Śmierć bliskiej osoby to trudne emocjonalnie przeżycie. Wymaga też załatwienia wielu formalności. Należą do nich sprawy związane z emeryturą zmarłego. Wyjaśniamy, co dzieje się ze świadczeniem po ustaniu życia.
Co dzieje się z emeryturą po śmierci osoby uprawnionej?
Prawo do emerytury wygasa wraz ze śmiercią. Dotyczy to osoby, która pobierała świadczenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) przestaje je wypłacać. Świadczenia emerytalne wypłacane są co miesiąc. Przysługują za każdy miesiąc życia uprawnionego.
Niezrealizowane świadczenie z ZUS – definicja i zasady
Po śmierci może pozostać świadczenie niezrealizowane. To pieniądze, których zmarły nie pobrał za życia. Dotyczy to emerytury lub renty. Zmarły musiał mieć prawo do świadczenia. Świadczenie nie zostało mu wypłacone.
Za miesiąc zgonu można otrzymać pieniądze. Warunek to śmierć po terminie wypłaty. Świadczenie nie mogło być wtedy jeszcze pobrane. Listonosz nie powinien wypłacać pieniędzy domownikom. Prawo do świadczenia ustaje z chwilą śmierci.
Gdy ktoś zmarł w listopadzie, a ZUS nie wypłacił świadczenia za listopad tej osobie, to niezrealizowaną wypłatę możemy przekazać uprawnionym członkom rodziny — na ich wniosek.
Prawo do niezrealizowanego świadczenia nie jest dziedziczne. Przysługuje określonym osobom. W pierwszej kolejności to małżonek. Następnie dzieci. Prawo mają też inni członkowie rodziny. Muszą spełniać warunki do renty rodzinnej. Albo prowadzić wspólne gospodarstwo domowe ze zmarłym.
Jak złożyć wniosek o niezrealizowane świadczenie?
Wniosek o niezrealizowane świadczenie składa się w ZUS. Masz na to 12 miesięcy. Termin liczy się od dnia śmierci osoby. Złożenie wniosku po tym terminie skutkuje utratą prawa.
Wniosek o niezrealizowane świadczenie trzeba złożyć do ZUS w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby.
Potrzebujesz odpowiednich dokumentów. Złóż odpis aktu zgonu. Dołącz akty urodzenia dzieci. Konieczny jest też akt zawarcia małżeństwa. Wniosek ENS złożysz w każdej placówce ZUS. Możesz to zrobić też online przez stronę www.zus.pl.
- Złóż wniosek o niezrealizowane świadczenie w ciągu 12 miesięcy.
- Przygotuj niezbędne dokumenty formalne.
- Skontaktuj się z ZUS w celu uzyskania szczegółów.
Trzynasta i czternasta emerytura po śmierci – czy rodzina je otrzyma?
Dodatkowe świadczenia mają inne zasady. Trzynasta emerytura i czternasta emerytura nie przechodzą na spadkobierców. Nie są wypłacane po śmierci uprawnionego. Warunkiem jest, że nie zostały wypłacone za życia.
Prawo do trzynastej emerytury wygasa ze śmiercią. Świadczenie przysługuje osobom żyjącym. Muszą być uprawnione na dzień 31 marca danego roku. Wypłata następuje w kwietniu. Jest automatyczna, bez wniosku. Jeśli emeryt zmarł przed 31 marca, rodzina nie otrzyma trzynastki. Jeśli zgon nastąpił po 31 marca, a świadczenie nie zostało wypłacone, można się o nie ubiegać jako o niezrealizowane świadczenie, ale tylko w przypadku, gdy zmarły był uprawniony do świadczenia podstawowego w dniu 31 marca.
Czternasta emerytura obowiązuje osoby żyjące. Muszą żyć w chwili wypłaty świadczenia. Po śmierci rodzina nie dostanie niewykorzystanej czternastki. Niezrealizowane świadczenie dotyczy tylko emerytury lub renty podstawowej. Nie obejmuje dodatków.
Inaczej jest w przypadku dodatkowych świadczeń, które wypłacane są w postaci trzynastej czy czternastej emerytury — te wypłaty nie należą się najbliższej rodzinie zmarłego.
Wysokość trzynastej emerytury w 2024 roku wynosiła 1780,96 zł brutto. W 2025 roku prognozowana kwota netto to 1528,26 zł. Kwota czternastej emerytury w 2021 roku wynosiła 1250,88 zł brutto.
Emeryci pracujący mają limity dochodu. W 2025 roku limit to 5713,20 zł brutto miesięcznie. Przekroczenie go może zmniejszyć lub zawiesić świadczenie.
Zasiłek pogrzebowy – wsparcie w organizacji pochówku
Śmierć bliskiej osoby wiąże się z kosztami. Możesz ubiegać się o zasiłek pogrzebowy. ZUS wypłaca to świadczenie. Przysługuje najbliższej rodzinie. Otrzymają go też inne osoby. Dotyczy to ponoszących koszty pogrzebu.
Maksymalna kwota zasiłku wynosi 4000 zł. Zasiłek pokrywa koszty do tej kwoty. Wniosek o zasiłek pogrzebowy złóż w ZUS. Masz na to 12 miesięcy od dnia śmierci.
Renta rodzinna – dla kogo i na jakich zasadach?
Renta rodzinna to świadczenie długoterminowe. Przysługuje członkom rodziny zmarłego. Zmarły musiał mieć prawo do emerytury lub renty. Albo spełniać warunki do jej uzyskania.
Uprawnione osoby to współmałżonek. Prawo mają też dzieci. Dotyczy to dzieci własnych i przysposobionych. Inni członkowie rodziny mogą ją otrzymać. Muszą spełnić określone warunki. Należą do nich wiek lub niezdolność do pracy. Czasem znaczenie ma pobieranie zasiłków przedemerytalnych.
Była żona lub były mąż mogą otrzymać rentę rodzinną. Muszą spełnić warunki prawne. Trybunał Konstytucyjny uznał, że niektóre warunki dla rozwiedzionych były niezgodne z Konstytucją. Planowane są zmiany legislacyjne w 2025 roku. Będą dotyczyć zbiegu renty rodzinnej z innymi świadczeniami. Średnia kwota nowego świadczenia od lipca 2025 roku (renta wdowia) wynosi 300 zł miesięcznie, zgodnie z danymi.
Inne świadczenia i prawa majątkowe po śmierci
Istnieją też inne świadczenia. Niektóre wygasają wraz ze śmiercią. Przykładem jest świadczenie pielęgnacyjne. Jego wypłata ustaje. Świadczenie wspierające to nowy instrument. Jest dla osób z niepełnosprawnością. Nie myl go z rentą.
Prawa majątkowe ze stosunku pracy
Po śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Dotyczy to umowy o pracę. Prawa majątkowe przechodzą na bliskich. Należą do nich małżonek. Prawo mają też osoby uprawnione do renty rodzinnej. Jeśli takich osób nie ma, prawa wchodzą do spadku.
Prawa majątkowe to należności pieniężne. Pracownik nabył do nich prawo za życia. Nie zostały mu wypłacone. Obejmują zaległe wynagrodzenie. Dotyczą też ekwiwalentu za urlop. Wliczają się w to trzynastka i świadczenie urlopowe. Pracodawca powinien wypłacić te prawa uprawnionym osobom. Kwestie te reguluje Kodeks pracy.
Podsumowanie najważniejszych informacji
Prawo do emerytury ustaje ze śmiercią. Można ubiegać się o niezrealizowane świadczenie. Wniosek złóż w ZUS w ciągu 12 miesięcy. Trzynasta i czternasta emerytura nie są wypłacane pośmiertnie. Zasiłek pogrzebowy wynosi 4000 zł. Renta rodzinna przysługuje bliskim uprawnionym. Były małżonek może ją otrzymać pod pewnymi warunkami. Pamiętaj o formalnościach w ZUS. Skonsultuj się z doradcą ZUS lub prawnikiem.
| Świadczenie | Komu przysługuje | Termin na wniosek | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Niezrealizowane świadczenie (emerytura/renta podstawowa) | Małżonek, dzieci, inni uprawnieni do renty rodzinnej lub prowadzący wspólne gospodarstwo | 12 miesięcy od śmierci | Dotyczy niewypłaconych świadczeń należnych za życia |
| Trzynasta emerytura | Zazwyczaj tylko osobom żyjącym w dniu 31 marca | Nie dotyczy (wypłata automatyczna) | Nie przechodzi na spadkobierców, chyba że zmarły spełniał warunki i nie otrzymał wypłaty |
| Czternasta emerytura | Zazwyczaj tylko osobom żyjącym w dniu wypłaty | Nie dotyczy (wypłata automatyczna) | Nie przechodzi na spadkobierców |
| Zasiłek pogrzebowy | Najbliższa rodzina, inne osoby ponoszące koszty pogrzebu | 12 miesięcy od śmierci | Maksymalnie 4000 zł |
| Renta rodzinna | Małżonek, dzieci, inni członkowie rodziny spełniający warunki | Brak określonego terminu (świadczenie długoterminowe) | Wymaga spełnienia warunków (wiek, niezdolność do pracy) |
| Prawa majątkowe ze stosunku pracy | Małżonek, osoby uprawnione do renty rodzinnej, spadkobiercy | Brak określonego terminu (należności pracownicze) | Dotyczy niewypłaconych należności pracowniczych (np. wynagrodzenie, ekwiwalent za urlop) |
Czy listonosz wypłaci emeryturę po śmierci?
Listonosz nie powinien wypłacać emerytury lub renty domownikom. Prawo do świadczenia ustaje z chwilą śmierci osoby uprawnionej.
Czy 13. emerytura przysługuje po śmierci?
Trzynasta emerytura co do zasady przysługuje tylko osobom żyjącym. Nie jest wypłacana pośmiertnie. Wyjątek to sytuacja, gdy zmarły spełniał warunki (np. żył 31 marca) i świadczenie nie zostało jeszcze wypłacone.
Czy 14. emerytura przysługuje po śmierci?
Czternasta emerytura, podobnie jak trzynasta, nie przysługuje po śmierci. Otrzymują ją jedynie osoby żyjące w dniu wypłaty świadczenia.
Jaki jest termin na wniosek o niezrealizowane świadczenie?
Wniosek o niezrealizowane świadczenie musisz złożyć w ZUS. Masz na to 12 miesięcy od dnia śmierci osoby uprawnionej do świadczenia.
Czy były małżonek dostanie rentę rodzinną?
Były małżonek może otrzymać rentę rodzinną. Musi jednak spełnić określone warunki prawne. Kwestie te były przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego.
