Trzynasta emerytura to ważne wsparcie dla milionów seniorów w Polsce. Jest to dodatkowe roczne świadczenie pieniężne. Wypłacane jest uprawnionym osobom automatycznie. Artykuł wyjaśnia zasady przyznawania „trzynastki”. Dowiesz się, kto ją otrzyma, ile wyniesie i kiedy trafi na konta.
Czym jest trzynasta emerytura?
Trzynasta emerytura to dodatkowe roczne świadczenie pieniężne. Nazywana jest także Emeryturą+. Rząd wprowadził to świadczenie w 2019 roku. Początkowo była to jednorazowa wypłata. Od 2020 roku świadczenie jest coroczne. Podstawą prawną jest ustawa z dnia 9 stycznia 2020 roku. Celem wprowadzenia „trzynastki” było wsparcie materialne seniorów. Miała także zmniejszyć nierówności społeczne i ekonomiczne.
Celem wprowadzenia „trzynastki” było wsparcie materialne emerytów i rencistów oraz zmniejszenie nierówności społecznych i ekonomicznych.
Niektórzy eksperci krytykują to świadczenie. Wskazują na brak kryterium dochodowego. Uważają je za nieuczciwe wobec tych, co pracowali dłużej. Istnieją też obawy o pobudzenie oczekiwań na kolejne zasiłki.
Kupowanie głosów starszego elektoratu, które nie rozwiązuje żadnego istotnego problemu, jak np. ubóstwo osób starszych czy brak systemowej opieki dla osób 80+.
Brak kryterium dochodowego, świadczenie jest oceniane jako nieuczciwe wobec tych, co pracowali dłużej.
Komu przysługuje trzynasta emerytura?
Prawo do trzynastej emerytury mają osoby uprawnione. Muszą posiadać prawo do świadczenia na dzień 31 marca danego roku. Dotyczy to emerytur i rent z systemu powszechnego. Obejmuje też rolników i służby mundurowe. Świadczenie przysługuje przy emeryturze pomostowej. Dotyczy świadczeń przedemerytalnych i renty socjalnej. Obejmuje nauczycielskie świadczenia kompensacyjne. Przysługuje przy rodzicielskich świadczeniach uzupełniających. Dotyczy renty inwalidów wojennych i wojskowych. Obejmuje świadczenie dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych.
Trzynasta emerytura jest wypłacana automatycznie. Nie musisz składać żadnego wniosku. Decyzje o przyznaniu świadczenia wysyła ZUS i KRUS.
Świadczenie przysługuje osobom, które do 31 marca 2025 roku uzyskały prawo do tych świadczeń. Podobne zasady obowiązywały w latach poprzednich.
Kto nie otrzyma trzynastej emerytury?
Nie wszyscy seniorzy dostaną trzynastą emeryturę. Prawo do świadczenia można stracić. Dzieje się tak, gdy prawo do regularnego świadczenia jest zawieszone. Dotyczy to zawieszenia na dzień 31 marca danego roku. Istnieją też grupy wyłączone z tego świadczenia. Są to sędziowie i prokuratorzy w stanie spoczynku. Ich świadczenia nie pochodzą z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Otrzymują emerytury ze Skarbu Państwa. Trzynastki nie dostaną też osoby pobierające emeryturę olimpijską. To świadczenie wypłaca Ministerstwo Sportu i Turystyki. Jest ono odrębne od emerytur z FUS.
Osoby dorabiające do emerytury mogą stracić prawo do trzynastki. Dzieje się tak po przekroczeniu limitu dochodowego. Limit ten wynosi 130% przeciętnego wynagrodzenia. W 2025 roku przekroczenie 11 020,40 zł brutto miesięcznie skutkuje zawieszeniem wypłaty. Zarobki do 70% przeciętnego wynagrodzenia nie wpływają na prawo do świadczenia. Przychód między 70% a 130% może zmniejszyć emeryturę. Przekroczenie limitu zarobkowego skutkuje utratą prawa do trzynastej emerytury.
W przypadku renty rodzinnej świadczenie jest dzielone. Kwota jest dzielona proporcjonalnie do liczby uprawnionych osób. Jeśli renta rodzinna przysługuje jednej osobie, dostaje całą trzynastkę. Gdy uprawnione są dwie osoby, dostają po połowie kwoty brutto. Przy trzech osobach kwota dzieli się na trzy części.
Ile wynosi trzynasta emerytura? Kwoty brutto i netto
Wysokość trzynastej emerytury jest stała. Odpowiada najniższej emeryturze obowiązującej od 1 marca danego roku. Świadczenie podlega potrąceniom. Odliczana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne (9%). Nadwyżka dochodów powyżej 30 000 zł rocznie lub emerytura powyżej 2 500 zł podlega opodatkowaniu (12% PIT). Rzeczywista kwota netto zależy od tych potrąceń.
W 2022 roku rząd zwolnił trzynastą emeryturę z podatku. W efekcie emeryci otrzymali wyższą kwotę netto. W 2023 roku ponownie odprowadzono podatek (12%).
Poniżej przedstawiamy wysokość brutto i netto trzynastej emerytury w poszczególnych latach:
| Rok | Kwota brutto | Kwota netto |
|---|---|---|
| 2019 | 1100 zł | 888 zł |
| 2020 | 1200 zł | 981 zł |
| 2021 | 1250,88 zł | 1022,30 zł |
| 2022 | 1338,44 zł | 1217,98 zł |
| 2023 | 1588,44 zł | 1445,48 zł |
| 2024 | 1780,96 zł | 1620,67 zł |
| 2025 | 1878,91 zł | 1709,82 zł |
Kwota brutto jest taka sama dla wszystkich uprawnionych. Kwota „na rękę” może się różnić. Zależy to od indywidualnej sytuacji podatkowej.
Kiedy wypłacana jest trzynasta emerytura? Terminy
Wypłata trzynastej emerytury następuje co roku w kwietniu. Świadczenie jest wypłacane wraz z regularną emeryturą lub rentą. Terminy wypłat są zgodne ze standardowym harmonogramem. Wypłaty realizuje ZUS i KRUS. Dotyczy to także innych organów emerytalno-rentowych. Emeryci i renciści pobierający świadczenia przedemerytalne otrzymają „trzynastkę” w maju.
W 2023 roku wypłaty nastąpiły w kwietniu. Wypłaty z KRUS także zaplanowano na kwiecień 2023. W 2024 roku terminy wypłat w kwietniu to 1, 5, 10, 15, 25. W 2025 roku wypłaty zaplanowano na 1, 5, 6, 4, 10, 15, 20, 25 kwietnia. Dokładny termin zależy od indywidualnego terminu otrzymywania regularnego świadczenia.
Trzynasta emerytura a egzekucja komornicza i zbieg świadczeń
Trzynasta emerytura jest chroniona przed potrąceniami i egzekucjami. Oznacza to, że komornik nie może zająć tych środków. Emeryt otrzymuje pełną kwotę świadczenia „na rękę” po odliczeniu podatku i składki zdrowotnej. Z dodatków nie będą dokonywane żadne inne potrącenia.
W przypadku zbiegu prawa do świadczeń przysługuje tylko jedna „trzynastka”. Dotyczy to sytuacji, gdy ktoś ma prawo do emerytury z ZUS i renty z KRUS. Niezależnie od liczby posiadanych świadczeń, wypłacana jest tylko jedna dodatkowa roczna wypłata. ZUS wypłaca świadczenie w przypadku zbiegu świadczeń z ZUS i KRUS.
Trzynasta emerytura a waloryzacja emerytur
Wysokość trzynastej emerytury jest ściśle powiązana z minimalną emeryturą. Kwota ta jest ustalana co roku. Zmienia się po marcowej waloryzacji świadczeń. Wskaźnik waloryzacji zależy od inflacji. Zależy także od wzrostu wynagrodzeń w poprzednim roku. Realne kwoty waloryzacji są znane w lutym. W 2023 roku wskaźnik waloryzacji był rekordowy. Wyniósł 14,8%. To przełożyło się na wyższą minimalną emeryturę. W 2025 roku seniorzy dostaną podwyżki rzędu 5,5%.
Czy będzie czternasta emerytura?
Czternasta emerytura to kolejne dodatkowe świadczenie. Wprowadzono ją w 2021 roku. Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział gwarancję wypłaty „czternastki” w 2023 roku. Miała zostać wypłacona w sierpniu i wrześniu 2023 roku. Proces legislacyjny planowano na pierwszy kwartał 2023. Czternasta emerytura jest dodatkowym wsparciem dla seniorów.
Dodatek dla opozycjonistów – czy to „trzynastka co miesiąc”?
W mediach pojawia się temat dodatku dla opozycjonistów. Czasem mylnie nazywany jest „trzynastką co miesiąc”. Jest to jednak odrębne świadczenie. Rząd wprowadził ten dodatek w marcu 2015 roku. Przeznaczony jest dla osób represjonowanych politycznie w PRL. Obejmuje także działaczy opozycji antykomunistycznej.
Wysokość dodatku była początkowo niższa. Wynosiła 565,67 zł. Nowelizacja z lipca 2023 roku zwiększyła tę kwotę. Podniesiono ją trzykrotnie do poziomu minimalnej emerytury. Od marca 2024 roku świadczenie wynosiło 1780,96 zł. Od marca 2025 roku kwota wynosi 1878,91 zł. Kwota dodatku jest powiązana z minimalną emeryturą. Gwarantuje to automatyczny wzrost przy waloryzacji. Dodatek jest zwolniony z podatku. Nie jest wliczany do dochodów do pomocy społecznej. Wnioski o dodatek składa się do Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Liczba beneficjentów to kilkanaście tysięcy osób.
Czy muszę złożyć wniosek o trzynastą emeryturę?
Nie, nie musisz składać wniosku. Trzynasta emerytura jest wypłacana automatycznie wszystkim uprawnionym osobom. Decyzję o przyznaniu świadczenia wyśle ZUS lub KRUS.
Czy komornik może zająć trzynastą emeryturę?
Nie, trzynasta emerytura jest wolna od potrąceń i egzekucji komorniczych. Otrzymasz pełną kwotę świadczenia po odliczeniu podatku i składki zdrowotnej.
Co jeśli mam prawo do emerytury z ZUS i KRUS?
Posiadanie prawa do kilku świadczeń nie oznacza otrzymania kilku trzynastek. Przysługuje Ci tylko jedno dodatkowe roczne świadczenie. Wypłaci je organ, który wypłacał świadczenie główne, lub ZUS w przypadku zbiegu świadczeń.
Kto na pewno nie dostanie trzynastki?
Trzynastki nie dostaną osoby, których prawo do świadczenia jest zawieszone na 31 marca. Wykluczeni są też sędziowie i prokuratorzy w stanie spoczynku. Świadczenia nie otrzymają osoby pobierające emeryturę olimpijską. Dotyczy to także pracujących seniorów po przekroczeniu limitu dochodowego (130% przeciętnego wynagrodzenia).
