Chiny wprowadzają historyczne zmiany w systemie emerytalnym. Plan stopniowego podnoszenia wieku emerytalnego rusza od 2025 roku. Decyzja jest odpowiedzią na wyzwania demograficzne starzejącego się społeczeństwa.
Dlaczego Chiny zmieniają system emerytalny?
Chiński system emerytalny przechodzi transformację. To największa zmiana od ponad 70 lat. Główną przyczyną są wyzwania demograficzne. Populacja Chin starzeje się szybko. Średnia długość życia znacznie wzrosła. W 1960 roku wynosiła około 44 lata. Obecnie przekracza 77 lat, a według innych danych nawet 78,2 lata. Do 2050 roku ma przekroczyć 80 lat.
Jednocześnie spada wskaźnik dzietności. Wynosi 1,3 dziecka na kobietę. Poziom zastępowalności pokoleń to 2,1. Ludność w wieku produkcyjnym kurczy się. W 2020 roku spadła o 40 mln osób. Liczyła wtedy 879 mln. W 2023 roku odnotowano drugi z rzędu spadek liczby ludności. Polityka jednego dziecka miała na to duży wpływ. W ciągu dekady w Chinach przybędzie 300 mln emerytów. Około 300 milionów osób w wieku 50-60 lat opuści rynek pracy w najbliższej dekadzie. Ta liczba jest bliska populacji Stanów Zjednoczonych. Kurczące się fundusze emerytalne wymagają reform. System staje się mniej wydajny i kosztowny.
Jak działa chiński system emerytalny?
System emerytalny w Chinach obejmuje prawie miliard osób. W 2019 roku pobierało emeryturę prawie miliard osób. System opiera się na trzech filarach. To filar państwowy, zakładowy i indywidualny. Pierwszy filar powstał w 1997 roku. Składki pracodawcy wynoszą do 20%. Składki pracownika to 8%. Saldo konta osobistego jest wypłacane ratami przez 10 lat po przejściu na emeryturę.
Istnieją odrębne systemy dla urzędników państwowych. Zostały znowelizowane w 2015 roku. System wiejski jest dobrowolny. Świadczenia są w nim mniej hojne. Na wsiach programy emerytalne zarządzają samorządy. Oparte są na dobrowolnych składkach 100-200 juanów miesięcznie. W 2010 roku objętych było 20-30% mieszkańców wsi. Obecnie to nawet 95%. Pracownicy migrujący mają ograniczony dostęp do systemu.
Obecny wiek emerytalny wynosi 60 lat dla mężczyzn. Dla kobiet to 55 lat. Pracownice fizyczne przechodzą na emeryturę w wieku 50 lat. Średnia wysokość emerytury to 600-800 juanów. To około 362-481 zł. Średnia wysokość emerytury nie przekracza 50% ostatniego wynagrodzenia. W 2024 roku średnia emerytura wynosiła 1600 zł. Na 1 czerwca 2025 roku to 1700 zł. Wzrosła o 100 zł. Emerytura w 2025 roku to 2040 zł. Renta inwalidzka wynosi 1610 zł. Renta socjalna to 1100 zł. Renta z tytułu utraty żywiciela rodziny to 1100 zł. Emerytura wynosi od 900 do 1300 juanów. W przeliczeniu to 8400-12300 rubli. Wypłata emerytury to około 20% przeciętnego wynagrodzenia. Dopłata z konta oszczędnościowego to około 60% ostatniego wynagrodzenia. Chiny zajmują 62 miejsce w rankingu wysokości emerytury. Zajmują 107 miejsce w rankingu wieku emerytalnego. Są na 60 miejscu w rankingu długości życia.
Kluczowe zmiany od 2025 roku
Chiny zatwierdziły plan podnoszenia wieku emerytalnego. To pierwszy raz od 70 lat. Zmiany wchodzą w życie 1 stycznia 2025 roku. Będą wprowadzane stopniowo przez 15 lat. Zmiana będzie wprowadzana do 2040 roku. Górne limity wieku emerytalnego wzrosną.
- Wiek emerytalny mężczyzn wzrośnie z 60 do 63 lat.
- Wiek emerytalny kobiet pracujących fizycznie wzrośnie z 50 do 55 lat.
- Wiek emerytalny kobiet na stanowiskach biurowych wzrośnie z 55 do 58 lat.
Od 2030 roku minimalny okres składkowy wydłuży się. Z 15 do 20 lat. Pracownicy będą musieli zwiększyć składki na ubezpieczenie. To warunek korzystania z emerytur. Do 2039 roku wymagany okres składkowy wyniesie 20 lat. Pracownicy mogą przedłużyć aktywność zawodową. Maksymalnie o trzy lata powyżej ustawowego wieku. Zmiany dotyczą osób urodzonych w latach 80., 90. i 2000.
Społeczne reakcje i wyzwania
Reforma budzi emocje w Chinach. Reakcje społeczne są mieszane. Niektórzy użytkownicy wyrażają sceptycyzm. Obawiają się dalszego podnoszenia wieku. Inni wskazują, że zmiana była nieunikniona. Uważają, że to konieczność w obliczu trendów demograficznych. Społeczne protesty przeciw zmianom są obecne globalnie.
„Chińscy emeryci już dawno pogodzili się z brakiem wsparcia ze strony państwa na »stare lata«.”
Zmiany uderzą najbardziej w osoby urodzone w latach 80. Większość z nich ma dzieci. Ich rodzice są w podeszłym wieku. Muszą wspierać dwie generacje. Eksperci podkreślają potrzebę komunikacji zmian. Skuteczna informacja ma zasadnicze znaczenie dla akceptacji. Reakcje internetowe to sceptycyzm i obawy.
Co możesz zrobić w obliczu zmian?
- Rozważ zwiększenie oszczędności emerytalnych.
- Zastanów się nad inwestycjami.
- Skorzystaj z możliwości przedłużenia aktywności zawodowej.
- Zrozum zasady nowego systemu emerytalnego.
- Planuj długoterminowo.
- Postaw na edukację finansową.
Zmiany mają zrównoważyć finanse systemu. Mają uniknąć braku środków na wypłaty. Reforma ma stabilizować system emerytalny. Ma też poprawić jakość życia seniorów.
Czy w Chinach jest system emerytalny obejmujący całe społeczeństwo?
W Chinach nie ma systemu emerytalnego obejmującego całe społeczeństwo w jednolity sposób. Systemy różnią się między miastami a wsią oraz dla członków partii.
Ile wynosi średnia emerytura w Chinach?
Średnia wysokość emerytury w Chinach jest zróżnicowana. Według różnych danych wynosi od 600-800 juanów (ok. 362-481 zł) do 900-1300 juanów. Na 1 czerwca 2025 roku średnia emerytura wynosi 1700 zł.
Kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy dotyczące wieku emerytalnego w Chinach?
Zmiany w wieku emerytalnym w Chinach zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku. Będą wprowadzane stopniowo przez 15 lat.
Kontekst globalny i porównania
Chiny mają jeden z najniższych wieków emerytalnych na świecie. Standardowy wiek emerytalny w Europie to 67 lat. W Polsce wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet. Dla mężczyzn to 65 lat. Podniesienie wieku emerytalnego jest konieczne w Polsce. Zapewni to stabilność systemu ubezpieczeń. Podobieństwo reformy wieku emerytalnego występuje w Chinach i Rosji. Wzrost długości życia jest globalnym trendem.
Starzenie się społeczeństw wymusza reformy. Kraje dostosowują politykę emerytalną. Dążą do zwiększenia aktywności zawodowej. To trend globalny w odpowiedzi na starzenie.
Przyszłość chińskiego systemu emerytalnego
System emerytalny w Chinach wymaga dostosowania. Musi sprostać rosnącej liczbie osób starszych. Prognozy demograficzne są wyzwaniem. Za 25 lat 40% społeczeństwa będzie w wieku poprodukcyjnym. Do 2035 roku proporcja pracujących do emerytów wyniesie 2:1. Mediana wieku wzrośnie do 48 lat w 2050 roku. Wynosiła 32,5 lat w 2005 roku. Postępujący spadek dzietności jest problemem. Prognozy mówią o połowie ludności Chin za 80 lat. Kryzys demograficzny wiąże się z kryzysem ślubów. Rośnie też liczba rozwodów.
Wiele osób pracuje do śmierci. Dotyczy to zwłaszcza starszych osób. Często wykonują mniej wymagające zawody. Przykłady to obsługa bramek czy sprzątanie ulic. Systemy obejmują prawie 100% zatrudnionych. Różnice regionalne są jednak duże. Migracja ludności wpływa na wysokość emerytur. Niskie składki i ograniczone dotacje to przyczyny niskich świadczeń. Duża liczba emerytów obciąża system.
Rząd planuje dalszy rozwój systemu. Dąży do zrównoważenia finansów. Chce uniknąć braku środków. Reforma ma zwiększyć stabilność. Wymaga to inwestycji funduszu emerytalnego. Może też oznaczać dalsze zwiększenie składek. Rozwija się system emerytur indywidualnych. Rośnie znaczenie prywatnych funduszy. Elastyczne formy zatrudnienia dla seniorów są trendem. Przełamywanie negatywnych skutków polityki jednego dziecka jest celem.
Eksperci oceniają system jako słabo wydajny. Uważają, że jest niewystarczający. Podniesienie wieku emerytalnego jest koniecznością. Władze liczą na zwiększenie aktywności zawodowej. To ma złagodzić skutki kryzysu demograficznego.
