Wielu przedsiębiorców zastanawia się, jak ich praca na własny rachunek wpłynie na przyszłą emeryturę. System emerytalny dla osób prowadzących działalność gospodarczą różni się od tego dla pracowników na etacie. Zrozumienie tych różnic i zasad jest kluczowe dla świadomego planowania przyszłości finansowej.
Czy prowadząc działalność gospodarczą, trzeba opłacać składki na emeryturę?
Tak, przedsiębiorcy są zobowiązani do opłacania składek do ZUS. Obejmują one ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dotyczy to także składki emerytalnej. Przedsiębiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Istnieją pewne wyjątki od tego obowiązku. Emeryci i renciści, którzy osiągnęli wiek emerytalny, mogą podlegać ubezpieczeniom emerytalno-rentowym na zasadzie fakultatywnej. Obowiązek opłacania składek nie dotyczy też pracowników na umowie o pracę. Nie obejmuje również osób prowadzących działalność nierejestrowaną.
Jakie składki ZUS płaci przedsiębiorca?
Przedsiębiorca opłaca składki na kilka funduszy. Są to ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) i zdrowotne. Płaci też na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy nie zawsze są obowiązkowe. Nie płaci się ich przy opłacaniu składek od preferencyjnej podstawy. Wysokość składek społecznych zależy od podstawy wymiaru. Jest ona wyrażona w procentach od tej podstawy.
Ile wynosi składka emerytalna dla przedsiębiorcy?
Składka emerytalna to 19,52% podstawy wymiaru składek. W 2025 roku minimalna podstawa wynosi 5203,80 zł. Minimalna miesięczna wpłata na składkę emerytalną to 1015,78 zł. W 2024 roku minimalna podstawa ZUS wynosiła 4694,40 zł. Minimalna składka ZUS wynosiła 1600,27 zł.
W 2025 roku minimalne wynagrodzenie miesięczne to 4 666,00 zł. Minimalna podstawa wymiaru składek to około 5203 zł. Miesięczna składka przy minimalnej podstawie wynosi około 1773,96 zł. Maksymalna podstawa wymiaru składek w 2025 roku to 21 683 zł. Składka przy maksymalnej podstawie wynosi około 7392 zł miesięcznie. Maksymalna miesięczna składka społeczna w 2025 roku to 7392 zł. Podstawa wymiaru składek może być zadeklarowana do 21 683 zł w 2025 roku.
| Składka (2025) | Procent podstawy | Kwota przy minimalnej podstawie (5203,80 zł) |
|---|---|---|
| Emerytalna | 19,52% | 1015,78 zł |
| Rentowa | 8,00% | 416,30 zł |
| Chorobowa (dobrowolna) | 2,45% | 127,49 zł |
| Wypadkowa | 0,67% – 3,33% | 86,90 zł (przy 1,67%) |
| Fundusz Pracy i Solidarnościowy | 2,45% | 127,49 zł |
| Razem (bez zdrowotnej) | 1646,47 zł |
Co się stanie, jeśli przedsiębiorca nie opłaca składek emerytalnych?
Brak opłacania składek obniża przyszłe świadczenia emerytalne. Zaległości składkowe mogą skutkować odsetkami. Mogą też pojawić się dodatkowe opłaty. Możliwe jest postępowanie egzekucyjne. ZUS może nawet wpisać hipotekę przymusową na nieruchomości. Monitorowanie zobowiązań wobec ZUS jest bardzo ważne.
Jak ZUS oblicza emeryturę dla przedsiębiorców?
Wysokość emerytury z działalności gospodarczej zależy od kilku czynników. Liczą się zgromadzone składki i kapitał początkowy. Ważna jest ich waloryzacja. Kwotę dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia. Statystyczne tablice dalszego trwania życia ogłasza GUS. Przewidywana emerytura przedsiębiorcy zależy od historii opłacania składek. Im wyższa podstawa składek, tym wyższa emerytura. Każda wpłacona złotówka zwiększa kapitał emerytalny.
Ile wynosi emerytura z działalności gospodarczej?
Wysokość emerytury może znacznie się różnić. Zależy od wielu lat opłacania składek. Przedsiębiorca opłacający składki na minimalnym poziomie otrzyma emeryturę zbliżoną do minimalnej. W 2023 roku minimalna emerytura wynosiła 1588,44 PLN brutto. W 2022 roku średnia emerytura z ZUS dla byłych przedsiębiorców wynosiła 2355 zł. Przewidywana emerytura przedsiębiorcy w 2024 r. wynosi od 2600 do 3000 zł brutto. Prognozy na 2059 rok przewidują średnią emeryturę 1810 zł dla kobiet i 2450 zł dla mężczyzn. Przeciętna przyszła emerytura kobiet prowadzących działalność to 1810 zł. Mężczyzn to 2450 zł w prognozie na 2059 rok. Od 1 marca br. minimalna emerytura to 1200 zł brutto.
Jaka emerytura po 25 latach prowadzenia działalności gospodarczej?
Po 25 latach opłacania składek prognozowana emerytura może wynosić około 3176 zł brutto miesięcznie. Jest to szacunek przy założeniu opłacania składek od standardowej podstawy.
Jaka emerytura po 35 latach działalności gospodarczej?
Po 35 latach działalności emerytura może oscylować wokół minimalnego świadczenia. Może być wyższa w zależności od wysokości opłacanych składek. Przykład 48-letniego mężczyzny prowadzącego działalność przez 35 lat wskazuje, że w 2039 roku otrzyma minimalne świadczenie w wysokości 3456 zł brutto.
Ogólne projekcje na poziomie 30% (albo mniej) ostatniej pensji za 30-40 lat, jeszcze z reguły przy płaconym najniższym zusie na działalności, sprawia, że nie ma co liczyć na emeryturę państwową. – Olek
Według Iwony Kowalskiej-Matis, dłuższa aktywność zawodowa wpływa na wyższe emerytury.
Jakie są różnice między emeryturą z działalności gospodarczej a z etatu?
Główną różnicą jest podstawa wymiaru składek. Na etacie składki naliczane są od faktycznego wynagrodzenia brutto. Przedsiębiorca sam deklaruje podstawę wymiaru składek. Najczęściej jest to 60% przeciętnego wynagrodzenia. Minimalna emerytura z działalności gospodarczej w 2023 roku to 1588,44 zł brutto. Wysokość emerytury z działalności gospodarczej może znacznie różnić się od tej z etatu. Przedsiębiorcy często opłacają minimalne składki ZUS. To skutkuje niższym przyszłym świadczeniem. Pracownicy etatowi mają składki odprowadzane od pełnego wynagrodzenia.
Dlaczego świadczenia dla przedsiębiorców są niskie?
Niskie emerytury przedsiębiorców wynikają z niskiej podstawy wymiaru składek. Wielu przedsiębiorców opłaca składki od minimalnej podstawy. Chcą w ten sposób zmniejszyć bieżące koszty. To bezpośrednio przekłada się na niski kapitał emerytalny. W efekcie przyszłe świadczenie jest niskie. Przedsiębiorcy często oczekują raczej minimalnej emerytury.
Czy przedsiębiorca może dobrowolnie zwiększyć swoje składki emerytalne?
Tak, przedsiębiorca może zadeklarować wyższą podstawę wymiaru składek. Podstawa wymiaru składek może być dowolnie wyższa niż minimalna. Im wyższa podstawa, tym większa część składki trafia na konto emerytalne. Każda wpłacona złotówka zwiększa kapitał emerytalny. Ten kapitał zostanie uwzględniony przy obliczaniu świadczenia. Zwiększenie składek to jeden ze sposobów na podniesienie przyszłej emerytury.
- Planować wydatki na składki z wyprzedzeniem.
- Rozważyć podniesienie podstawy składek dla wyższej emerytury.
- Skonsultuj się z doradcą finansowym lub podatkowym.
Czy przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg w składkach emerytalnych, np. Małego ZUS-u?
Tak, przedsiębiorcy mogą korzystać z różnych ulg. Ulga na start zwalnia z opłacania składek społecznych przez pierwsze 6 miesięcy. Płaci się wtedy tylko składkę zdrowotną. Ulga na start nie wlicza się do stażu emerytalnego. Przez kolejne 24 miesiące można korzystać z preferencyjnych składek ZUS. Podstawa wymiaru składek wynosi wtedy 30% minimalnego wynagrodzenia. Po dwóch latach można przejść na preferencyjny ZUS. Następnie można skorzystać z Małego ZUS Plus. Podstawa składek zależy od dochodu. Ulgi te obniżają bieżące koszty. Mają jednak negatywny wpływ na wysokość przyszłej emerytury. Ulgi i zwolnienia z opłacania składek są uwzględniane w prognozach emerytalnych.
Jak prowadzenie działalności gospodarczej wpływa na wysokość emerytury w praktyce?
Prowadzenie działalności gospodarczej wpływa na emeryturę poprzez opłacane składki. Liczą się lata składkowe. Minimalny okres składkowy to 20 lat dla kobiet. Dla mężczyzn to 25 lat. Spełnienie tego warunku pozwala uzyskać minimalną emeryturę. Przedsiębiorca ubiega się o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego. Wiek to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Minimalna emerytura jest podwyższana do 1780,96 zł. Wymaga to udokumentowania 20 (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) składek. Dla przedsiębiorców urodzonych po 1948 r. działalność i praca na etat doliczają się do kapitału emerytalnego.
Jak obliczyć wysokość emerytury z działalności gospodarczej?
ZUS oblicza wysokość emerytury. Bierze pod uwagę kapitał początkowy. Dodaje zwaloryzowane składki zgromadzone na koncie i subkoncie. Sumę dzieli przez średnie dalsze trwanie życia. Tablice długości życia ogłasza Główny Urząd Statystyczny (GUS). Średni dalszy okres życia dla 65-latka w 2024 r. to 214,6 miesięcy.
Czy można prowadzić działalność gospodarczą na emeryturze?
Tak, działalność gospodarcza na emeryturze jest możliwa. Można kontynuować działalność bez ograniczeń wiekowych. Przedsiębiorca nie musi zaprzestawać działalności po nabyciu prawa do emerytury. Po uzyskaniu prawa do emerytury składki społeczne stają się dobrowolne. Ubezpieczenie wypadkowe jest obligatoryjne. Do chorobowego nie można przystąpić, jeśli składki są dobrowolne. Obowiązkowe jest ubezpieczenie zdrowotne. Można być zwolnionym ze składki zdrowotnej przy spełnieniu warunków. Dotyczy to np. pobierania świadczenia poniżej minimalnego wynagrodzenia. W 2021 r. limit wynosił 2800 zł. Działalność na emeryturze może zwiększyć dochody. Może też potencjalnie podnieść wysokość emerytury poprzez ponowne przeliczenie.
Emerytura a osiągane zarobki
Zarobki dorabiane na emeryturze nie są limitowane po osiągnięciu wieku emerytalnego. Dotyczy to wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Po osiągnięciu wieku 65 lat zarobki nie wpływają na wysokość ani wypłatę emerytury. Dotyczy to osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny. Emeryci na wcześniejszej emeryturze muszą uważać na limity przychodów. Limity są aktualizowane co kwartał. Przekroczenie limitu dochodów może skutkować zawieszeniem lub pomniejszeniem emerytury. Dochody z działalności nie wpływają na prawo do trzynastej i czternastej emerytury.
Przeliczanie emerytury przy prowadzeniu działalności
Pracujący emeryci mogą ubiegać się o ponowne przeliczenie emerytury. Dotyczy to osób osiągających dochód z własnej działalności. Przeliczenie odbywa się na podstawie składek odprowadzanych podczas działalności. Bierze się też pod uwagę kapitał początkowy. Dodatkowe dochody mogą spowodować wyższą podstawę wymiaru emerytury. Proces przeliczania emerytury jest czasochłonny. Może trwać kilka miesięcy. Emerytura może zostać obniżona. Dzieje się tak, jeśli dochody z działalności są niższe od poprzednich. Możliwa jest kontynuacja opłacania składek. Możliwe jest przeliczanie świadczenia mimo przekroczenia limitu dla wcześniejszych emerytur.
Jakie dokumenty są potrzebne do przeliczenia emerytury?
Przy przeliczaniu emerytury konieczne jest złożenie odpowiednich dokumentów do ZUS. Potwierdzają one dochody i opłacone składki. Dokumentami potrzebnymi są zaświadczenia o dochodach i wykaz składek. Wymagana jest decyzja o przyznaniu emerytury. Potrzebne są rozliczenia roczne (PIT-y). Dokumenty do przeliczenia emerytury za lata 1949-1953 to książeczka ubezpieczeniowa. Należy dołączyć zaświadczenia z zakładów pracy. Potrzebne są akta osobowe i dokumenty potwierdzające wynagrodzenie.
- Zaleca się zebranie wszystkich niezbędnych dokumentów zawczasu.
- Złożyć dokumenty w odpowiednim terminie.
- Regularnie śledzić zmiany w przepisach prawnych.
- Analizować skutki finansowe rozpoczęcia działalności na emeryturze.
Jakie dodatkowe możliwości oszczędzania na emeryturę mają przedsiębiorcy?
Przedsiębiorcy powinni rozważyć dodatkowe formy oszczędzania. Emerytura państwowa może być niska. Dodatkowe oszczędności zapewniają większe bezpieczeństwo finansowe. Można oszczędzać w ramach III filara. Dostępne są IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego). Umożliwiają one gromadzenie środków bez podatku Belki przy wypłacie. Limit wpłat na IKE w 2025 to 26 019 zł. Limit wpłat na IKZE w 2025 to 10 407,60 zł. Dla przedsiębiorców limit IKZE wynosi 15 611,40 zł. Inne formy to fundusze inwestycyjne i nieruchomości. Można też rozważyć polisy inwestycyjne. Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to kolejna opcja.
- Rozważyć odkładanie dodatkowych środków na emeryturę.
- Skorzystać z IKE, IKZE, funduszy inwestycyjnych.
- Zainwestować w nieruchomości lub polisy inwestycyjne.
- Rozważyć dodatkowe formy zabezpieczenia emerytalnego.
Czy działalność gospodarcza wlicza się do stażu pracy?
Okres prowadzenia działalności gospodarczej nie wlicza się do stażu pracy. Tak stanowią aktualne przepisy Kodeksu Pracy. Staż pracy to czas przepracowany na podstawie umowy o pracę. Wliczają się też inne formy przewidziane prawem. Do stażu pracy wlicza się zatrudnienie na umowę o pracę. Obejmuje to powołanie, mianowanie, wybór. Wlicza się służba wojskowa. Obejmuje prowadzenie gospodarstwa rolnego. Wlicza się czas przywrócenia do pracy. Dotyczy to też skrócenia okresu wypowiedzenia. Urlop wychowawczy wlicza się do stażu. Wlicza się pobieranie zasiłku dla bezrobotnych. Studia doktoranckie do 4 lat również się wliczają.
Na co wpływa staż pracy?
Staż pracy wpływa na różne uprawnienia pracownicze. Zwiększa długość urlopu wypoczynkowego. Daje prawo do nagrody jubileuszowej. Wpływa na dodatek służbowy. Określa wysokość odprawy. Ma znaczenie dla długości okresu wypowiedzenia. Przedsiębiorca nie może przejść na wcześniejszą emeryturę ze względu na staż pracy. Liczą się tylko lata składkowe i powszechny wiek emerytalny. Propozycje zmian w prawie mają na celu uwzględnienie działalności gospodarczej w stażu pracy.
Czy to się zmieni?
Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że brak uwzględnienia działalności gospodarczej jest niesprawiedliwe. Rząd rozważa zmiany prawne. Propozycje zmian mają na celu uwzględnienie działalności gospodarczej w stażu pracy. Projekt ustawy o zaliczaniu działalności gospodarczej do stażu pracy nie został jeszcze zatwierdzony. Zmiany w Kodeksie pracy są rozważane przez resort pracy.
Jakie dokumenty przygotować do uzyskania emerytury z działalności gospodarczej?
Procedura ubiegania się o emeryturę wymaga złożenia wniosku. Należy dołączyć odpowiednie dokumenty. Potrzebne są dokumenty potwierdzające datę urodzenia. Należy przedstawić okresy zatrudnienia i prowadzenia działalności. Wymagane są dokumenty potwierdzające stan zdrowia (jeśli dotyczy). Konieczne są dokumenty potwierdzające wynagrodzenia i dochody. Przy przeliczaniu emerytury konieczne jest złożenie odpowiednich dokumentów do ZUS. Potwierdzają one dochody i opłacone składki. Dokumentami potrzebnymi do przeliczenia są zaświadczenia o dochodach. Należy dołączyć wykaz składek. Wymagana jest decyzja o przyznaniu emerytury. Potrzebne są rozliczenia roczne, czyli PIT-y. Przed złożeniem wniosku o przeliczenie emerytury warto zapoznać się z formalnościami.
- Przygotować dokumenty do uzyskania emerytury.
- Skorzystać z kalkulatorów emerytalnych dostępnych od ZUS.
- Regularnie przeglądać konto emerytalne na PUE ZUS.
ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) to główna instytucja zajmująca się emeryturami. Wnioski składa się w jednostkach ZUS lub online przez PUE ZUS. Rejestracja działalności gospodarczej w CEIDG jest możliwa online. Można to zrobić osobiście lub pocztą z notarialnym podpisem.
Jakie są prognozy dla przedsiębiorców-emerytów?
Liczba osób w wieku emerytalnym będzie rosła. Wymaga to reform systemu emerytalnego. Rosnąca liczba osób decyduje się na samozatrudnienie. Zwiększa się rola prywatnych oszczędności na emeryturę. Dążenie do zwiększenia elastyczności składek jest widoczne. Chodzi też o możliwości opłacania składek w wyższych kwotach. Aktywność zawodowa emerytów poprzez działalność gospodarczą staje się trendem. Ulgi podatkowe dla seniorów są dostępne. Działalność gospodarcza na emeryturze jest sposobem na zwiększenie dochodów. Dochody z działalności nie wpływają na prawo do świadczeń emerytalnych i dodatków. Przewiduje się zwiększenie świadomości przedsiębiorców. Dotyczy to konieczności własnego oszczędzania na emeryturę. Wykorzystanie ulg i preferencyjnych składek ZUS jest popularne wśród młodych przedsiębiorców. Dostosowywanie form zabezpieczenia emerytalnego jest ważne. Powinno pasować do indywidualnych potrzeb.
Zmiany w przepisach mogą wpływać na wysokość składek. Mogą też zmieniać ulgi podatkowe dla emerytów prowadzących działalność. Dążenie do poprawy dokładności wyliczeń kapitału początkowego przez ZUS jest istotne. Kontynuacja działalności gospodarczej na emeryturze to sposób na poprawę sytuacji finansowej. Użycie formalnych procedur do przeliczeń świadczeń jest konieczne. Zwiększanie świadczeń jest możliwe poprzez składki z działalności gospodarczej.
W 2059 roku przewiduje się, że średnia emerytura samozatrudnionych wyniesie 1810 zł dla kobiet. Dla mężczyzn wyniesie 2450 zł. Założono, że osoby rozpoczynające działalność w wieku 25 lat pracują nieprzerwanie do emerytury. Ulgi i zwolnienia z opłacania składek dla przedsiębiorców są uwzględnione w prognozach emerytalnych.
Prowadzenie odrębnych kont firmowych i prywatnych jest sugerowane. Służy lepszemu zarządzaniu finansami. Pomaga w planowaniu emerytury. Wypłacanie sobie regularnej pensji pozwala systematycznie odkładać na emeryturę. Przedłużanie aktywności zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego jest korzystne. Dłuższa praca podnosi wysokość świadczenia. Może to być 8-10% za każdy dodatkowy rok. Zadbaj o odprowadzanie składek na koncie ZUS. Dodatkowo oszczędzaj w IKE lub IKZE. To zwiększy wysokość przyszłej emerytury.
