Dodatkowe świadczenia dla seniorów budzą wiele pytań. Kluczowa kwestia to ich wpływ na prawo do innych form wsparcia. Wyjaśniamy, czy trzynasta i czternasta emerytura są wliczane do dochodu przy ubieganiu się o pomoc społeczną i inne świadczenia.
Czym są 13. i 14. emerytura?
Sejm uchwalił ustawę w styczniu 2020 roku. Wprowadziła ona dodatkowe roczne świadczenie pieniężne. Przeznaczone jest dla emerytów i rencistów. Nazywane jest potocznie trzynastą emeryturą. Choć nazwa ta nie jest w pełni precyzyjna. Świadczenie dostają bowiem nie tylko emeryci, ale też renciści. Ma ono charakter socjalny. Stanowi wsparcie finansowe. Pomaga szczególnie osobom pobierającym niskie świadczenia. Świadczenie nie zależy od stażu pracy. Nie jest też związane z wysokością odprowadzonych składek.
W 2024 roku seniorzy otrzymają także czternastą emeryturę. To kolejne dodatkowe świadczenie pieniężne. Podobnie jak trzynastka, ma na celu poprawę sytuacji materialnej seniorów. Obie wypłaty są formą wsparcia od państwa.
Kiedy wypłacane są dodatkowe emerytury?
Trzynasta emerytura wypłacana jest co roku. Zazwyczaj trafia na konta seniorów w kwietniu. Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne dostaną ją w maju. Dokładne terminy podaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wypłaty realizowane są automatycznie. Nie trzeba składać żadnego wniosku.
Czternasta emerytura ma swoje terminy. Zazwyczaj wypłacana jest w drugiej połowie roku. Konkretne daty ustala rząd. Także w tym przypadku wypłata następuje automatycznie.
| Świadczenie | Termin wypłaty |
|---|---|
| Trzynasta emerytura | Kwiecień (zwykle), Maj (dla świadczeń przedemerytalnych) |
| Czternasta emerytura | Druga połowa roku (terminy ustala rząd) |
Ile wynoszą 13. i 14. emerytura?
Wysokość trzynastej emerytury jest równa kwocie najniższej emerytury. Kwota ta jest corocznie waloryzowana. Waloryzacja emerytur w 2025 roku wyniosła 5,5%. Wysokość emerytury minimalnej po tej waloryzacji to 1879,91 zł brutto. Daje to 1709,82 zł netto.
Trzynasta emerytura w 2025 roku wyniesie 1879,91 zł brutto. Kwota do wypłaty netto to 1709,82 zł. Czternasta emerytura również zazwyczaj wynosi tyle samo co minimalna emerytura. Jej wysokość może jednak zależeć od wysokości podstawowego świadczenia. Dla wyższych emerytur czternastka może być niższa lub wcale nie przysługiwać.
Kwoty wypłacone w 2023 r. tzw. 13 i 14 emerytury były opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zobacz, jak zmieniała się wysokość trzynastej emerytury netto na przestrzeni lat:
Czy 13. i 14. emerytura wlicza się do dochodu w pomocy społecznej?
To jedno z najczęstszych pytań. Odpowiedź jest prosta i ważna dla wielu seniorów. Trzynasta emerytura nie jest uwzględniana. Nie liczy się jej przy obliczaniu dochodu. Dotyczy to dochodu potrzebnego do uzyskania pomocy społecznej. Zgodnie z artykułem 8, punkt 3 ustawy o pomocy społecznej, trzynasta emerytura nie wpływa na wysokość dochodu. Nie jest brana pod uwagę przy przyznawaniu wsparcia.
Podobnie jest z czternastą emeryturą. 14 emerytura, podobnie jak trzynasta, nie jest wliczana do dochodu. Nie liczy się jej przy ubieganiu się o pomoc społeczną. Otrzymanie tego dodatku nie ogranicza możliwości uzyskania innych świadczeń. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej potwierdziło te zasady. Trzynasta i czternasta emerytura nie są uwzględniane. Dotyczy to obliczania dochodu do świadczeń rodzinnych i pomocy społecznej.
„Trzynasta emerytura nie jest uwzględniana przy obliczaniu dochodu potrzebnego do uzyskania pomocy społecznej.”
„Czternasta emerytura, podobnie jak trzynasta, nie jest wliczana do dochodu przy ubieganiu się o pomoc społeczną.”
Wpływ dodatkowych emerytur na inne świadczenia
Niewliczanie dodatkowych emerytur do dochodu ma szerokie konsekwencje. Poprawia dostęp do różnych form wsparcia. Emeryci i renciści mogą korzystać z wielu dodatków. Nie muszą obawiać się o przekroczenie limitów dochodowych. Zmiany legislacyjne miały na celu ułatwienie seniorom dostępu do pomocy.
Świadczenia rodzinne
Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne nie wpływa na świadczenia rodzinne. Tzw. 13 i 14 wypłacone w roku 2023 nie stanowią dochodu. Nie są dochodem w rozumieniu definicji z art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne oraz 14 emerytura nie są wliczane do dochodu. Dotyczy to rozpatrywania wniosków o świadczenia rodzinne.
Dodatek osłonowy
Kwoty 13. i 14. emerytury nie wlicza się do dochodu. Dotyczy to ustalania prawa do dodatku osłonowego. W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. przedłużono regulacje wspierające rodziny. Obejmowały one dodatek osłonowy. Przysługuje on na koszty energii, gazu i żywności. Przeciętne miesięczne dochody uprawniające do dodatku osłonowego są określone. Wynoszą 2100 zł dla gospodarstwa jednoosobowego. W gospodarstwie wieloosobowym limit to 1500 zł na osobę. Otrzymanie trzynastki czy czternastki nie wpływa na spełnienie tych kryteriów.
| Gospodarstwo | Próg dochodowy (miesięcznie) |
|---|---|
| Jednoosobowe | 2100 zł |
| Wieloosobowe (na osobę) | 1500 zł |
Świadczenie uzupełniające dla niesamodzielnych (500+)
Trzynasta emerytura nie spowoduje obniżenia świadczenia. Dotyczy to świadczenia uzupełniającego. Przysługuje ono osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji. Kwota dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego nie będzie rzutować na prawo do tego świadczenia.
Dodatek mieszkaniowy
Trzynasta emerytura nie wpłynie na prawo do dodatku mieszkaniowego. Nie będzie wliczana do limitów dochodu. Kwota miesięcznego dochodu, od której obniża się dodatki mieszkaniowe, jest określona. Wynosi 175% kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym. W gospodarstwie wieloosobowym jest to 125%. Dodatkowe emerytury nie zaburzą tych wyliczeń.
Ulga rehabilitacyjna
Przy obliczaniu ulgi rehabilitacyjnej dodatkowe świadczenie nie jest brane pod uwagę. Odliczenie wydatków na cele rehabilitacyjne stosuje się. Dotyczy to także wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Trzynastka czy czternastka nie wpływają na możliwość skorzystania z ulgi.
Alimenty
Otrzymanie trzynastki nie wpłynie na prawo do alimentów. Nie będzie również podlegało potrąceniom czy egzekucjom z tytułu alimentów. Kwota trzynastej emerytury jest wolna od potrąceń i egzekucji.
Zajęcia komornicze
Trzynasta emerytura jest wolna od zajęć komorniczych. Nie można z niej potrącić należności. Nie można też dokonać egzekucji. Kwota trzynastej emerytury jest wolna od potrąceń i egzekucji, co zapewnia większą stabilność finansową. Dotyczy to także czternastej emerytury.
„Trzynasta emerytura jest całkowicie wolna od zajęć komorniczych.”
Dlaczego dodatkowe emerytury nie są wliczane do dochodu?
Wprowadzono te zmiany, aby poprawić sytuację materialną seniorów. Celem było też zwiększenie ich dostępności do pomocy. Zmiana art. 10 wpływa na to, że emerytury nie są brane pod uwagę przy obliczaniu dochodu. Niewliczanie emerytur do dochodu poprawia dostęp do różnych form wsparcia. Dzieje się tak dla emerytów i rencistów. Dzięki zmianom emeryci mogą korzystać z dodatków osłonowych, pomocy społecznej, zasiłków rodzinnych. Nie muszą obawiać się o przekroczenie limitów dochodowych.
Projektowane rozwiązanie wyszło naprzeciw oczekiwaniom seniorów. Stanowi wsparcie finansowe. Jest szczególnie znaczące dla osób pobierających niskie świadczenia. Polakom bardzo spodobał się pomysł wypłaty trzynastej emerytury. Badanie CBOS w marcu pozytywnie oceniło go w 84%. To pokazuje, że dodatkowe wsparcie jest potrzebne. Osoby starsze są grupą najbardziej zagrożoną ubóstwem. Grozi im też wykluczenie społeczne.
„projektowane rozwiązanie wyjdzie naprzeciw oczekiwaniom większości emerytów i rencistów, stanowiąc wsparcie finansowe, szczególnie znaczące dla osób pobierających niskie świadczenia”
„To pokazuje, że dodatkowe wsparcie dla emerytów i rencistów jest potrzebne.”
Jak ustalić dochód dla świadczeń w praktyce?
Ustalanie dochodu dla świadczeń socjalnych wymaga precyzji. Dochód do ustalenia dla świadczeń w okresie 2024/25 obejmuje dochód z 2023 roku. Należy odjąć od niego składki społeczne i zdrowotne. Trzeba też odjąć podatek od dochodu. Kluczowe jest odjęcie kwot tzw. 13 i 14 emerytur netto. Organ właściwy powinien odjąć od dochodu składki i kwoty świadczeń. W ten sposób uzyskuje się dochód netto. Ten dochód jest podstawą do wyliczenia uprawnień.
Systemy cyfrowe wspierają ten proces. Urzędy korzystają z USŁUGI ePodatki. Wykorzystują System Emp@tii. Używają Usługi wymiany danych z Ministerstwem Finansów. Wymiana danych z ZUS Z1 także jest wykorzystywana. Upraszcza to weryfikację danych o dochodach.
Przykład rodziny pokazuje proces. Matka z czterema dziećmi ubiega się o świadczenia. Dochód męża wyniósł 21 500 zł w 2023 roku. Po odliczeniu składek i emerytur netto dochód wyniósł 16 749,02 zł. Ta kwota jest brana pod uwagę.
Kwoty tzw. 13 i 14 emerytury należy ustalić indywidualnie. Dotyczy to każdego wnioskującego. Sugestie dla organu właściwego są jasne. Przy ustalaniu prawa do świadczeń na okres 2024/25 należy odjąć od dochodu składki zdrowotne i inne składki z 2023 r.
Zobacz przykładowe dane finansowe:
Ważne rozróżnienie: trzynastka emerytalna a inne „trzynastki”
W dyskusjach pojawia się pewne zamieszanie. Dotyczy ono różnych rodzajów „trzynastek”. Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów to jedno. Innym świadczeniem jest dodatkowe wynagrodzenie roczne. Nazywane jest też potocznie trzynastką. Przysługuje ono pracownikom sfery budżetowej. Różnica między nimi jest istotna.
Roczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi w lutym 2023 roku dotyczyło pracy w 2022 roku. Klient otrzymał takie wynagrodzenie. W marcu złożył podanie o pomoc. Kwota tej „trzynastki pracowniczej” nie przekraczała pięciokrotności kryterium dochodowego. Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, dochodem jest suma miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku. Całą kwotę (wynagrodzenie + trzynastkę pracowniczą) z miesiąca lutego należy wliczyć do dochodu rodziny. Dodatkowa roczna świadczenie pieniężne (tzw. trzynasta emerytura) nie wlicza się do dochodu według ustawy z dnia 9 stycznia 2020 r. Ważne jest, aby odróżnić te dwa rodzaje wypłat przy ustalaniu dochodu.
„Wynagrodzenie + trzynastka z lutego należy wliczyć do dochodu rodziny”
„Nie wlicza się do dochodu trzynasta emerytura według ustawy z dnia 9 stycznia 2020 r.”
Czy 13. emerytura jest wliczana do dochodu przy zasiłku celowym?
Trzynastka emerytura/renta może nie być wliczana do dochodu przy zasiłku celowym. Zgodnie z przepisami ustawy o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym, co do zasady nie jest ona dochodem w kontekście świadczeń socjalnych.
Czy muszę składać wniosek o 13. lub 14. emeryturę?
Nie, emerytura z ZUS i KRUS wypłacana jest automatycznie. Nie ma konieczności składania wniosku o te dodatkowe świadczenia.
Czy 13. i 14. emerytura są opodatkowane?
Tak, kwoty wypłacone w 2023 r. tzw. 13 i 14 emerytury były opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Czy trzynasta emerytura wpływa na ulgę rehabilitacyjną?
Nie, przy obliczaniu ulgi rehabilitacyjnej dodatkowe świadczenie nie jest brane pod uwagę.
Gdzie szukać oficjalnych informacji o emeryturach?
Oficjalne informacje można znaleźć na stronach Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Portalu Gov.pl, a także w serwisach ZUS i KRUS.
Podsumowanie i kluczowe informacje
Trzynasta i czternasta emerytura to ważne wsparcie dla seniorów. Przepisy jasno określają ich status. Nie są one wliczane do dochodu. Dotyczy to większości świadczeń socjalnych. Należą do nich pomoc społeczna i świadczenia rodzinne. Nie wpływają na dodatek osłonowy. Nie obniżają świadczenia dla niesamodzielnych. Są wolne od zajęć komorniczych.
Warto pamiętać o rozróżnieniu. Trzynastka emerytalna to co innego. Różni się od rocznego wynagrodzenia. To drugie jest wliczane do dochodu. Przy ustalaniu dochodu dla świadczeń na okres 2024/25 odlicza się składki i dodatkowe emerytury netto z 2023 r. Organ właściwy powinien dokonać tych odliczeń. W razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z urzędem. Uzyskasz tam precyzyjne informacje o swojej sytuacji.
- Przy ustalaniu prawa do świadczeń na okres 2024/25 odjąć od dochodu składki zdrowotne i inne składki z 2023 r.
- Kwoty tzw. 13 i 14 emerytury należy ustalić indywidualnie dla każdego wnioskującego.
- Organ właściwy powinien odjąć od dochodu składki i kwoty świadczeń, aby uzyskać dochód netto.
