrodzenia za kwartał.
Przekroczenie 70% do 130% wynagrodzenia powoduje zmniejszenie emerytury. Przekroczenie 130% powoduje zawieszenie wypłaty. Dorabianie powyżej limitów powoduje zawieszenie lub pomniejszenie emerytury pomostowej.
Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po przyznaniu emerytury pomostowej
Osoba pobierająca emeryturę pomostową nie może ponownie podjąć pracy w warunkach szczególnych. Nie może też podjąć pracy o szczególnym charakterze. Jeśli chce otrzymywać świadczenie z ZUS. Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu. Dzieje się tak bez względu na wysokość przychodu. Dotyczy to sytuacji, gdy uprawniony podejmie pracę w szczególnych warunkach. Obejmuje to także pracę o szczególnym charakterze. Zawieszenie następuje na podstawie stosunku pracy. Dotyczy też umowy cywilnoprawnej. Nowelizacja z 1 stycznia 2024 wprowadziła tę regulację.
Prawo do emerytury pomostowej nie jest utracone po podjęciu zatrudnienia w szczególnych warunkach. ZUS jedynie zawiesi wypłatę na czas trwania tej pracy.
Kto może dorabiać do emerytury pomostowej bez ograniczeń?
Nie wszyscy emeryci muszą przestrzegać limitów dorabiania. Emeryci, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, mogą dorabiać bez ograniczeń. Powszechny wiek emerytalny to 60 lat dla kobiet. Dla mężczyzn wynosi on 65 lat. Emeryci, których świadczenie jest podwyższone do kwoty minimalnej, również mogą dorabiać bez limitu. Od marca 2024 roku minimalna emerytura to 1780,96 zł. Od marca 2025 roku minimalna emerytura to 1878,91 zł. Renty rodzinne i renty dla inwalidów wojennych mogą być pobierane bez ograniczeń. Dochody z tytułu rent rodzinnych i rent wojskowych nie podlegają limitom zarobkowym. Dla osób, które ukończyły powszechny wiek emerytalny, limity nie obowiązują.
Przejście z emerytury pomostowej na emeryturę powszechną
Prawo do emerytury pomostowej ustaje po osiągnięciu wieku emerytalnego. Ustaje też w przypadku śmierci świadczeniobiorcy. Przejście z emerytury pomostowej na emeryturę powszechną następuje w wieku 60 lat dla kobiet. Dla mężczyzn następuje to w wieku 65 lat. Wysokość emerytury pomostowej zależy od podstawy obliczenia. Nie może być niższa od minimalnej emerytury w Polsce. Waloryzacja emerytury pomostowej powoduje, że jej wysokość rośnie z czasem.
Wysokość emerytury pomostowej może być ponownie ustalona. Dzieje się tak, jeśli od dnia przyznania emerytury emeryt prowadzi działalność zarobkową. Musi podlegać ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Ponowne ustalenie wysokości emerytury wymaga złożenia wniosku. Można go złożyć najwcześniej po upływie roku kalendarzowego. Można też złożyć wniosek po ustaniu ubezpieczeń emerytalnych i rentowych. Przy przeliczeniu emerytury ZUS uwzględnia odprowadzone składki od dodatkowych dochodów.
Podsumowanie i praktyczne porady dla pobierających emeryturę pomostową
Pobieranie emerytury pomostowej i kontynuowanie pracy jest możliwe. Wymaga to jednak uwagi na obowiązujące limity. Pracujący emeryci i renciści muszą kontrolować swoje dochody. Zapobiegnie to zmniejszeniu lub zawieszeniu świadczeń.
- Sprawdzaj limity przychodów. Ich wysokość zmienia się co kwartał.
- Monitoruj limity zarobkowe (70% i 130% przeciętnego wynagrodzenia).
- Zawiadom ZUS o podjęciu pracy zarobkowej.
- Złóż roczne oświadczenie o dochodach do końca lutego każdego roku.
- Zakończ zatrudnienie przed rozpoczęciem pobierania emerytury pomostowej. Jest to warunek uzyskania świadczenia.
- Złóż wniosek o ponowne przeliczenie wysokości emerytury, jeśli kontynuujesz pracę.
Przepisy regulujące system emerytalny w Polsce często ulegają zmianom. Warto być na bieżąco z aktualnymi regulacjami. Liczba pracujących emerytów na koniec 2018 roku wyniosła 747,2 tys. osób. Wśród nich więcej jest kobiet (56%) niż mężczyzn (44%). Liczba pracujących emerytów wzrosła o 30% od 2014 roku. W przyszłości planowane są reformy umożliwiające łatwiejsze łączenie pracy z emeryturą.
Ile osób może przejść na emeryturę pomostową w najbliższych latach?
Liczba osób mogących przejść na emeryturę pomostową w 2024 r. to 7,3 tys. Prognozy na kolejne lata to 4,0 tys. w 2029 r. i 4,8 tys. w 2033 r.
Pamiętaj, że przestrzeganie limitów jest kluczowe. Umożliwia to nieprzerwaną wypłatę świadczenia. Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ograniczenia w dorabianiu przestają obowiązywać.
